Okurumuzun Sorusu:

Ben bir kamu kurumunda kısmi süreli olarak çalışan bir işçiyim. Kısmi süreli çalışmaya geçmek için 24 saatlik bir dilekçe hazırlayıp kurumuma verdim fakat kurumum resmi olarak dilekçeme cevap vermedi, sözlü olarak onay verdi. Kurumda bazen haftada 30 saat, bazen 28 saat, onlar hangi günler hangi saatler isterse o şekilde hep düzensiz çalıştım. Şimdi de ilçe sağlığa filyasyon için görevlendirildim. Burada da beni haftada 4 gün 30 saat şeklinde çalıştırıyorlar. Ama ben yoruldum artık hakkımı aramak istiyorum. Lütfen bana bir yol gösterin. Benim kaç saat çalışmam gerekiyor. İlk verdiğim dilekçeme kurumum cevap vermediği için haftalık 24 saat çalışma hakkım doğar mı? 

Önce analık izinleri sonrası kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkı ile ilgili kuralları bir anımsayalım, ardından okurumuzun sorusuna yanıt verelim.

Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde kısmi süreli çalışma şöyle tanımlanmıştır:

“İşçinin, iş yerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yaptığı çalışma”.

Dolayısıyla haftada 45 saat çalışılan bir iş yerinde kısmi süreli çalışılacak süre 30 saat veya 30 saatin altında herhangi bir süre olacaktır.

Yönetmeliğin 9. maddesi gereği işçinin kısmi süreli çalışma talebinde, kısmi süreli çalışmaya başlayacağı tarih ile tüm iş günlerinde çalışılacak olması hâlinde çalışmanın başlama ve bitiş saatleri, haftanın belirli günlerinde çalışılacak olması hâlinde ise tercih edilen iş günleri yer alır.

Yönetmeliğin 15. maddesine göre ise kısmi süreli çalışmanın belirlenen günlük ve haftalık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı, o yerin gelenekleri, işçinin yapmakta olduğu işin niteliği ve işçinin talebi dikkate alınarak işveren tarafından belirlenir.

Yönetmeliğin 11. maddesine göre

“İşveren; işçiye, talebin karşılandığını yazılı olarak bildirir.

İşveren tarafından süresi içinde işçinin talep dilekçesine cevap verilmemesi hâlinde, talep işçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iş gününde geçerlilik kazanır.”

Ne yazık ki Yönetmelik haftada toplam kaç saat, hangi günler ve hangi saat aralığında çalışılacağına ilişkin net ve açık bir düzenleme getirmiyor. Yönetmelik işçiye talep hakkı tanıyor ancak 15. maddede son kararı büyük ölçüde işverene bırakıyor.

Gelelim okurumuzun durumuna. Okurumuz talep dilekçesinde haftada 24 saat çalışmak istediğini belirtmiş. Yönetmelik gereği işverenin okurumuza yazılı olarak yanıt vermesi gerekiyordu. İşveren yazılı yanıt vermemiş ancak okurumuzun talebini sözlü olarak onaylamış.

Bu durumda okurumuzun haftalık çalışacağı süre 24 saat olarak belirlenmiştir. İşverenin bu süreyi artırma ya da azaltma yetkisi yoktur. İşveren sadece günlük çalışmanın hangi zaman dilimi içinde yapılacağını belirleme hakkına sahiptir. Okurumuzun keyfi biçimde haftanın 4 günü, günde 7,5 saat çalıştırılması yönetmeliğe aykırıdır.

Okurumuz:

1) İşverene yazılı olarak başvurarak haftada 24 saati aşmayacak şekilde ve 24 saatin okurumuzun talep ettiği gün sayısına dağıtılarak çalıştırılmasını talep edebilir. Okurumuz 24 saatten fazla çalıştırılmayı reddedebilir.

2) İşveren gereğini yapmazsa okurumuz işvereni Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na şikâyet edebileceği gibi haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanarak yasal haklarını da talep ederek işten ayrılabilir.

3) Okurumuz istediği zaman tam zamanlı çalışmaya da geri dönebilir.