Kadına yönelik şiddet deyince önce fiziksel şiddet akla geliyor. Oysa koruyucu/önleyici sağlık hizmetine ulaşamayan kadın da şiddet görüyor. Ülkemizde, koruyucu/önleyici sağlık hizmetine ulaşamayan kadın, istenmeyen gebeliklerin önlenmesinde çok zorluk çekiyor. İstenmeyen gebelikler ayrıca toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştirirken, kadın istihdamını azaltıyor, kadın yoksulluğunun artmasına neden oluyor. “İstenmeyen gebelikler sonuçları itibarıyla kadınlara yönelik bir şiddet türüdür” diyen Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Türkan Günay ile doğum kontrol yöntemlerine (Gebeliği önleyici yöntemlere) erişimi konuştuk.

Aynı zamanda Uzmanlık Derneği Toplumsal Cinsiyet, Kadın, Üreme Sağlığı Çalışma Grubu Koordinatörü olan Prof. Dr. Türkan Günay, “Ülkemizde istenmeyen gebeliklerin önlenmesi de istenmeyen gebeliğin sonlandırılması da çok zor” dedi. Erkeklerin uygulayabileceği bazı yöntemler olmasına rağmen istenmeyen gebeliklerin kontrolünün daha çok kadınların sorumluluk ve pratik alanında olması nedeniyle üreme sağlığı politikalarının kadın sorunları içinde önemli yer tuttuğuna işaret etti.

“Sağlık hakkını vermemek de kadına yönelik şiddettir” diyen Günay, aile hekimliği sistemine geçiş süreciyle anne ve bebek sağlığı konusunda uygulanan koruyucu sağlık hizmetlerinin minimum düzeye indiğini, ana çocuk sağlığı merkezleri (AÇS) sayılarının çok azaldığını, var olanların da pandemi sürecinde filyasyon ve aşı hizmetlerine dönüşmesi nedeniyle neredeyse yok olduğunu, hap, kondom vb. ücretsiz ulaşımın ortadan kalktığını ifade etti.

MEDİKAL KÜRTAJ AMAÇLI KULLANAN İLACA RUHSAT VERİLMİYOR

Faz 4 çalışmaları tamamlandığı halde “medikal kürtaj” amaçlı kullanılan ilaca ülkemizde ruhsat verilmemiş olması nedeniyle, tıbbi düşük yönteminin rutin üreme sağlığı hizmetleri içinde bir seçenek olarak sunulmamasına değinen Günay, “Bu yöntemin mevcut hizmetlere dahil olması için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır” diyerek kadınların üreme sağlığı ile ilgili haklarını kullanabilmeleri önündeki bu engelin kaldırılmasının kadın sağlığı açısından zorunluluğuna vurgu yaptı.

Günay, “Kadınların istenmeyen gebeliği önlemesi kolaylaştırılmadığı gibi istenmeyen gebeliği sonlandırmasının önüne de engeller konuyor. SGK isteğe bağlı kürtajı karşılamıyor, Sağlık Bakanlığının finansmanı kesmesi nedeniyle hastaneler de bütçe ayırmadığı için isteğe bağlı kürtaj yapmıyor. Özel hastaneler ise çok pahalı; sonuç olarak kadınların sağlıksız yöntemlerle düşüğü başlatması sık karşılaşılır oldu. Çünkü, düşük başlamış ise yapılan kürtajı (Önlenemeyen düşük sayılarak) SGK karşılıyor. Bu çok ciddi bir sorun; kadın sağlığının olumsuz etkilenmesi, kadın ve çocuk ölüm oranlarının artması söz konusu” dedi.

Fotoğraf: Ekmek ev Gül Arşivi

GEBELİĞİ ÖNLEYİCİ YÖNTEMLERE ÜCRETSİZ ERİŞİM SAĞLANMALI
HPV aşısının ücretli olmasını eleştiren Prof. Dr. Türkan Günay: “HPV aşısı ile ilgili kampanyaların başlamasının ilaç firmalarının zengin edilmesi ile alakalı olduğunu söyleyen kesimler de bilmelidir ki; nasıl ki yaygın olarak cinsel yollarla bulaştığı bilinen hepatit B hastalığının aşısı çocukluk çağı aşıları içinde rutin ise, HPV aşısı da rutin aşı programında yer almalıdır” dedi. Günay, kamunun mevzuat değişiklikleriyle bütçeyi ve kurumsal hizmet kapasitesini artırması; yerel yönetimlerin danışmanlık desteğiyle bilgiye erişimi artırması ve siyasi partilerin cinsel sağlık, üreme sağlığı hakları bağlamında yöntemlere erişimi gündemlerine almalarıyla, ülke çapında ihtiyacı olan tüm yetişkinlerin gebeliği önleyici yöntemlere ücretsiz ve kolayca erişebilmelerinin mümkün olduğunu açıkladı.
“İstenmeyen gebelikler ve güvenli olmayan düşükler ciddi bir kadın ve çocuk sağlığı sorunudur. Doğurganlık dönemindeki kadınların ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır” diyerek konunun önemine vurgu yapan Prof. Dr. Türkan Günay Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakları (CİSÜ) Platformunun açıklamalarına [email protected] adresinden ulaşılabileceği bilgisini de verdi.

Fotoğraf: Flicker