İran’da 2022 yılında “başörtüsünü düzgün takmadığı” gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alınan ve gözaltında öldüğü açıklanan Mahsa Jina Amini’nin ikinci ölüm yıldönümünde İran yeniden hareketleniyor. Esnaf Amini’nin ölüm yıldönümü gerekçesiyle kepenk indirdi, birçok örgüt ve kuruluş da açıklama yayımladı. 21 yaşındaki İranlı Kürt Amini’nin ölümünün ardından başta kadınlar olmak üzere tüm ülkede yüz binler “Jin, jîyan, azadî/Kadın,yaşam, özgürlük” sloganlarıyla sokaklara çıkmış ve ağır baskıya rağmen aylarca İran rejiminin devrilmesi çağrıları eşliğinde mücadele etmişti.

BUGÜN İÇİN EYLEM ÇAĞRILARI

Mahsa Jina Amini’nin ölüm yıldönümü için İran’da farklı kesimler tarafından sokağa çağrılar yapılırken, Kürdistan eyaletindeki illerde esnaf kepenk indirdi. Bane, Saqqez, Divandere, Bukan ve Senendej gibi farklı illerde güvenlik güçlerinin helikopterleler ile tur attığı da görüntülendi. Güvenlik güçleri muhtemel gösterileri önlemek için bölgede Amini’nin mezarına giden yolları da kısıtladı.

Sanendej kentinde Kadın Çalışmaları Grubu’ndan kadınlar, dün eylem yaptı. Ellerinde müebbet hapis cezası verilen Zeinab Jalalyan ve idama mahkum edilen Pakhshan Azizi ile Şerife Mohammadi’nin fotoğraflarını taşıyan kadınlar, “Sanandej’deki kadınlar olarak 40 yıldır yitirdiğimiz canlarımız ve Jina için bir araya geleceğiz. Kürdistan’da genel grev kampanyasını destekliyoruz” dediler.

KADIN TUTUKLULAR ŞALLARINI YAKTI

Mahsa Amini’nin ölüm yıldönümüne ilişkin çağrılar sürerken Tahran’da bulunan Evin Cezaevinde tutuklu bulunan 25 siyasi tutuklu kadın şallarını yakarak hükümetin başörtü dayatmasını protesto etti. “Can gitsin, özgürlük gitmesin”, “Usulcü, reformcu bu iş bitmiştir” sloganları atan kadınlar kadın mahkumlara verilen idam cezalarını da protesto etti.

Mahsa Amini’nin ölüm yıl dönümüne yazarlar ve sanatçılardan da açıklamalar geldi. İran Yazarlar Sendikası yaptığı açıklamada, “İran sokaklarının kadınların direnişini görmediğimiz bir gün yok. İran halkının uzun zamandır sürdürdüğü mücadele Mahsa Amini’nin öldürülmesinin ardından zor geçitlerden geçti. İslam Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ilk günlerinden itibaren yaygın baskılara karşı duran ve yalnız kalan kadınlar, 2022 yılındaki hareketin belirleyici parçası oldular” dendi.

2022’de başlayan halk hareketinde kadın hareketinin birleştirici rolüne dikkat çeken açıklamada, “Artık kadınların talepleri sadece kendilerine özel değil; öğrencilerin, sendikaların, işçilerin, emeklilerin ve diğer örgütlerin taleplerinin ayrılmaz bir parçası haline geldi” dendi.

Geçtiğimiz iki yılda İran rejiminin tutuklamalar ve idamlarla halkı bastırmaya çalıştığına dikkat çekilen açıklamada, “Son cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından, ‘İslam Cumhuriyeti Yedinci Kalkınma Planı’ başlıklı belge, hükümetin ‘Ulusal Bilgi Ağının Geliştirilmesi’, ‘Denetim Sisteminin Başlatılması’, ‘İrşad (Ahlaka emretme)’ başlıklı eylemlerini gündeme getirdi. Bu tüm toplum ve özellikle kadınlar için baskının en sert biçimiyle devam etmesi demektir” ifadeleri kullanıldı.

“Kadın, yaşam, özgürlük” şiarıyla 2022’de yapılan eylemlere hatırlatma yapılan açıklamada özgürlüğün sesinin yükseltilmesi için her kesimin seferber olması gerektiğine vurgu yapıldı, mücadele çağrısında bulunuldu.

'İŞÇİ SINIFI GERÇEK DEVRİM İÇİN GÖREV ALMALI'

Geçtiğimiz haftadan itibaren İran’da petrol iş kolu olmak üzere farklı iş kollarında grev ve eylemler sürerken İran Emek Konfederasyonu’ndan Mahsa Amini’nin ölüm yıldönümüne ilişkin açıklama geldi.

Açıklamada, “Kadınların öncülüğünde başlatılan hareket, toplumun farklı kesimlerinin onlarca yıldır biriken taleplerini ve talepleri için mücadele eden toplumsal hareketlerin buluşma noktası oldu. Kadınların yanı sıra işçi, öğretmen, öğrenci ve toplumun diğer kesimlerinin geniş katılımı, toplumun gerçek bir devrimi gerçekleştirmek için hazırlık sürecin girdiğini gösteriyor” dendi.

İran’da gerçekten bir halk devriminin gerçekleşmesinin geniş örgütlenmelerden geçtiğini vurgulayan açıklamada, “Yıllar süren mücadele ve örgütlenme düzeyi göz önüne alındığında işçiler, öğretmenler, sağlık çalışanları ve emekliler ve daha geniş anlamda İran işçi sınıfı en büyük örgütlenme olanağına sahip. Milyonlarca erkek ve kadından oluşan İran işçi sınıfı hareketi, mevcut baskıcı ve eşitsiz ilişkilerden kurtulmak için her zaman en derin ve en zorlu talepleri dile getirdi. İran'daki örgütlü işçi hareketinin kadınlarla ve diğer kesimlerle dayanışması ve yoldaşlığı, her türlü ayrımcılığın, baskının ve sömürünün sona ermesine ve iktidarın kaderinin halk tarafından belirlenmesine yol açacak temel değişikliklerin kaynağı olmalıdır” dendi.

Fotoğraf: 1500Tasvir