Habitat Derneği Türkiye’de Gençlerin İyi Olma Hali Araştırması 2020’yi yayımladı. Gençlerin iyi olma halini hem gençlerin öznel memnuniyetleri hem de maddi durum, çalışma durumu, ev ve çevre, eğitim, sağlık, ilişkiler ve katılım alanları üzerinden değerlendirip ortaya koyan araştırmanın sonuçları 2017 ve 2019 yıllarında yapılan araştırma sonuçları ile karşılaştırılarak sunulmuş. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında pandemi ile birlikte gençlerin ekonomik yükünün arttığı, iş arayan genç sayısının arttığı ve gençlerin yaşamdan memnuniyetinin öncek üç yıla göre düştüğü görünmekte. Pandemiyle birlikte artan sorunların kadınları daha çok etkilediği ortaya çıkmakta.

GELECEĞE DAİR EN DÜŞÜK UMUTLU GRUP: İŞ ARAYAN GENÇLER

Gençler 2020’de geçen yıllara göre yaşamından daha az memnun. 2019’dakine kıyasla memnun olanların oranında 2, 2017’dekine kıyasla ise 13 puanlık bir düşüş görüldüğü araştırma bulgularında sunulmakta.

Grafik: Gençlerin Yaşamdan Memnuniyet Dereceleri ve Gelecekten Umutları

Kadınlar arasında geleceğinden umutlu olduğunu söyleyenlerin oranı 60 iken, erkekler arasında bu oran yüzde 55 olarak görünmekte.

Grafik: Gençlerin Yaşamdan Memnuniyeti, Gelecekten Umutları ve Çalışma Durumları

Yaşamından memnun gençlerin oranı yüzde 58 olarak ifade edilirken hayat memnuniyetinin en yüksek olduğu grup (yüzde 66) çalışan gençler. Yaşam memnuniyetinin en düşük olduğu grup ise iş arayan gençler. İş arayan gençlerin yüzde 47’si hayatından memnundur. Yaşamından memnun olan öğrencilerin oranında da son bir yıl içerisinde 11 puanlık ciddi bir düşüş gözlediği de araştırma bulguları raporunda belirtilmiştir. Gelecekten umutlu olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 57 iken gelecekten en fazla umutlu olanlar ise yine yüzde 65 ile çalışanlar. Gelecekten umutlu olanların en düşük olduğu grup ise yine iş arayan gençler olduğu sonucu çıkmıştır, bu gençlerin yüzde 42’si gelecekten umutlu olduğunu belirtmiştir.

İş arayan gençlerin 2017 ve 2019’da da yaşamdan memnuniyeti en düşük olan grup olduğu ifade edilen raporda 2017’den 2020’ye iş arayan gençlerin yaşamdan memnuniyet oranının yüzde 8 azaldığı gözlemlenmiştir. Öğrenciler için ise üç yıl içersinde yaşam memnuniyetinin yüzde 20 azaldığı ortaya çıkmıştır.

Gençlerin yaşamdan memnuniyet dereceleri ile toplam aylık hanehalkı gelirleri arasındaki ilişki de çarpıcı. 3 bin TL ve altı gelir grubundaki gençlerin yaşamdan memnuniyet dereceleri diğer iki gelir grubuna kıyasla çok daha düşüktür.

KADINLAR ARASINDAKİ ÇALIŞMA ORANI ERKEKLERE GÖRE YÜZDE 24 DAHA AZ

Grafik: Gençlerin Çalışma Durumunda Değişim

Gençlerin çalışma durumundaki üç yıl içerisindeki değişime bakıldığında çalışan genç sayısında üç yıl içerisinde yüzde 9’luk bir düşüş görünürken iş arayanların oranında yüzde 11’lik bir yükseliş görülmekte. Araştırmaya göre gençlerin yüzde 44’ü çalışmakta iken bu oran erkeklerde yüzde 56, kadınlarda ise yüzde 32.

