ÇEDES’ten tarikatlara çocuklar karanlığa teslim ediliyor

08 Temmuz 2023 06:04

ÇEDES ismi din görevlilerinin toplu ataması ile yeniden gündeme girse de aslında eğitimde ‘manevi danışman’ olarak din görevlilerinin okullarda bulunması sadece geçtiğimiz aya mahsus değil.

Elif TURGUT

Okulların kapanmasına bir hafta kala İzmir ve Eskişehir’de neredeyse tüm okullara ÇEDES projesi kapsamında din görevlilerinin atandığını öğrendik. Liselerine din görevlisi atanan lise öğrencilerinin bir kısmının bu uygulamadan haberi bile yoktu. Peki bu ÇEDES ne? “Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum Projesi” açılımı. Bu proje Milli Eğitim Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı arasında imzalandı.
Her ne kadar ÇEDES ismi din görevlilerinin toplu ataması ile yeniden gündeme girse de aslında eğitimde “manevi danışman” olarak din görevlilerinin okullarda bulunması sadece geçtiğimiz aya mahsus değil. Bakanlıklar ile protokoller imzalamasının önünün açıldığı yıl, 2012’de “manevi danışmanlık” ibaresini “Kadın Konuk Evi” dedikleri kadın sığınma evlerinde gördük. 2015’te imzalanan protokol ile Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı KYK yurtlarına da Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı vaiz, Kur’an kursu öğreticisi, imam-hatip, müezzin-kayyım ve öğretmen unvanlarında çalışan bütün personelin müracaat edebileceği manevi danışmanlık pozisyonları açılmıştı.
Diyanet İşleri Başkanlığına hep mi eğitim alanında bu kadar alan açılıyordu? Hayır. Bugün topluca 842 okula öğretmen ataması yerine imam, müezzin, vaiz ataması yapılmasına gelen yolların taşları 2010’dan döşenmeye başlandı.

DİYANET’İN ÖNÜNÜ AÇAN DİNDAR NESİL PROJESİ

2010 yılında Diyanet, genel müdürlük seviyesinden müsteşarlık seviyesine çıkarıldı, birçok dini hizmetin önündeki engeller kalktı. Başkanlığın hizmet birimleri, görevleri ve yetkileri 6002 sayılı Kanun ile genişletildi, Diyanet kendi medya kuruluşlarını kurmaya başladı.

633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’da değişiklik öngören Kanun Hükmünde Kararname ile 2011’de Diyanet’in Kuran kurslarına katılım için var olan kış dönemi için 15, yaz dönemi için ise 12 olan yaş sınırı ortadan kaldırıldı. Kuran kurslarında yaş kısıtlamasının kalkmasından sonra kuran kursu sayısı büyük bir ivmeyle artış gösterdi. 31 Aralık 2020 tarihi itibarıyla 19 bin 503 Kuran kursu bulunuyor. Bu süreçte Diyanet İşleri Başkanlığının 4-6 yaş grubu çocuklara yönelik Kuran kurslarının “zorunlu eğitimden sayılmasına” yönelik plan yaptığı ortaya çıkmıştı. Böylece 6 Şubat depremlerinin ardından çocukların gelişimini ve eğitimini güvenceye almayan devletin, çadırkentlerde eğitim ve bakım alanlarından önce 4-6 yaş Kuran kurslarının açılmasına öncelik verdiğini gördük.

2012 yılında “dindar gençlik” yetiştirme hayallerini açıkça ifade eden dönemin başbakanı Erdoğan, Diyanet’e verdiği yetkiler ile “dindar nesil” yetiştirme hayalinin somut adımlarını atmış oldu. Diyanet İşleri Başkanlığı eğitim, kadına şiddetle mücadele, hizmet içi eğitimler, dini eğitimler, “değerler” eğitimleri gibi konularda birçok Bakanlık ile protokoller imzaladı ve bugün de imzalanan ve sayıları sürekli artan protokoller ile eğitim alanında söz sahibi bir aktör haline geldi.

