Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Mart ayından beri kısa çalışmadan faydalanıyorum. 15 gün çalışıp, 15 gün evde oluyorum. Sigortam 15 gün üzerinden yatıyor. Şu anda hamileyim. 32. Haftada doğum iznine ayrılacağım. Son 3 ay brüt maaş üzerinden rapor parasının hesaplandığı doğru mu? Doğru ise aradaki kaybımız çok fazla olacak. Bilgi almak istiyorum bu konuda.

Öncelikle okurumuzu şimdiden tebrik edelim.

Analık halinde geçici iş göremezlik (analık) ödeneği hesabında doğumun olduğu tarihten önceki son 12 aydaki son 3 ay dikkate alınır.

Bu 3 ay içindeki prime esas kazançlar toplamı, prim ödeme gün sayısına bölünerek, günlük ortalama prime esas kazanç elde edilir.

Günlük analık ödeneği bu tutarın 3’te 2’sidir. Doğum öncesi ya da sonrası yatarak tedavi verilmesi halinde yatarak tedavi döneminde günlük analık ödeneği bu tutarın yarısıdır.

Kısa çalışma ödeneği ödenen günlerde prim yatırılmadığı için kısa çalışma ödeneği analık ödeneği hesabına dahil değildir. Dolayısıyla kısa çalışma ödeneğinin normal ücretten düşük olması, analık ödeneği üzerinde herhangi bir etkiye yol açmaz, analık ödeneğini düşürmez.

Okurumuz “son 3 ay brüt ücret” demiş. Doğrusu son 3 ay prime esas kazanç. Çoğu zaman brüt ücret ile prime esas kazanç aynı tutardır. Ancak işçiye verilen ve sigorta primine tabi olmayan ödeme ya da ödemeler varsa bu ödemeler brüt ücrete dahil, prime esas kazanca tabi değildir. Yani bu tür ödemeler varsa brüt ücret, prime esas kazançtan daha fazla olabilir.

Sonuç olarak okurumuzun her ay 15 gün priminin yatıyor olması ve 15 gün kısa çalışma ödeneği alıyor olması, okurumuzun normalde alacağı analık ödeneğinden daha düşük analık ödeneği almasına yol açmaz.

Somut bir örnek üzerinden gidelim. Asgari ücretle çalışan 2021 yılı Ocak ayı başında doğumuna üç hafta kala analık iznine ayrılan ve Ocak ayı içinde doğum yapan bir işçi için 2020 yılı aralık, kasım ve ekim aylarına bakılır.

Diyelim ki bu işçi bu dönemde 15 gün çalışıyor, primi 15 gün yatıyor; geri kalan 15 gün için ise kısa çalışma ödeneği alıyordu.

Bu durumda:

Aralık: 15 gün prim, 1.471,5 TL prime esas kazanç

Kasım: 15 gün prim, 1.471,5 TL prime esas kazanç

Ekim: 15 gün prim, 1.471,5 TL prime esas kazanç

Prime esas kazanç toplamı: 4.414,5 TL

Prim ödeme gün sayısı: 45

Günlük ortalama prime esas kazanç: 98,1

Günlük analık ödeneği: 98,1 x (2/3) = 65,4 TL

Eğer bu dönemde işçi tam çalışıyor ve primi tam yatıyor olsaydı da günlük ortalama prime esas kazanç değişmeyecekti.

Çünkü 3 aylık toplam prime esas kazanç 2.943 x 3 = 8.829 TL

Toplam prim ödeme gün sayısı: 30 x 3 = 90

Günlük ortalama prime esas kazanç: 8.829 / 90 = 98,1 TL

Günlük analık ödeneği: 98,1 x (2/3) = 65,4 TL

Görüldüğü üzere sadece prim yatan günler ve toplam yatan prim tutarı dikkate alındığı ve bunların ortalaması alınarak hesaplama yapıldığı için tutarda bir değişiklik olmadı.

Bununla birlikte her durumda analık ödeneği, işçinin çalıştığı dönemde eline geçen ücretten daha düşüktür. Bunun nedeni kısa çalışma ya da primin 15 gün yatması değil, analık ödeneğinin hesap yöntemidir. Bu soruna ilişkin detaylı bilgiler şu yanıtımızda mevcut: Analık ödeneği, ele geçen ücretten düşüktür