Herkes biliyor; toplumun manevi kimliği çöküyor, evrensel değerlerin fay hatları kırılıyor fakat kimse şaşırmıyor. Nasıl kanıksadık içinde yaşadığımız toplumun çamurlukta debelenmesini? Çöküş kendiliğinden mi oldu, toplumun barometresi bir günde mi değişti? İnsan toplumsal bir varlıktır; etkileşim içinde olduğu toplumdaki olaylar, ilişkiler, dalgalanmalar, çatışmalar, çelişkiler, tepkiler, inişler ve çıkışlarla bir bütün olarak değerlendirilmelidir. Gelir dağılımındaki adaletsizlik, ucuz emek, toplumsal olaylar, düşünsel çatışmalar, tepkiler ve taleplerin geniş halk yığınları içindeki örgütlülüğü o toplumun değişime kurulu kum saatinin hızını belirler. Yani yaşam her durumda ve daima ileriye akar…

Klim, saklandığı yerde, kendisine yiyecek getiren Dronov’a sorar: “Dışarıda neler oluyor?” Dronov yanıtlar: “Devrim oluyor.” Klim dışarı çıkar. İnsanlar yürümektedir. Bu yürüyüş öncekilerden çok farklıdır. İnsanlar bu kez kararlıdır, nereye gittiklerini bilerek yürümektedir… Maksim Gorki’nin, kendinin en önemli eseri olarak kabul ettiği ve en çok tartışılan romanı Klim Samgin’in Yaşamı ile uzun bir yolculuğa çıkıyoruz. Bu yazılmış en uzun romanlardan biri olarak kabul edilir, dört ciltlik, yaklaşık iki bin dört yüz sayfalık bir roman. Rusya’da devrime giden kırk yıl… Yol arkadaşımız Klim Samgin’in tüm yaşamına eşlik edeceğiz.

Kim mi Klim? Kendini demokrat sanan orta gelirli bir burjuva aydını. Bukalemun gibi sürekli renk değiştiren, her duruma ayak uyduran, özünde “Devrimcileri yok etmek gereklidir.” tezini savunan ikiyüzlü bir burjuva uşağı. Kendini çok önemseyen, sistemi kutsayan, değişimden korkan, çevresindekileri satan, zor karşısında tabanları yağlayan, biri. Kendisinde gördüğü, eksikleri, hataları, kusurları, başka birilerinde gördüğünde onlara saldıran biri. Birçok maskesi olan, farklı durumlara göre maske değiştiren biri. O kraldan çok kralcı, bir sistem savunucusu. Daha çocukken çözülen buzda arkadaşının boğulmasına göz yummuş, sonrasında da “Belki de çocuk yoktu.” diyerek inkara sığınmış biri. Büyüklerini taklit eden, okulda arkadaşlarını ihbar eden, oyun bozan, mızıldanan, kendisinden başkasını sevmeyen biri.

Çarlığın son dönemleri: Bir yanda yoksulluk, saldırılar ve baskılar üzerinden tartışmalar yürüten entelektüel bir çevre; diğer yanda ise Bolşeviklerin dipten gelen dalgasının olduğu bir süreç. Hiçbir şey bir gecede gerçekleşmedi. Devrime giden yol engebeli ve zordu, onlarca yıl süren bir evrimleşme süreci vardı. Gorki bu seride, toplumsal gelişmelerin insan karakterinin üzerindeki etkisini anlatır. Zaman, insan, olaylar üçlemesini felsefi bir bakışla ele alır. Devrimin ayak izlerini yıllar öncesinden duyanlar da vardı, sırtını Çarlık’ a dayayanlar da. Her gecenin sabahı vardır, aydınlık günler de yakındır. O gün bugün değil ama bir gün mutlaka. İçinde yer alsan da saklanacak delik arasan da…

Görsel: Nebat Bukrek/Ekmek ve Gül