Maraş merkezli gerçekleşen ve 10 ilde binlerce binanın yıkılmasına ve on binlerce kişinin ölümüne sebep olan depremlerin ardından depremzedelerin yardım feryatları ülkenin dört bir yanına yayıldı: “Nerede bu devlet!”

Afet bölgesinde sağlanması gereken pek çok ihtiyacı devlet karşılamazken devlet boş bıraktığı alana ilişkin görevlerini -olağan zamanlarda eğitim, sağlık alanında olduğu gibi- cemaatlere ve onlara bağlı vakıflara devretti.

AFAD logolu çadır bölgelerinde yemek dağıtımı yapan tarikatlara bağlı çeşitli vakıflar, AFAD’ın bir koluymuşçasına çalışmalarını yürütüyorlar, “AFAD koordinasyonunda” çalışmalarını gerçekleştirdiklerini kendi sosyal medya hesaplarından duyuruyorlar. Anadolu Ajansı ise “bölgelerde görev yapan sivil toplum kuruluşları (STK), depremzedelerin yaralarını sarmak için canla başla çalışıyor” diyerek yaptığı haberlerinde Deniz Feneri, İsmailağa Derneği, Ensar Vakfı, İlim Yayma Cemiyeti gibi daha önce çocuk istismarından şiddete defalarca kez gündeme gelen tarikat-cemaat bağlantılı kuruluşların isimlerini veriyor.

Bir yandan tarikatlara alan açılırken, deprem bölgesinde OHAL ilan ediliyor, gazetecilerin haber yapması, deprem bölgesindeki enkazları haberleştirmesi engellenmeye çalışılıyor, halk deprem bölgesiyle dayanışmak için çağrılar yapmaya devam ederken Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, AFAD harici koordinasyona müsaade edilmeyeceğini açıklıyor, yandaş yazarlar, AKP üyeleri AHBAP’ı hedef haline getirip yardımların engellenmesini istiyor.

Afet yönetiminde afetzedelere geçici barınabilecekleri alanların sağlanması, afete müdahale süreci için önemli bir yerde duruyor. Ancak çadır ihtiyacı pek çok yerde sürüyor. Bu noktada “İsmailağa çadırkenti kuruyoruz!” gibi çeşitli tarikatların çağrıları dikkat çekiyor. İsmailağa çadır başına 15 bin lira yardım çağrısı yapıyor. Bu çağrı sosyal medyada tepki de çekti.

KADERCİLİĞİ YAYMA GÖREVİ TARİKATLARDA

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Maraş’ta bir depremzedeye “Olanlar hep oldu. Bunlar kader planının içinde olan şeyler” demişti. Tarikatların deprem bölgesindeki işlevlerinden biri de bu kaderci yaklaşımın propagandasını yapmak. Hatay İskenderun’dan muhabirimiz Ahmet Akarsu, “Tarikat ve cemaate mensup olduğunu gözlemlediğimiz kesimlerin cenazelerin defin edildiği alanda yoğunlaştığını söyleyebiliriz bir detay bilgi olarak. Oradaki yakınını kaybeden yurttaşlarla görüştüğümüzde bu gelen kişilerin kader meselesini dini duygularla birleştirdiğini söylüyorlar” dedi. 

YARDIMLARIN ÜZERİNE LOGO BASANLAR
Adıyaman’dan izlenimlerini aktaran muhabirimiz Murat Uysal, AFAD çadırlarının üzerine cemaat vakıflarının logolarının yapıştırıldığını söylüyor. Adıyaman’da yardımların toplandığı bölgeye dair gözlemlerini aktaran Uysal, “Siz yardımları nereden göndermiş olursanız olun burada yardımlar bir sanayi sitesine çevriliyor. Tüm yardımlar İHH eliyle, buradan dağıtılıyor. Böyle tablolarla karşılaşıyoruz. Cemaat ve tarikat mensupları alanda çok rahat bir şekilde dolaşıyorlar, fakat gazeteciler ve dışarıdan yardıma gelen diğer gönüllüler için bu mümkün olmuyor. Aslında OHAL cemaatçilere yaradı” diye konuşuyor. Adıyaman’da topladıkları yardımların İHH üyeleri eliyle dağıtımını sormak üzere AFAD Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğini aradığımızda “Çağrınıza yanıt verecek kimse yok” otomatik mesajını aldık.
Kocaeli’nde afet bölgesine gönderilmek üzere toplanan yardımlar TIR’lara yüklenirken çekilen bir video da tarikatların bu süreçte nasıl bir rol aldığının somut göstergelerinden biri. Kocaeli Barış Gazetesi’nden Merve Dişli’nin haberine göre, yardım toplanan yerde bir vatandaş yardımların Hicret Vakfı üzerinden gönderileceğini iddia edip durumu videoya aldı. İsmail Uzun çektiği videoda “Şimdi arkadaş burada bunların hepsini yayacağım. Hizmet Vakfına gidiyormuş bu ekmekler, buradan oradan bilmem nereye gidiyormuş yazık günah. Abi vakıf kim ya?” diye soruyor.

KİM BU ÖVGÜYLE ÖNE ÇIKARILAN VAKIFLAR?
◾️ Ensar Vakfı 2012-2015 yılları arasında Karaman’da çocukların toplu istismarı ile akıllara geliyor. Dönemin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sema Ramazanoğlu “Biz Ensar Vakfı’nı tanıyoruz, hizmetlerini takdir ediyoruz” diyerek vakfı korumuştu. 2020’de de Elâzığ Depremi’nde Kızılay’ın kendisine gelen 7.9 milyar doları Ensar Vakfı’na ‘bağışladığı’ ortaya çıkmıştı.
◾️ Erenköy Cemaati ile ilişkilendirilen Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı da iktidar tarafından vergi muafiyeti tanınan cemaatlerden biri. 2019’da bölgenin deprem toplanma alanı olan TİBAŞ Parkı’na tepkilere rağmen site inşa etmişti.
◾️ Deniz Feneri Vakfı Almanya’da topladıkları 41 milyon avroluk ‘bağış’ ile gündeme gelmişti. Toplanan paralar usulsüz şekilde gayrimenkul alımında kullanılmış ve dernek yöneticileri yargılama sonrası hapis cezası almıştı.
◾️ 2012-2022 yılı arasında aldıkları ihalelerle 12,6 milyon TL elde ettikleri ortaya çıkan İlim Yayma Cemiyeti’nin bölgede yemek dağıtımı yaptığı ve bazı yurtlarını AFAD’a tahsis ettiği biliniyor. Dernek Başkanı Yusuf Tülün’ün oğullarının aldığı ihalelere ilişkin haberlere yayın yasağı gelmişti.
◾️ Menzil tarikatına Beşir Derneği de deprem bölgesinde sıklıkla görülüyor. Dernek Amasra’daki maden cinayeti sonrası bölgeye giderek halkın tepkileri yatıştırmak üzere propaganda çalışması yürütmüştü.
◾️ “Çadır kent kuracağız, konteyner kent kuracağız” iddiasıyla para toplayan İsmailağa Cemaati ise geçtiğimiz günlerde “saadet zinciri” dolandırıcılığı ve çocuk istismarı ile gündeme gelmişti.

Fotoğraf: Beşir derneği-facebook video ekran görüntüsü