GENÇ KADINLARIN YÜZDE 29’U NE EĞİTİMDE NE İSTİHDAMDA NE DE İŞ ARIYOR

Genç erkekler arasında ev genci olanların oranı yüzde 6 iken genç kadınlar içinse bu oran erkeklerden yüzde 23 daha fazla. Erkekler arasında çalışan erkeklerden sonra iş arayan erkekler çoğunlukta iken genç kadınlar içerisinde çalışan kadınlardan sonra ev gençleri çoğunlukta.

GENÇ KADINLARIN 4'TE 3'Ü İŞ BULMANIN ZOR OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR

Araştırma gençlerin çoğunluğunun iş bulma konusunda kaygı duyduğu sonucunu da ortaya koyuyor. İş bulmanın zor olduğunu düşünenlerin oranı genç erkekler için yüzde 71 iken genç kadınlar arasında yüzde 75’e kadar yükselmekte. Kolay iş bulamayacağını belirten gençlerin yüzde 61’i yaşadıkları yerde yeterli iş olanaklarının bulunmamasını en önemli sebep olarak belirtmiş. İş bulmadaki zorluğun en önemli sebebi olarak yaşadıkları yerde yeterli iş olanaklarının bulunmamasına işaret eden gençlerin oranında son bir yıl içerisinde yüzde 11’lik bir artış olduğu belirtiliyor.

'DAHA İYİ İŞ OLANAKLARI' YURT DIŞINA ÇIKMAYI İSTEME SEBEBİ

Başka bir ülkeye yerleşmeyi en fazla düşünenler ise iş arayanlar ve öğrenciler. Başka bir ülkeye yerleşmeyi düşünen gençlerin bunu isteme sebeplerinde en fazla belirtilen sebebin yurt dışında daha iyi iş olanaklarının bulunması olduğu görülmüş ve daha iyi iş olanakları cevabını belirtenlerin oranı 2019’a kıyasla 2020’de 11 puan artmış, yüzde 12’lik bir kesim ülkenin kötüye gittiği için başka bir ülkeye yerleşmeyi düşündüğünü belirtmiş iken bunun birinci sebep olarak belirtilme oranı son bir yılda yüzde 6 artmış.

EĞİTİM SORUNLARINI KADINLAR DAHA FAZLA YAŞADI

Koronavirüs döneminde yaşanan eğitim sorunlarını cinsiyete göre de inceleyen raporda bütün eğitim sorunlarını kadınların erkeklere kıyasla biraz daha fazla yaşamış olduğunu ortaya koyuyor. Kadınların yüzde 57’si derslere ve sınavlara yeterince hazırlanamamış, yüzde 55’i düzenli olarak derslere erişememiş, yüzde 53’ü derslere yeterince katılım gösterememiş, yarısı da öğretmenlere veya öğretim üyelerine erişmekte zorluk çekmiş. Erkekler arasında derslere ve sınavlara yeterince hazırlanamayanların oranı yüzde 52, düzenli olarak derslere erişemeyenlerin ve derslere yeterince katılım gösteremeyenlerin oranı yüzde 48, öğretmenlere veya öğretim üyelerine erişmekte zorluk çekenlerin oranı yüzde 47 olmuş. Aynı dönemde kadınların yüzde 41’i bazı ödevlerini teslim edemez ve yüzde 37’si bazı sınavlara katılamazken, bu sorunları yaşayanların oranları erkeklerde sırasıyla yüzde 32 ve yüzde 35.

Toplam aylık hanehalkı gelirlerine göre pandemi sürecinde yaşadıkları eğitim sorunları incelendiğinde, sayılan bütün eğitim sorunlarıyla en fazla 3 bin TL ve altı toplam aylık hanehalkı gelirine sahip gençlerin karşılaştığı göze çarpmakta.

