İŞ-KUR’un ‘Toplum Yararına Program’ kapsamında çalışan işçi kadınların sorunları, talepleri daha önce de Ekmek ve Gül portalında yer bulmuştu. Aradan geçen zamanla birlikte TYP kapsamında çalışan kadınlar mücadelelerini sürdürerek örgütlenmeye, kazanımlar elde etmeye devam ediyor. 

TYP’Lİ KADINLAR: HER İŞ BİTİMİNDE DEPRESYONA GİRMEK İSTEMİYORUZ

TYP’LİLER SÜREKLİ VE GÜVENCELİ İŞ İSTİYOR

Kadınların elde ettikleri kazanımların yanında pandemi dönemindeki sorunları ve talepleri de derinleşerek artıyor. TYP’de çalışan kadınların ana talepleri ise çalışma süresinde 24 ay sınırının kalkması ve daimi işçi statüsüne geçirilmeleri. Ekmek ve Gül okurları için düzenlediğimiz TYP kapsamında çalışan kadınların yaşadıklarını ilk ağızdan Esra Çaycı, Nilgün Zengin, Kamile Baş aktardı.

KOMİTELER KURDUK, SENDİKADA ÖRGÜTLENMEYE BAŞLADIK

Kendinizi tanıtmanızı rica edebilir miyiz?

Esra Çaycı: Bizler 81 ilde örgütlü, her platformda seslerini duyurabilecek, gerçekten kendilerine özgüvenleri olan TYP adı altında çalışırken mobbinge uğrayan bir kesimiz. Sizlerle daha önceki röportajlarımızdan sonra gerçekten olumlu tepkiler aldık. Arkadaşlarımız biraz daha cesaretlendi. Artık hem sahada hem basın önünde olmaktan korkmuyorlar. Özellikle sizlere, arkadaşlarıma ulaşan binlerce teşekkür mesajını ileteyim. Arkadaşlarımız çalışmaya başladıktan sonra kendilerine özgüvenleri ne kadar yükseliyorsa sizlerin verdiği destekler sayesinde de bir o kadar seslerini yükseltiyoruz.

Geçmişten bugüne verilen haklar açısından neler değişti?

E.Ç: Mücadelemiz hala devam ediyor ama partilerimiz artık seslerimizi duydular sendikal haklar yönünden de HAK-İŞ çatısı altında toplanmaya başladık. Türkiye’de ilk ve tek TYP komitesi altında da komitelerimizi kurduk. Bu konuda da çok hızlı bir şekilde ilerliyoruz. Sendikal haklarımızın mücadelesini de sonuna kadar devam ettireceğiz.

PANDEMİDE 7 BİN ARKADAŞIMIZ MAĞDUR OLDU

Korono ve pandemi dönemi TYP’li çalışanları nasıl etkiledi?

E.Ç: Koronavirüs döneminde bizim sendikal bir çalışmamız oldu. Tüm gazeteci arkadaşların sayesinde bir kanun teklifi verildi. Gerçekten bu konuda da onur duydum. Siyasi partilerden de olumlu dönüşler aldığımız için Ankara’ya geldik. Bizim amacımız partileri karalama kampanyası yapmak değil aksine ilk davamız ekmek davasıdır. Çalışma yaşamının her yerinde varız. Erkeklerin yaptığı her işi zaten TYP’ler de yapıyor. Bu konuda hiçbir sıkıntımız yok ama bizlerin MEB’e bağlı liselerde temizlik işçisi olarak 9 ay çalışıp ayrıldıktan sonra yeniden işe girememesi psikolojik olarak bir sıkıntı yaratıyor. Örneğin buradaki arkadaşlarımız ilk defa çalışmıyor. Bizim şu an en büyük sıkıntımız TYP’de var olan 24 ay çalışma programı. Bu dönemde en az 7000 arkadaşımız mağdur oldu. Kurada çıkmalarına, müdürlerin, öğretmenlerin, öğrencilerin memnun olmalarına karşı 24 ay sınırına takılıp çalışamamaları binlerce aileyi mağdur etti. Bu süreç aile ilişkilerimizi de etkilediği için mağduriyet katlanarak artıyor. Peki bu arkadaşların mağduriyetleri nasıl giderilecek? Bizler vekillerimize basın yoluyla kendi sorunlarımızı iletmeye çalışıyoruz. Taleplerimize verilen cevaplar uzun vadede olmalı. İşçilerin yaptığı her şeyi yaptığımız halde adımız kursiyer, bizleri işçi sınıfına ait görmüyorlar. Ortada bir kovid-19 gerçeği ve bununla alakalı sorunların nasıl çözülebileceği sorunu varken 24 ay sınırının kalkması en doğru ve hızlı bir çözüm olarak duruyor.

