Bilim insanı, gökbilimci, matematikçi bir kadın: Mary Somerville
Mary Somerville matematik ve astronomi üzerine çalıştı ve aynı zamanda Caroline Herschel ile birlikte Royal Astronomical Society'nin ilk kadın üyesi olmaya aday gösterildi.

Mary Somerville matematikçi, bilim insanı, gökbilimci, coğrafyacı ve yetenekli bir bilim yazarıydı. Mary Somerville 26 Aralık 1780’de İskoçya’nın Jedburgh kentinde doğdu. Kardeşlerinden sadece iki tanesi yetişkinlik yaşına gelene kadar hayatta kaldı. Amiral babası denizde, uzaktaydı, bu yüzden Mary ilk yıllarını annesi tarafından evde eğitim görerek küçük Burntisland kasabasında geçirdi. Annesi ona İncil ve Kalvinist dini öğretileri okumayı öğretti. Somerville otobiyografisinde, denizden döndükten sonra babasının annesine "Böyle bir yaşam asla yürümeyecek, Mary en azından yazmayı ve nasıl hesap tutacağını bilmeli" dediğini hatırladığını yazıyor. Böylece 10 yaşındaki Mary, Musselburgh'daki bir yatılı okula (Bayan Primrose) eğitim için gönderildi. Somerville, yazmanın ilk ilkelerini, temel Fransızca ve İngilizce grameri öğrendi.

Bayan Primrose, Mary için iyi bir deneyim değildi ve bir yıl içinde eve gönderildi. Kendisini eğitmeye, müzik ve resim dersleri almaya, el yazısı ve aritmetik çalışmaya başladı. Fransızca, Latince ve Yunanca'yı büyük ölçüde kendi kendine okumayı öğrendi. 15 yaşındayken, Mary bir moda dergisinde dekorasyon olarak kullanılan bazı cebirsel formülleri fark etti ve kendi başına anlam çıkarmak için cebir okumaya başladı. Ebeveynlerinin karşı çıkmasına rağmen Euclid’in “Geometri Öğeleri” nin bir kopyasını gizlice aldı.

1804'te Mary Fairfax, Londra'da yaşayan bir Rus donanma subayı olan uzak kuzeni Kaptan Samuel Greig ile ailesinin baskısı altında evlendi. İki çocukları oldu. Bunlardan biri, Woronzow Greig, bir avukat ve bilim insanı olacaktı. Kocası, kadınların akademik alanı kavrama kapasitesinin düşük olduğunu düşünüyordu Mary'nin matematik ve fen bilgisi derslerine karşı çıktı. Greig, "o zamanlar yaygın olan eğitimli kadınlara karşı önyargıya tam anlamıyla sahipti."  Greig'in 1807'deki ölümünün ardından ve oğullarının ölümünün ardından, matematiksel ilgi alanlarını sürdürme fırsatı ve finansal kaynakları ile kendini buldu.

1826'da Somerville, kendi araştırmasına dayanarak bilimsel konularda makaleler yayınlamaya başladı. 1831'den sonra, diğer bilim insanlarının fikirleri ve çalışmaları hakkında yazmaya başladı. "Fiziksel Bilimler Bağlantısı" adlı kitabından biri, Uranüs'ün yörüngesini etkileyebilecek varsayımsal bir gezegenin tartışılmasını içeriyordu. Connexion'un (1842) 6. baskısında, "Yıllar geçtikten sonra, çok sayıda gözlemin bir kombinasyonundan oluşan tablolar, Uranüs'ün hareketlerini temsil etmek için hala yetersiz kalırsa, bu tutarsızlıklar, görüş alanının sonsuza dek yerleştirilmiş bir cismin kütlesini, varoluşunu ve yörüngesini ortaya çıkarabilir" yazdı. Tahminler, 1846'da güneşten 3.000.000.000 mil uzaklıkta dönen Neptün'ün keşfedilmesiylesomutlaştı. "Neptün'ün kütlesi, yörüngesinin uzaydaki büyüklüğü ve konumu ve periyodik zamanı, gezegenin kendisi görülmeden önce Uranüs'teki rahatsız edici eyleminden belirlendi."

Mary Somerville’nin 1831’de Pierre Laplace’in “Celestial Mechanics” in çevirisini ve genişletmesi takdir ve başarı kazandı.  1833 yılında Somerville ve Caroline Herschel, Kraliyet Astronomi Derneği'nin onursal üyeleri olarak seçildi, bu ünvanı kazanan ilk kadın biliminsanı oldular. William Somerville'nin sağlığı kötüleşti ve 1838'de Napoli, İtalya'ya taşındı. Orada, hayatının geri kalanını çalışarak ve yayın çıkararak geçirdi.

1848'de Mary Somerville, Fiziksel Coğrafya adlı kitabı 1848'de yayınlandı ve konuyla ilgili ilk İngilizce ders kitabı oldu. 20. yüzyılın başlarına kadar ders kitabı olarak kullanılmaya devam etti. Yayınlandığı sırada çok başarılıydı ve ona Kraliyet Coğrafya Derneği'nin Victoria Altın Madalyasını getirdi.  Yeryüzünü, hayvanlarını, bitki sakinlerini, insanoğlunun geçmiş ve şimdiki durumunu, var olan ulusların kökenini, tavırlarını ve dillerini ve geçmişte kalmış olanların anıtlarını içeren geniş bir coğrafya görüşünü kullandı.

Yazması 10 yılını alan dördüncü kitabı Moleküler ve Mikroskobik Bilim 1869'da yayınlandı. 1857'de Amerikan Coğrafya ve İstatistik Cemiyeti'ne ve 1870'de İtalyan Coğrafya Cemiyeti'ne seçildi ve Amerikan Felsefe Cemiyeti'ne üye oldu. Mary Somerville, 29 Kasım 1872'de Napoli'de 92 yaşına girmeden önce öldü. O zamanlar başka bir matematik makalesi üzerinde çalışıyordu ve her gün düzenli olarak daha yüksek cebir ve problemleri çözüyordu. Kızı, ölümünün ertesi yılı Mary Somerville’nin ölümünden önce tamamladığı bir çalışmanın bölümlerini "Mary Somerville’in Kişisel Hatıraları"nı yayınladı.

İlgili haberler
Tıp tarihinin unutturulan kadınları

Hak ettiği yere kavuşamayan ve hatta karşı eşitliğin dahi çok görüldüğü kimi kadınları, tıp tarihi p...

Çocuklara güç veren bir pedagog: Maria Montessori

Eğitimi dünyayı değiştirmenin anahtarı olarak gördü ve pedagojisiyle çocuklara güç vermeye çalıştı,...

Clara Zetkin: Kadın dergisinin dili ve içeriği üze...

Uzun yıllar Eşitlik dergisinin baş editörlüğünü yapan Clara Zetkin derginin diline dair ‘popülerlik’...