Hizan'da 50 yıldır tütün yetiştiren 65 yaşındaki Hurinaz Arıkbaşlı, “Ne yaz ne de kışın işimiz hiçbir zaman bitmiyor. Bu yaşıma rağmen hala akşama kadar tütün işiyle uğraşıyorum” diyor.

Tütünüyle ünlü Bitlis’in Hizan ilçesine bağlı Xumaç (İçgeçit) köyünde hasat zamanı bu dönemde başlıyor. Tüm aşamaları kadın emeğiyle yetiştirilen tütün için sabahın erken saatlerinde işe başlanıyor. İşçi kadınlar, yemek molaları dışında bütün gün tarlada ter döküyor.

‘ÇOCUKLAR İŞSİZ, TÜTÜN OLMAZSA AÇ KALIRIZ’

Sabah gün doğmadan tarlada olanlardan biri de Hurinaz Arıkbaşlı. Yaklaşık 50 yıldır bu işi yapıyor. 14 yaşında evlendirilen Hurinaz, köylerinin yakılmasının ardından birkaç yıl kent merkezinde yaşadıklarını, daha sonra ise tekrar köylerine dönerek tütün işine devam ettiklerini dile getiriyor. Tek geçim kaynaklarının tütün olduğunu belirten Hurinaz, “Sabah 5’te mutlaka tarlada oluyoruz. İlkbaharda ekme işi bittikten sonra düzeltme ve çapa işini yapıyoruz. Bir süre sonra tütün çiçek vermeye başlıyor o zaman çiçeklerini kesiyoruz. Bu işlemi iki kez yapıyoruz. Son süreçte ise tütünü toplayıp eve getiriyoruz ve şaran dediğimiz yani tütün yapraklarını kamışlara geçiriyoruz. Bu işlem bittikten sonra kışın bu yaprakları kamışlardan tek tek çıkarıyoruz. Daha sonra kuruyan yaprakları doğrayıp, hazır hale getiriyoruz. Ne yaz ne de kışın işimiz hiçbir zaman bitmiyor. Bu yaşıma rağmen hala akşama kadar bu işle uğraşıyorum. Çocuklarım çalışmıyor işsiz, biz de mecburen bu işi yapıyoruz. Geçimimizi tütünle sağlıyoruz, eğer tütün olmazsa aç kalırız” diyor.

İŞ KADINLARIN SIRTINDA

Tütün işinin her işleminde kadınların emeği yoğun. 39 yaşındaki Özlem Arıkbaşlı da 10 yaşından beri tütün tarlasında çalışıyor. tığını ifade etti.Özlem, “Kadınlar olmazsa erkekler tütün ekemez. Erkekler sadece bir sulama işini bir de biz topladıktan sonraki süreci yapıyorlar. Tütünle uğraştığım için çocuklarım okula gidemiyor. Tütün ekimi ve bakımı çok zahmetli bir iş. Sadece yazın yaptığımız iş değil kışın bile tütün işiyle uğraşıyoruz. Tütünün doğranmasını kış aylarında yapıyoruz. Biz kadınlar 3 ay tarlada emek veriyoruz. Bu kadar yoğun çalışınca da haliyle bir rahatlığımız olmuyor” diye ekliyor annesinin sözlerinin ardına.

TEK GEÇİM KAYNAĞI…

Devletin kendilerine hiçbir katkısının olmadığını sözlerine ekleyen Özlem ve Hurinaz, sattıkları tütünle zar zor geçimlerini söylüyor… İktidarın tütün yetiştiricilerine yönelik zorunlu hale getirdiği yetki belgesi kararına da tepkililer: “Böyle bir karar uygulandığında buradaki insanlar aç kalır. İnsanlar ekmeğini buradaki tütünden çıkarıyor. Bitlis’in köylerinin tamamı tütünle geçimini sağlıyor. Burada insanların çalışabileceği herhangi bir fabrika ya da iş imkanı yok. Millet mecburen tütün ekiyor. İnsanlar bu işi yapmasın de ne yapsın? Hatta büyükşehirlere giden insanlar orada geçimlerini sağlayamadıkları için tekrar memlekete dönüp tütün ekiyorlar.”

Haber-Fotoğraflar: MA (Mezopotamya Haber Ajansı)