ÇOCUKLARIN GELECEĞİ TARİKATLARA EMANET

Diyanet’in eğitim alanındaki yetkileri imzaladığı protokollerle artarken eğitimi dinselleştirme ve piyasalaştırma çalışmaları da bunun yanında ilerledi. Okullarda mescit açılması, evrimin müfredattan kaldırılması, değerler eğitimi… “Ne var değerlerimizi öğretiyoruz” savunması ise tek bir dini temel üzerinden oluşturulmuş “değerler” örtüsü altına gizlenmiş laiklikten uzak bir eğitim.

4+4+4 ile çocukların eğitime katılımı düştü, takiplerinin yapılmasını iyice zorlaştı, çocuk yaşlarda evliliklerin ve çocuk işçiliğin önü açıldı. Bu sistem çocukların geleceklerinin tarikatlara bağlanmasının da önünü açtı.

Nasıl mı? Bir örnek verelim. Cinsiyet eşitliğine açıktan karşı olduğunu ilan eden, 6284 sayılı Yasa’nın iptalini talep eden Aileyi Koruma Federasyonunun yılın başlarında yaptığı bir çalıştaya “Üniversitelerin çevresindeki yapılar fuhuş yapılarına dönüyor” söylemiyle gündeme gelen Sakarya Üniversitesinde öğretim görevlisi olan Ebubekir Sofuoğlu katılmıştı. Sofuoğlu’nun kendi oğlunun eğitime katılımına dair anlattıkları tam da nasıl çocukların gelişimleri, eğitimleri ailelerin ve tarikatların insafına terk edildiğinin çarpıcı bir ifadesi. Eğitim müfredatında cinsiyet eşitliğine, insan haklarına dair çocukların öğrendiklerini “zehirli bilgi” olarak adlandıran Sofuoğlu şunları söylüyor: “Her gün adeta evin girişinde kültürel bir x-ray cihazı olacak. Her gün gelen çocuklarımızla sohbet edeceğiz, ‘Bugün okul dahil hangi zehirli fikirlerle geldin?’ Bana devlet o imkânı sundu; çocuğumu eğitim sisteminden aldım. Benim oğlum açık lisede. Göndermem. Devletten de bir şey beklemiyorum. Ben yapacağım.”

Böylece Kendi kaderine terk edilmiş bir neslin yetiştiği de bariz.

KADINLARIN, KIZ ÇOCUKLARININ ÜZERİNE ÇÖKEN KARANLIK

Çocukların, gençlerin gelişimlerinin, eğitimlerinin tarikatların eline terk edilmesi ise bunlarla kalmadı tabii ki… Devlet yurtlarının yetersizliği, çocukların takiplerinin yapılmaması, eğitimin artık sadece parası olanın erişebileceği şekilde piyasalaşması, kamu hizmetinin her alanına tarikat bağlantılarının yerleştirilmesi, dini vakıfların devlet tarafından desteklenmesi, artan yoksullukla ailelerin çocuklarını çocuk yurtlarına kelimenin tam anlamıyla teslim etmesi…

Çocukların teslim edildiği tarikat vakıflarının yurtlarında, kurslarında çocukların istismara uğradığı, intihara sürüklendikleri, ağır baskı ve korku altında oldukları ise her geçen gün yeni bir haber ile yeniden karşımıza çıkıyor. Devletin ise buralara dönük ne bir denetim ne bir yaptırım uyguladığını, ENSAR Vakfının, Hiranur Vakfının hâlâ varlıklarını hiçbir istismar vakası yaşanmamış gibi sürdürmelerinden, ilgili Meclis komisyonlarında Bakanların sunumlarında bu olayların münferitleştirilmesinden biliyoruz. Bu vakıflar genel siyaseti etkileme konusunda da birer aktör olarak İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasını istiyorlar, kadınlar “fıtratlarına göre çalışsın” istiyorlar, karma eğitim kaldırılsın istiyorlar… Kısacası kadınların ve kız çocuklarının eve bağlı olmasını istiyorlar.

Eğitim, tarikat ve Diyanet iş birliğinin kıskacında demek yanlış olmaz bu tabloda. Ama bahsettiğimiz gibi ne bu karanlık çok yeni ve bir anda çöktü ne de özgür, eşit bir yaşam; çocuklar için laik, bilimsel, demokratik bir eğitim isteyen kadınların eli kolu bağlı.