GENÇ KADINLAR EV İÇİ İŞ YÜKÜNÜ SIRTLIYOR

Grafik: Gençler ve Evdeki İş Yükleri

Ev içi işler çoğunlukla kadınların sorumluluğu iken bu durum gençler açısından da değişmiyor. Genç erkeklerin yüzde 23’ü düzenli yemek yapıp düzenli ev temizliği yaparken bu oran genç kadınların sırasıyla yüzde 75 ve yüzde 83’ünü oluşturmakta. Genç kadınların yüzde 80’i bulaşık yıkarken erkeklerde bu oran yüzde 20’ye düşmekte. Erkekler arasında evdeki iş yükü oranlarında yüzde 35’in üzerine çıktıkları tek konu ise yüzde 68 ile ev için alışverişe gitmek.

Grafik: Gençler ve Evdeki İş Yükleri Bir Yıllık Değişimi

Dikkat çekici verilerden bir diğeri ise hem genç kadınların hem de genç erkeklerin içinde küçük kardeşlerine ya da ihtiyaç duyan aile üyelerine yardım ettiğini belirtenlerin yüzdesinin arttığı. Bu oran erkekler için yüzde 18, kadınlar içinse yüzde 13 artmış (sırasıyla yüzde 34 ve yüzde 59).

GENÇ KADINLARIN YÜZDE 47’Sİ KENDİNİ GÜVENDE HİSSETMİYOR

Erkekler kadınlara kıyasla kendilerini daha güvende hissetmekte. Kendilerini güvende hissedip hissetmedikleri sorulduğunda, genç erkeklerin yüzde 68’i, genç kadınların ise yüzde 53’i bu soruya olumlu yanıt vermiş. Rapora göre bekâr kadınların yüzde 54’ü, evli kadınlarınsa yüzde 50’si hava karardıktan sonra kendini güvende hissetmekte. Bu sonuçların ışığında yaşadığı yerde kendisini en az güvende hissedenlerin evli kadınlar olduğu sonucu ortaya çıkmakta.

PANDEMİDE HER 4 GENÇTEN 1’İ KİRA, ELEKTRİK, SU FATURASINI ÖDEYEMEDİ

Gençlerin yüzde 26’sı bu dönemde ödeyemedikleri kira, elektrik, su gibi masrafları olduğundan bahsetmiş, yüzde 18’i ise bankadan ya da tanıdıklardan borç aldığını söylemiş. Koronavirüs döneminde gençlerin yüzde 16’sı eğitimine ara vermek zorunda kalırken, yüzde 14’ü işini kaybetmiş. Koronavirüs döneminde evden çalışmaya başlayan gençlerin oranı ise yüzde 10 olarak karşımıza çıkmakta.

Grafik: Toplam Aylık Hanehalkı Gelirine Göre Koronavirüs Döneminde Yaşananlar

Koronavirüs döneminde hanehalkı geliri 3 bin TL ve altında olan gençlerin yaklaşık yarısı (yüzde 47) ödeyemediği kira, elektrik, su gibi masrafları olduğunu ifade etmiştir. Yine bu dönemde toplam aylık hanehalkı geliri 3 bin TL ve altında olan gençlerin yaklaşık üçte birinin (yüzde 31) bankadan ya da tanıdıklardan borç aldığı raporda görünmekte.

MADDİ DURUMDAN MEMNUNİYET DE ÜÇ YILDA AZALDI

Gençlerin son üç yıllık süreçte maddi durumlarından memnuniyetleri giderek azalmakta. 2017’de yüzde 61 iken, takip eden araştırmalarda bu oran düşerek 2020’de yüzde 47 olmuştur.
Araştırmaya katılan gençler arasından çalışmadığını ve maddi durumunu “kötü” olarak algıladığını belirtenlerin yaklaşık yarısı iş aramakta (yüzde 48). Bu gençlerin yüzde 21’i tam zamanlı öğrenci olduğu ve yüzde 18’i de evle ilgili işlerle uğraştığı için çalışmazken, yüzde 9’u üniversite sınavı ya da KPSS’ye hazırlanmakta, yüzde 3’ü ise atamak beklemekte.

Fotoğraf: Manny Becerra/Unsplash

Grafikler: Türkiye'de Gençlerin İyi Olma Hali Araştırması