EMEKLİLİK HAKKIMIZ YOK

Kamile Baş: Maddi özgürlük kazanmaya başlıyoruz ardından 9 ay sonra acaba ne yapacağım diye düşünüyoruz. Sonra yeniden kendimizi şunu yapabilir miyim bunu alabilir miyim diye düşünürken buluyoruz. Bunlara ek olarak programda emeklilik hakkı da yok. Gitmediğimiz günler maaşımdan kesiliyor. Yalnızca 14 gün ücretsiz izin var onu da 15 dersen kapının önündesiniz. Bu sorunlara karşı ise hiçbir talep hakkımız yok.

İLK DEFA HEM KENDİNE HEM ÇOCUĞUNA AYAKKABI ALAN KADINLAR VAR

E.Ç: Okullardaki ihtiyacı karşılamak için kalıcı istihdam yaratılmalıdır. Ortada bir iş varsa onu yapan işçi de var. Bunu yapanın adı yalnızca TYP’li. Kalıcı bir istihdam kadroya geçerek ya da sözleşmelerin uzun tutularak yapılması ile mümkün. Sadece okulda da değil, belediye hastane her kurumda çalışan arkadaşlarımız aynı sıkıntıyı yaşıyorlar. Tam çalışmaya alışıyoruz her şey rayına oturuyor, sistemi öğreniyorsunuz derken öğrendiğimiz sistemler birden bire çöküyor. TYP’nin yüzde 57’sini kadınlar oluşturuyor. Bu arkadaşların yaşadığı sorunlar arasında ekonomik özgürlüğün yanı sıra psikolojik baskı da var. Evliliklerinde problemleri olan arkadaşlarımız programda işe girdikten sonra ekonomik özgürlüklerini sağladıkları için evliliklerini dahi düzeltebiliyorlar. Evlerine ilk defa çift maaş girmiş, ilk defa hem kendine hem çocuğuna ayakkabı alan, ilk defa makyaj yapan kadınlardan bahsediyoruz. 41 yaşındaki bir arkadaşımız eşiyle sürekli kavga ettiğini anlatıyordu. TYP’li olarak çalışmaya başladığından beri ilk kez sevgi gördüğünü söyledi. Eşinin sabah ona kahvaltı hazırladığını anlattı. Bunun gibi birçok mesaj alıyoruz. Bunları duyunca biz de mutlu oluyoruz. Ekonomik sıkıntılar aile içerisinde geçimsizliğe sebep oluyor. Kadınların ekonomik özgürlüklerine sahip olmaları çok önemli. Bunu bir kenara bırakıp siz diyorsunuz ki ‘bizim sizinle işimiz bitti’. Her şeyden önce biz bu toplumda yaşıyoruz, karşılaştığımız şey aynı zamanda bir dışlama politikası. Kalıcı bir istihdam sağlanmadan bu arkadaşlarımıza sendikal hak verilmelidir. Anayasamızda 15 yaşından itibaren çalışan herkes sendikal haklara sahip değil midir? Fakat bizler olamıyoruz. Evet şu an 81 ilde örgütleniyoruz ama buraya çok büyük bir mücadele ile geldik. Biz bu yola başladığımızda bize kimse inanmamıştı. Şimdi arkamıza büyük bir kitle aldık. Aslında biz kitle değil onların hayalleri ile yürüyoruz.

‘İŞTEN AYRILINCA KIZIMA HARÇLIK VEREMEMEK BENİ ÜZÜYOR’

Nilgün Zengin: TYP’de çalışmaya başladıktan sonra özgürlüğümü kazandım, maddi sıkıntılarım geçti çocuklarımla her şeyi yapabiliyorum. 9 ay sonra işten ayrıldıktan sonra ise kızlarım harçlık istediğinde veremiyorum bu da beni çok üzüyor. Kadroya geçerek bu sıkıntılarımızın bitmesini istiyoruz. Yaşadığımız maddi sıkıntılar geçimsizlikle birlikte boşanma ortamını etkiliyor. Biz çalıştığımızda aile yaşamında daha çok sorunla karşılaşıyoruz. Ben Isparta’da yaşıyorum ve işsizlik çok önemli bir sorun. Yalnızca TYP kapsamında iş bulabiliyoruz o nedenle bu iş süresinin 24 aya uzamasını talep ediyoruz.

K.B: Biz ezbere lüks yerlerde yaşayan insanlar değiliz. Bugün iş yerlerimizde temizliği yapıp akşam kafamızı yatağa ancak öyle rahat koyuyoruz. Halkız biz. Bu mücadelede kadınların sesi olmayı seviyorum.

