Menopoz; kadınlarda, başka hiçbir patolojik neden olmaksızın, menstrüasyonun (adet kanamasının) tamamen sona ermesi olarak adlandırılıyor. Yapılan çalışmalar ülkemizde pek çok kadının menopoza hazırlanmadan girdiğini gösteriyor.

‘KADIN DOKTORUNA DOĞUMLAR HARİÇ BİR KEZ GİTTİM’

Hazal, kendiliğinden bu süreci atlattığını anlatıyor: “Menopoz için doktora gitmedim. Vücudumu sürekli ateş basıyor, terliyordum. Yattığım odanın camı açık uyuyordum. Her ateş bastığında elimi ayağımı yıkıyordum. Sonra hastalandım. Üşüttüm. Aile hekimine gittim. Doktor neden kış vakti camı açık bırakıp yattığımı sordu. Ben de anlattım. Bana menopoz ile ilgili bilgi verdi. 42 yaşında menopoza girdiğini söyleyen Hazal, “3 kez doğum yaptım. Hamilelik ve doğumlar hariç bir kez kadın doktoruna gittim. O da çalıştığımız yerde tuvalet kadın erkek bir aradaydı mantar kapmıştım. Başka da gitmedim” diyor. Menopoz ardından mutlu olduğunu ifade eden Hazal, “Adet görüyorken kanamalarım uzun sürüyor ve yoğun oluyordu. Çalışırken en zorlandığım durumdu buydu. O günler çalışmak istemiyordum” diye konuşuyor 

‘ADET GÖRMEMEK BİR EKSİKLİK GİBİ ANLAMLANDIRILIYOR’

Menopoz sürecinde hekime başvurduğunu söyleyen Aşkın ise şunları söylüyor: “Ateş basması en zorladığım şikayetti. Yan etkilerinden kurtulmak için sık sık duş alıyordum. Kanamadan kesilince ve şikayetlerim başlayınca doktora gittim. Hormon testi yaptı doktorlar. Ben sürece hekim tedavisi ile girdim ancak o süreçte bir araştırma şirketinde çalışıyordum ve işim gereği her gün onlarca kadınla bir araya geliyordum. Menopoz sürecine dair kadınlarla sohbet edince şunu gördüm; sanki adetten kesilmek kadınların bir eksikliği gibi anlamlandırıyordu. Kadınlar kendilerini suçlu hissediyorlardı. Menopozlu kadınlar, menopoza girdim demiyor; ‘Yorgunum, huzursuzum’ ifadelerini kullanıyorlardı.” 

MENOPOZ NEDİR?
40 yaş öncesi gelişen müdahalesiz menopoz haline Prematür Ovaryan Yetmezlik denilmektedir. Esasen menopoz; 12 ay boyunca menstrüasyonun gerçekleşmemesi ile belirlenebilen geriye dönük olarak konulabilen bir tanıdır. Bu noktadan daha sonraki evre ise postmenopoz denilen menopoz sonrası evredir. 1 yıllık menstrüasyon görmeme evresinin tamamlanmasından sonra başlayan ilk 6-8 yıllık dönem erken postmenopoz, sonrasında gelen ve yaşamın geri kalanı boyunca devam eden evre ise geç post-menopozal dönem olarak tanımlanmaktadır. Kadın vücudunun menopoza geçişi öncesinde, artık yumurtalık fonksiyonlarının azalmaya başladığı ve hormon üretiminin düzensizleştiği, menstrüasyonun buna bağlı olarak daha sık ya da daha seyrek görülmesi durumu ile birlikte menopoz döneminde görülen yakınmalar eşlik edebilir. 

BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kısa dönemde sıcak basması, terleme atakları, uyku sorunları, duygusal değişkenlik, konsantrasyon güçlüğü, cinsel ilişki sırasında ağrı, libidoda azalma gibi yakınmalar ortaya çıkabilmekte ve kadınların yaklaşık olarak yüzde 75’ini etkilemektedir. Birçok kadında 1-2 yıl içinde gerilerken bazen 10 yıla kadar da bu yakınmaların devam ettiği bildirilmektedir. 

MENOPOZA BAĞLI GELİŞEN HASTALIKLAR VAR MI?
Östrojen eksikliğinde uzun dönemde cildin esnekliğini yitirmesi, vajinal florada değişiklikler, idrarda yanma, ilişki sırasında ağrı, idrar kaçırma yakınmaları ortaya çıkabilmekte. Bunun yanı sıra kemiklerde östrojen yokluğunda gelişen kayıp ile birlikte osteoporoz (kemik erimesi) gelişebilir. Ayrıca, özellikle hareketsiz yaşam, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon gibi ek hastalıklar ve kolesterol açısından yüksek bir beslenme rejimi öyküsü de varsa, menopoz sonrası dönemlerde kalp-damar hastalıkları riski de artabilmekte.

NE ZAMAN DOKTORA GİTMEK GEREKİR?
Menopoz dönemi, öncesi ve sonrası, menstrüel düzendeki değişikliklerin fark edildiği dönemde bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı hekimden görüş almak, hormonal ve fiziksel değişiklikleri erken tanımak için faydalı olacaktır. Başka bir hastalık nedeniyle oluşabilecek belirtilerin menopoz belirtileri ile karıştırılması da engellenebilir.

TOPLUM MENOPOZU NASIL BİLİYOR? FARKINDALIK NASIL ARTIRILIR?
Menopoz, toplumlarda ataerkinin kodlarına göre anlamlar yüklediği bir süreç haline getirilebiliyor. Kadınların çocuk doğurabilmekle eşleştirildiği toplumsal cinsiyetçi bakış açısı, menopoza giren kadını yüklediği en “ulvi” görevi yapamayacak olan olarak bakmaya başlıyor. Bu eğilim menopozu kadınlar için daha karmaşık bir hale getirmekte, toplumsal cinsiyet rollerini de derinleştirmektedir.

ULAŞILABİLİR, NİTELİKLİ SAĞLIK HİZMETİ ŞART

Bu döneme özgü değişikliklere kadın bedeninin daha konforla uyum sağlayabilmesi ve ilerleyen dönemlerde ortaya çıkabilecek, önlenebilir sağlık sorunları için, özellikle 1. basamakta, erişilebilir, cinsiyetçi olmayan ve her kadının özgün ihtiyaçlarına cevap verebilecek, kanıtlanmış bilimsel tedavi ve desteğe erişim imkanları sağlık politikaları üretenlerce sağlanmalıdır. Bu bağlamda 1. basamakta kendi kendine muayene ile kadınların kendi bedenlerini tanımalarını kolaylaştıracak eğitimlerin yaygınlaştırılması, ulaşılabilir, nitelikli ve maliyetin değil halk sağlığının gözetildiği tarama ve kontrol programlarının hayata geçirilmesi sağlanmalıdır. Bunun da sağlık politikalarına toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden bir bakışla mümkün olabileceğine inanıyoruz. 

Görsel: Freepik