Yeni eğitim öğretim yılında kimliği olduğu halde okula kabul edilmeyen mülteci çocuklar var. Oysa Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere göre her çocuk koşulsuz eğitim hakkından faydalanabilir. Birleşmiş Milletlere (BM) bağlı bir sivil toplum kuruluşu çalışanının verdiği bilgilere göre, Zeytinburnu ilçesindeki milli eğitim okullarına başvuran kimlikli ya da kimliksiz Afgan çocuklar “Yer yok, daha sonra gel” denilerek geri gönderiliyor.

‘GİDİN BEKLEYİN’ DİYORLAR

Yaşanan sorunu gazetemize anlatan çalışan, okula kabul edilmeyen çocukların kendilerine başvurduğunu anlatarak şunları söyledi: “Suriyeliler geçici koruma altında, mülteci konumundaki Afganlar ise uluslararası koruma altında. Geçen seneye kadar kimlikleri olmayan öğrencileri ‘misafir öğrenci’ olarak alıyorlardı. Diploma, bir belge vermiyorlar, çocuk sınıfta gidip oturup öğreniyordu. Bu uygulama bu sene tamamen kaldırıldı. Kimliği olanlara ise ‘Bekleyin’ deniyor. 1. sınıfa başlayacak bir öğrenciyi okuma yazması yok diye geri göndermişler örneğin. 7 yaşındaki bir çocuk bunu anlatan. ‘Okula gideceğim’ diye kıyafetlerini giymiş gelmişti. Bir tane Afgan öğrenciyi geçen sene küçük diye okula başlatmadılar, bu sene de ‘Büyüksün sen’ diyerek geri göndermişler. Ya da ‘Normal okul olmuyor, imam hatibe git’ diyorlar. ‘Kayıt yapmıyoruz’ da demiyorlar, ‘Gidin bekleyin, bir ay sonra gelin’ diyorlar.”

‘OKUMAYAN ÇOCUK ÇALIŞTIRILIYOR’

Çocukların Zeytinburnu Belediyesine bağlı olarak Türkçe kursu aldığını, verdikleri sertifika ile okula yazıldıklarını söyleyen çalışan, yaşananların bununla da kalmadığını çocuklara ‘Okuma öğrenip gelin’ dendiğini ekledi. Kendilerinin çocuklara stresle baş etme, yaşadığı yere adapte olma, güçlü olma, kendi kararını kendi verebilme üzerine 10 haftalık bir eğitim verdiklerini söyleyen çalışan sözlerine şöyle devam etti: “Okula gitmeyen çocuklar ise çalıştırılıyor. Haftanın 5 günü 12 saat çalıştırılıyor, evde de çok çocuk var, yoksullar ve aldıkları ücret en fazla bin lira. Kaymakamlığa gidenlere kaymakamlık yetkilileri çok kötü davranmış, gitmelerini istemiş. Çözüm bu olmamalı. Bütün öğrencilerin okula gitmesi lazım, bütün çocukların hakkı bu.”

‘BU BİR HAK İHLALİDİR’
Çocuk Hakları Merkezinden Ezgi Koman yaşananları değerlendirerek, Türkiye’de mülteci çocukların eğitim hakkının, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi ve Mülteci Sözleşmesi’nde güvence altına alındığını hatırlattı. Bu temel hakkın yaşama geçmesi için devletlerin her türlü önlemi almak ve gerekli koşulları sağlamakla yükümlü olduğuna dikkat çeken Koman“Yerinden edilme durumlarında eğitim çocuklar için çok önemlidir. Eğitim; zaten savaş, şiddet, kötü muamele gibi bir dizi hak ihlalinden dolayı yaşadığı yeri terk etmek zorunda bırakılan çocukların gelmek zorunda oldukları ülkede sosyal uyumu geliştirebilecekleri bilgilere erişimlerini sağlar, onları güçlendirir.Bu anlamda statüsü ne olursa olsun (Geçici koruma, sığınmacı fark etmez), mülteci çocukların eğitimlerine devamı çok önemlidir ve bir haktır.”
Zeytinburnu’da yaşananlar için mutlaka bir soruşturma açılmasını ve sorumluların cezasız bırakılmaması gerektiğini belirten Koman “Aynı zamanda eğitimcilerin, yöneticilerin mülteci çocuklar ve haklar konusunda hak temelli bir algıya sahip olmaları sağlanmalıdır” dedi.