‘İSTİFA ETSEK PROGRAMDAN BİR DAHA YARARLANAMAYIZ’

Çalıştığı yerde virüse yakalanan çalışma arkadaşınız oldu mu?

N.Z.: Takip edildiği kadarıyla virüs çıkmadı. Ben salgın başladığı dönemde konukevinde çalıştım. Çalışmak istemeyen arkadaşlarımız veya kronik rahatsızlığı sebebiyle çalışamayan arkadaşlarımız oldu. Biz sağlığımızı hiçe saydık. Çünkü çalışmak zorundayız. Çalıştığımız yerden istifa edersek tekrar programdan yararlanamıyoruz. Tekrar iş için kuraya giremiyoruz.

‘HASTANEDE ÇALIŞIP EVE GİTTİK’

K.B.: Mazeret sebebiyle istifa edenler girebiliyor tekrar kuraya ancak korona sebebiyle korktukları için istifa edenler tekrar kuraya giremiyor. Pandemi ilk başladığı dönemde neyle savaştığımızı bilmiyorduk. Ben doktorların olduğu bir yerde görev yaptım ki herkesin köşe bucak kaçtığı bir yerdi. Sürekli korku içindeydim acaba bulaştı mı diye. O günlerde ne yapmam, nasıl savaşmam gerektiğini, kendimi nasıl koruyacağımı bilmiyordum. Ancak şimdi biliyorum. Psikolojik olarak çok yıprandığımız bir dönem oldu. Her yerde çalıştık. Hastaneler, oteller, apartlar… Evlerine gidemeyip buralarda kalan sağlık çalışanları, polis ve askerlerin temizliğini yaptık. Her akşam da ailelerimizin yanına gittik. Eve gelir gelmez duşa giriyorduk ailemize bir şey bulaştırmamak için. Sürekli bu endişeyi yaşadık. Bizi görsünler istiyoruz. Biz varız.

VARIZ AMA YOK SAYILIYORUZ

Programın esas amacıyla bugünkü uygulanış şekli arasında bir farklılık var mı?

E.Ç: TYP’nin asıl amacı işsizliği önlemekse, biz işsizliği önlemek yerine bence daha çok arttırıyoruz. Pandemi sürecinde arkadaşlarımız kovid-19’lu hastaların bulunduğu yurtlarda çalışırken, cumhurbaşkanlığımızın yayınladığı genelgede işçi çıkarmak yasaklandı. Maalesef biz kursiyer olarak göründüğümüz için devre dışı kaldık. Aslında biz kursiyer de değiliz, TYP çalışanı da değiliz. TYP’liler kursiyer görünüyorsa, bizler kurslarımız bittikten sonra belgelerimizi alıp aynı kurumda daimî işçi olmamız gerekmiyor mu? Biz varız ama yok sayılıyoruz. Düşünsenize aynı kurumda bütün işi yapıyorsunuz ama yoksunuz, görünmüyorsunuz.

K.B: Devlet 9 aydan sonra kadro vermek zorunda fakat birçok arkadaşımız kadro verilmesin diye 9 ayının dolmasına 7 gün kala işten çıkarıldığı için mağdur oldu.

‘KAZANACAĞIMIZA EMİNİZ’

Sizin eklemek istediğiniz bir şey var mı?

E.Ç: HAK-İŞ sendikasına mücadelemizde yanımızda oldukları için teşekkür ederiz. Biz kimseden bir gelir beklentisi içinde değiliz. Arkadaşlarımızın bir an önce sorunlarının çözüme kavuşturulmasını istiyoruz. Her geçen gün daha çok büyüyoruz. Mücadelemize her platformdan destek bekliyoruz. Bir an önce sendikal haklarımızın tanınmasını istiyoruz.

Eşlerimiz bize en büyük desteği sağlıyor. Ailelerimiz de aynı şekilde. Bizimle beraber onlar da bu mücadelenin içerisinde. 4D’li arkadaşlarımıza biz nasıl destek verdiysek onlar da şu an bize destek veriyor mücadelemizde. En güzel noktası da bu binlerin bileşmesi. Biz kazanacağımıza sonuna kadar eminiz.

N.Z: Biz herkesin en başta da ailemizin sesiyiz. Ben kendimle çok gurur duyuyorum. Maaşımı aldığımda çocuklarımı dışarda yemeğe götürebildiğim için kendimle çok gurur duyuyorum. Kasaya gidip ücreti ödemek öyle gurur veriyor ki bu bizim elimizden alınmasın istiyoruz.

K.B: Biri 23 biri 18 yaşında çocuklarım var tabiri caizse çocuklarımın bile ileriye dönük önünü göremiyoruz. Onlar için de mücadele veriyoruz.