GÜNÜN DİKKATİ: Doğumdan itibaren büyümeyi takip edin

GÜNÜN....

18 Eylül 2018 03:02

Yetersiz büyümeye karşı çocukların boyunu doğumun hemen ardından düzenli olarak takip etmek önemli.

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji Uzmanı ve Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği üyesi Doç. Dr. Samim Özen, büyümenin çocuklarda en önemli sağlık göstergelerinden biri olduğunu belirterek, önemli bilgiler verdi.

Altta yatan kronik bir hastalığı olan çocuklarda ilk olarak yetersiz büyümenin gözlendiğini belirten Özen, büyüme ile ilgili ortalama beklentileri şöyle sıraladı:
- Hayatın ilk yılında bebek 25 cm kadar uzarken, 1-2 yaş arası 12-14 cm uzar.
- Yaklaşık iki yaşından sonra sağlıklı her çocuk kendi büyüme eğrisinde belli bir hızda uzar. 6 yaşın altında 6 cm, 6 yaş ile ergenlik arası 4,5 cm altında uzama yetersiz olarak kabul edilir.
- Ergenlik dönemine kadar büyüme hızları giderek yavaşlar. Ergenlikte kız çocuklarında 15-20 cm, erkek çocuklarında ise 25-30 cm kadar uzama olur.
- Toplumda boy uzamasının 18-20 yaşına kadar devam edeceği algısı yaygındır. Ancak ulaşılabilecek son boy, takvim yaşından çok kemik yaşına bağlıdır. Büyüme çizgilerinin kapandığı yaşta; yani kemik yaşı kadınlarda 15, erkeklerde 16 olduğunda büyüme artık durur.
- Tüm çocukların büyümelerinin doğumdan itibaren düzenli olarak büyüme eğrileriyle takip edilmesi, birçok hastalığın erken tanısı açısından önemlidir.

‘KISA BOYLU HER ÇOCUK DOKTORA GÖSTERİLMELİ’

Boyun normal olup olmadığını belirlemenin en doğru yolu ise çocukların büyüme hızlarının düzenli olarak takip edilmesi.
Doç. Dr. Samim Özen, büyüme hızı ve boy uzunluğunun büyüme hormonu eksikliği hakkında önemli ipuçları taşıdığına işaret ediyor:

* Büyüme hormonu eksikliği olan çocuklarda en önemli bulgu, yaşıtlarına göre boy kısalığının olmasıdır. Aileler en çok çocuklarının kıyafetlerinin küçülmemesinden ya da sınıftaki arkadaşlarına göre daha kısa boylu olmasından yakınırlar. Büyüme hormonu eksikliği olan çocuklarda vücut ağırlığı ise yaşıtlarına göre çoğu zaman normaldir. Hatta bir miktar karın çevresi yağlanması olabilir.
* Bunun dışında yenidoğan döneminde uzamış sarılık, ısrarlı kan şeker düşüklüğü, vücudun orta hattında yarık damak veya dudak gibi doğumsal anomaliler veya erkek bebeklerde testislerin yerinde olmaması ve penis küçüklüğü, kalıtsal büyüme hormonu eksikliğini düşündürebilir.
* Bunların yanı sıra daha büyük çocuklarda büyüme hormonu eksikliğine neden olan kafa içi olaylara bağlı baş ağrısı, çift görme ve kusma gibi belirtiler gözlenebilir.
* Anne-baba ya da diğer akrabaların kısa boylu olması, kısa boylu çocukların normal olduğu anlamına gelmemelidir.
* Kısa boylu her çocuk mutlaka çocuk hekimi ya da çocuk endokrin uzmanları tarafından değerlendirilmelidir.
* Erken ergenlik kız çocuklarında 8, erkeklerde 9 yaşından önce cinsiyete özgü ergenlik bulgularının başlamasıdır. Erken ergenlik bulguları olan çocukların mutlaka hekim tarafından değerlendirilmesi gerekir.

BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ NEDEN OLUR?

Özen, bunun birçok nedeni olabileceğini söylüyor: “Başta beslenme yetersizliği olmak üzere birçok hastalık büyüme yetersizliğinin yanı sıra büyüme hormon üretiminde ya da etkisini göstermede yetersizliğe neden olur. Hipofiz bezinden büyüme hormonu üretimini bozan kalıtsal, zor doğum veya doğumsal yapı bozukluğu gibi yapısal veya hipotalamus-hipofiz bölgesini etkileyen kafa travması, enfeksiyonla, tümörler, ameliyatlar, ışın tedavisi gibi edimsel birçok neden, büyüme hormonu eksikliğine neden olabilir.”

BONUS: Şunu unutmamak gerekir; büyüme geriliğinde tedaviye ne kadar erken başlanırsa, tedaviyle kazanılabilecek boy o kadar iyi olabilir.