Resimlerle İranlı kadınların mücadelsi: Gîsû-dâr
İranlı ressam Bahar Faris’in ‘Gis-ü dar’ sergisi Kıraathane İstanbul Edebiyat Evinde ziyarete açıldı. Bahar Faris ile sergisini ve İran’daki kadın mücadelesinin sanatına yansımasını konuştuk…

Kıraathane Edebiyat Evi Tahranlı Ressam Bahar Faris’in Gîsû-dâr isimli kişisel resim sergisi 10 Mart’ta ziyaretçilere açıldı.

Faris’in, ağırlıklı olarak yeni dönem yağlıboya eserlerinden oluşan solo resim sergisi Gîsû-dâr, 14 Nisan’a kadar devam edecek.

Serginin tanıtım metni ise şöyle:

“Farsça sözlükte “gîsû”nun karşılığı: kadının uzun saçı. Gîsû-dâr ise uzun saçı olan birine sesleniş... “Dâr”ın ilk anlamı karanlık, --Türkçeye de geçmiş hâliyle-- "darağacı" demek. Sonraki anlamları ise güzelleşiyor kelimenin; ağaç oluyor bir yerde, başka bir yerde yurt, ev, diyar gibi anlamlar kazanıyor. Osmanlıcada da “gîsû” kelimesi yer alıyor. Gîsû-dâr uzun saçlı kimseler için kullanılıyor çoğu yerde; hattâ “necm-i gîsû-dâr” da kuyruklu yıldız anlamına geliyor.
İran klasik edebiyat tarihinde ise çok önemli bir anlam kazanarak çıkıyor karşımıza “gîsû”. Özellikle metafor olarak yaygın biçimde kullanılıyor. İran foklorunda veya halk edebiyatında da kadınların birçok özelliği, aldıkları sıfat ve tanımlandıkları mevki ya da eylemleri saçlarıyla ölçülüp, ifade edilirmiş.. Anlayacağınız gîsû, önemli ve tehlikeli bir şey... Ayıpmışçasına saklanması gereken bir şey… Gîsû saklansın ki, kadının her eylemi ve sıfatı saklı kalsın.
Tarihte birçok kadın saçlarını kesip ya da kazıtıp dertlerini anlatmışlar geçmişten bugüne. İsyankâr ruhları onların darağacı olagelmiş. Fakat bir yandan da, hayat ağacının köklerine benzeyen bu “gîsû” yok edilemeyen, kestikçe uzayan bir şey. Hep başka bir çatlak buluyor, başka bir yerden fışkırıyor, yeniden örülüyor..
Şimdi kuyruklu yıldızlarımızın düştüğü yerden yeni bir gîsû-dâr çıkıyor her gün, yeniden. Tüm kuyruklu yıldızlar için bu sergi.”


BAHAR FARİS KİMDİR?

17 Mayıs 1978, Tahran doğumlu. Multidisipliner sanatçı ve şair. 2003 yılında Tahran Soureh Güzel Sanatlar Üniversitesi resim bölümünden mezun oldu. Görsel sanatlarla ilgili çalışmalarına, üniversite öğrencilik yıllarında, sanat galerilerinde sanat danışmanı olarak başladı ve 2001 yılından bu yana İran’da ve İran dışında birçok kişisel ve karma sergide yer aldı. Görsel sanatlar ve edebiyat odaklı workshoplar yaptı. Bugüne kadar Tahran, İstanbul, Beyrut, Londra, Paris ve Atina’da pek çok karma sergiye katıldı ve kişisel sergiler açtı.
ŞİİR ÇALIŞMALARI
2001 ve 2002 yıllarında başka genç şairlerle birlikte iki şiir kitabı yayımladı. Kendi şiir kitabı 2007’de yayımlandı, 2009’da ikinci baskısını yaptı. Daha sonraki şiir çalışmaları, kardeşi ile birlikte yazdığı ortak şiirler ve Savaş Şiirleri adını verdiği kitabı ise İran’da yayın izni alamadı. 2014’te, bir şiiri Türkiye’de Gard dergisinde yayımlandı. 2015’te İranlı çağdaş kadın şairleri Türkiye’ye tanıtan, Dolunayda Kızıl Tef Çalan Kadınlar (Totem, 2015, İstanbul) adlı kitapta yer alan şairler arasındaydı. Şiirleri aynı zamanda Anthology of Persian Poetry adlı kitapta yayımlandı (2017 / The Samuel Jordan Center for Persian Studies and Culture, university of California Irvine).