Sultangazili kadınlar olarak Ekmek ve Gül dergisini okurken daha sonra bir araya gelip film izleme kararı almıştık. Bu karar doğrultusunda Mukadderat filmini izlemek için bir araya geldik. Katılan kadınların hepsi çalışan kadınlardı. İş dönüşü yorgun olacakları gerekçesiyle başta katılmak istemeyenler bile filmi izlerken yorgunluklarını unuttular. Patlamış mısırını alıp gelen kadınlarla filmi izlemeye başladık. 

Filmi izledikten sonra yaptığımız değerlendirmede Sultan’ın eşi öldükten bir gün sonra çocuklarına evlenmek istediğini söylemesi en çok üzerinde durduğumuz konu oldu. Bu davranışın genellikle erkeklere has olduğu vurgulanarak, bir kadının böyle bir istekte bulunması hem şaşırtıcı hem de cesurca bulundu. Sultan, evlenme amacını şöyle açıklıyordu: “Yanımda bir nefes, bir ses olsun istiyorum. Yalnız yapamam.” Oysa, bir kadının kendini eş, anne, evde sürekli iş yapan bir kadın olarak görmeye mecbur bırakılmasının, toplumsal bir dayatmanın sonucu olduğunun farkında değildi. Bu nedenle, yanında bir erkeğe ihtiyaç duyuyordu ve kasabada evlenebileceği erkek aramaya başlamıştı. Evlenmesi için tanıştırılan biriyle yaptığı sohbette bir aydınlanma yaşadı ve ürettiğini mahsulleri pazarda tezgah açarak satmaya başladı. Sonrasında, kasabadaki birkaç kadını da yanına alarak pansiyon işletmeye başladı. Böylece, kendini başka bir maceranın içinde bulan Sultan, üreten bir kadın olarak toplumsal dayatmadan bir nebze de olsa kurtulmuş oldu.  

Erkek egemen bir dünyada kadın olmanın zorluklarını ve kadınların hakların kısıtlanmasını konu alan bu film aslında bir gerçeği gözler önüne seriyordu. Filmde Sultan’la birlikte pansiyonda çalışan kadınların geçirdiği değişimi, Sultan’ın kızının erkek kardeşiyle eşit miras hakkı için verdiği mücadeleyi de konuştuk. 

Bir arkadaşımızın da dediği gibi, Sultan birilerine hizmet etmeye alışmış ve bütün hayatı böyle geçmiş. O kişi de gidince boşa düşerek onun yerine başka birini arıyor. Arkadaşı buna mecbur olmadığını anlatınca üreten biri olmaya başlıyor ve hatta sonrasında gelen evlenme tekliflerini de reddediyor. Pazarda yan yana tezgah açtığı erkekle arkadaş olabiliyor.  

Film, kadınların dayanışmasını, yaşadıklarına mukadderat deyip geçmemeyi, mücadele etmeyi öğütleyen güzel bir yapımdı. Daha önce, “Yorgun oluruz, gelemeyiz” diyen kadınların bir sonraki izleyeceğimiz filmin ne olacağına dair önerilerimizi konuşarak evlerimize dağıldık.

Görsel: Filmin fragmanından ekran alıntısı