Okurumuzun Sorusu:

Merhabalar. Özel bir kreşte öğretmen olarak çalışıyorum. 15 Nisan itibariyle Koronavirüs sebebiyle ücretsiz izne ayrıldım. 15 Nisan’dan itibaren de işyerinde çalışmadım. Sigorta durumum açık ama sigorta ödemem yapılmadı. 01.07.2020 itibariyle hamileliğimin 32.haftasinda doğum raporu aldım. Şimdi Alo 170’i aradığımda ücretsiz izinde olduğum için 1 gün dahi olsa işyerinde sigorta pirimim yatırılması durumunda bu haktan faydalanacağım aksi taktirde doğum ücretini alamayacağım söylendi. Bu konu hakkında bilgilendirirseniz sevinirim.  

Analık ödeneğine hak kazanmanın koşulları 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda düzenlenmiştir:

1) Kadın işçinin doğum öncesi analık izni nedeniyle rapor aldığı tarihte sigortalılık halinin devam etmesi.

2) Doğum tarihinden önceki 1 yıl içinde en az 90 gün priminin ödenmiş olması.

3) Doğumun gerçekleşmiş olması.

Kanunda “sigortalıya” denilmekte yani kadın işçinin analık iznine ayrıldığı tarihte sigortalılık halinin devam etmesi yeterli sayılmaktadır. Son 1 yılda 90 gün prim koşulu dışında analık iznine çıkılan ayda ayrıca sigorta primi yatması koşulu (1 gün bile olsa) aranmamaktadır. Dolayısıyla ALO 170’in verdiği bilgi yanlıştır.

Peki ücretsiz izin sigortalılık halini ortadan kaldırır mı?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 9. maddesine göre analık halinde sigortalılık hali kadın işçinin ücretsiz izinli olması halinde de devam eder ve ücretsiz izin halinin sona ermesini takip eden 10. günden başlayarak sona erer.

Okurumuz analık iznine ayrıldığı tarihte ücretsiz izindedir ve sigortalılık hali kanun uyarınca devam etmektedir. Okurumuza analık ödeneği verilmek zorundadır.

Kaldı ki Nisan ayında çıkarılan torba kanun uyarınca koronavirüs nedeniyle işveren işçinin onayını almadan işçiyi tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarabilmektedir. Hal böyleyken, yani kadın işçi onayı ve isteği dışında ücretsiz izne çıkarılmışken, kadın işçinin bir de bu nedenle analık ödeneği hakkından yoksun bırakılması akla, mantığa, hukuka, ilgili yasalara, Anayasaya ve Türkiye’nin de tarafı olduğu uluslararası sözleşmelere aykırı olur.

Okurumuz analık ödeneği verilmediği takdirde yukarıda kanun hükümlerini de dayanak göstererek SGK’ya itirazda, CİMER’e ise şikâyette bulunabilir. Sorun bu yolla da çözülmezse, okurumuz dava yoluyla analık ödeneğini son kuruşuna kadar, yasal faiziyle birlikte SGK’dan alabilir.