Tam adı Augusta Ada King olan 1815 doğumlu Lovelace Kontesi, tarihteki ilk bilgisayar programcısı olarak kabul ediliyor. Peki bilgisayarın bile piyasada olmadığı 19. yüzyılda -hele de bir kadın- nasıl oluyor da tarihin ilk bilgisayar programcısı oluyor.

İLK MODERN BİLGİSAYARIN GELİŞMESİNE İLHAM VERDİ

Ünlü İngiliz şair Lord Byron’ın kızı Ada Gordon’ın (kocasının unvanı nedeniyle Lovelace Kontesi) Matematik ve bilgisayar tarihine geçmesinin nedeni, Babbage’ın “Analitik Makine” adlı ilkel bilgisayarı için yazdığı bir algoritma oldu. Analitik Makine hiçbir zaman yapılmadı ama 1940’larda ilk modern bilgisayarın gelişmesine ilham verdi.

SAYILARIN BÜYÜCÜ KADINI

Ada Lovelace 1815 Londra’da doğduktan bir ay sonra babası Lord Byron Ada’nın annesinden ayrıldı ve Ada 8 yaşındayken öldü. Ada’nın annesi Lord Byron’a kızgın kalmıştı ve kocasında delilik olarak gördüğü davranışları kızının da geliştirmemesi için onu matematiğe ve mantığa ilgi duyacak biçimde yetiştirdi.

Ada özel olarak 19. yüzyılın ünlü araştırmacıları ve bilim insanları olan William Frend, William King ve Mary Somerville tarafından matematik ve bilim alanlarında eğitildi. Son hocalarından birisi de matematikçi ve mantıkçı olan Augustus De Morgan’dı. 1832’den yani 17 yaşından beri dikkate değer matematiksel yetenekleri ortaya çıkmaya başladı.

1833’te, Cambrige Üniversitesi’nde matematik profesörlüğü yapan Charles Babbage’la tanıştı ve Babbage’la beraber matematik ve mantıkla ilgili pek çok çalışma yaptı. Babbage Ada’nın çözümleme kabiliyetinden etkilenmişti ve Ada’ya sayıların büyücü kadını diyordu.

MATEMATİK HAYATTAN KAÇIŞ NOKTASIYDI

1835’te William King ile evlendi, iki oğlu ve bir kızları oldu. 1838’de “Lovelace Kontesi” unvanını aldı. Fakat çocukları ve sosyal hayatı Lovelace’ın çalışmalarına engel değildi. Hiçbir zaman evinin kadını olmadı, matematiğe ve müziğe hayattan kaçış noktaları olarak sığındı.

Lovelace’ın en büyük destekçisi Babbage, 1834’te yeni bir tür hesaplama makinesinin planlarını yaptı; fakat henüz çalıştığı Fark Makinesi (Difference Machine) bitmediği için hükümetten destek alamadı. Ancak yeni projesi yurtdışında büyük ilgi gördü.

İtalyan matematikçi Louis Menabrea’nın Analitik Makine (Analytic Machine) hakkında 1842’de Fransızca yayımladığı inceleme yazısını bir İngiliz bilimsel dergisi için çeviren Ada Lovelace, kendi notlarını da bu çeviriye ekleyerek 1843’te yayımladı. Çeviriye eklediği notlarda Bernoulli sayılarının Babbage’ın makinasıyla nasıl hesaplanacağını ayrıntılı olarak verdi. Bu metot, tarihçiler tarafından dünyanın ilk bilgisayar programı olarak kabul edildi.

Böylece Ada Lovelace “ilk programlamacı” unvanına sahip oldu. Babbage’ın tasarladığı bu makine, günümüz bilgisayarlarının temelini oluşturur. Ada Lovelace’ın notları aynı zamanda yazılım kavramının da bir tanımlamasını yapar.

ADI HER YIL HATIRLANIYOR

Ada Lovelace 27 Kasım 1852’de kanserden öldü ve hiç karşılaşmadığı babasının yanına gömüldü. 1998 den beri, İngiliz Bilgisayar Topluluğu(British Computer Society) onun adında bir madalya ödülü veriyor. Ve 2008’de bilgisayar bilimindeki kadın öğrenciler için onun adında yıllık bir yarışma başlatıldı. İngiltere’de kadın üniversite öğrencileri için verilen yıllık konferans BCS Women Lovelace Colloquium adını Ada Lovelace’dan alıyor.