“İnanılır gibi değil, ne kadar çok Deniz var. Neredeyse her üç öğrencimden birinin adı Deniz” demişti doksanlı yıllarda Kars’ta bir lisede çalışan öğretmen arkadaşım. Başka bir öğretmen arkadaş da eklemişti: “Adı Deniz olmayanların da yönü Deniz’e bakıyor.” Yaşayan her canlı bir gün mutlaka ölür mü? Ya ölümsüz olanlar, öldükçe çoğalanlar, unutulamayanlar, Deniz’e akanlar…”

O gece, doğa yas ilan etti; bahar gelmede ayak diredi. Alacakaranlık kan ağladı, boran, tipi birbirine karıştı; göz gözü görmez oldu. Kar yığınları beyazlığa isyan etti de yağmurla kirlendi. İlerlemedi saatler, zaman durmak istedi. Güneş utandı kelli felli katillerin üzerine doğmaktan. Yer, gök, tüm canlılar lanetledi, daha yaşanılır bir dünya mücadelesi veren, karıncayı incitmemiş üç fidanın fermanını veren katilleri. Bir daha hiç dinmedi dalgalanan Deniz. Dağlarda kükreyen Aslan, susmak nedir bilmedi, yeri göğü inletti. Boşuna aradı cellatlar korkuyu İnan’ın gözünde, o ki çoktan razıydı bu ölüme. Son kez dolandı kolları birbirine, meydan okudular yaşamın kendisine. Bu bir veda değildi, biliyorlardı ektikleri tohumun tuttuğunu. Af, aman dilemediler; titremedi bacakları yürürken sehpaya. Tanıktı alacakaranlık, yer, gök cellatlarındaki korkuya. 6 Mayıs şafağında üç güzel insan yürürken darağacına, ülkenin dört bir yanında elleri böğründe analar feryat, figan etti, ant içti Denizleri çoğaltmaya. Yasları, isyanları, yeminleri çığ gibi büyüdü, yayıldı en ücra köşelere; kurusun rahimlerimiz döllenmese yeniden Denizlere, Aslanlara, İnanlara. Bundandır kasırgaların hiç dinmemesi, dağların başında tutuşan alevlerin sönmemesi; Yusuf, Hüseyin, Deniz ismi okunduğunda milyonların buradayız demesi.…

Nihat Behram kaleminden Darağacında Üç Fidan, bizim memleketimizin kapanmayan, kanayan yürek yarası; Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan’ın katledilmesi. O gece yaşananlar, öncesi ve sonrası karanlığa tutulan bir fener… Tanıklar, avukatlar, son sözleri ve dava süreci… Tam da bugünlerde, gecenin zifiri karanlığında belki de en çok ihtiyaç duyduğumuz şey Denizleri anlamak Denizlere akmak, Deniz olmak… Selam olsun darağacındaki üç fidana…

Görsel: Nebat Bukrek/Ekmek ve Gül