25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Gününe 25 gün kala; şiddetin, baskının, eşitsizliğin ve savaşın kadınların yaşamlarını nasıl zehir ettiğini ve kadınların bunların karşısında nasıl mücadelelerle ayakta kaldığını her gün izleyebileceğimiz 25 film öneriyoruz.

1- Kelebekler Zamanı

Elbette ki ilk önerimiz 25 Kasımda kadınları sokaklara taşıran bir hikaye ile başlıyor.
Mirabel kardeşler; Patria, Minerva ve Maria Teresa... Bugüne adını taşıyan ve diktatörlüğe karşı verdikleri yaşam mücadelesi ile tanınan üç kız kardeş 1930’dan 1961’e kadar Dominik Cumhuriyeti’ni yöneten Rafael Trujillo diktatörlüğüne karşı savaştı. 1960 yılında diktatörlük karşıtı mücadeleleri ülke çapına yayıldı.
Mirabal Kardeşler, diktatör Trujillo’nun “Ülkede iki tehlike var: Kilise ve Mirabal Kardeşler” şeklinde yaptığı açıklamadan kısa süre sonra, 25 Kasım 1960’da diktatörlüğün askerleri tarafından tecavüz edilerek vahşice öldürüldüler. Cesetleri Dominik Cumhuriyetinin kuzey bölgesinde bir uçurumun dibinde bulundu. Öldürülmeleri diktatörlük tarafından kamuoyuna “trafik kazası” diye duyuruldu. Mirabal Kardeşlerin mücadelesi ve yaşamları 2013 yılında beyaz perdeye aktarıldı.

2- Duyguların Rengi

Tesadüfen bir araya gelen ve güçlü bir bağ kuran 3 kadının hikayesinin anlatıldığı filmde 1960’lar Mississippi’nin katı kuralları, ayrımcılıkları ve baskılarına karşı kadınların mücadelesi var.
Eugenia Phelan, bir genç kız olarak iyi eğitim aldığı okuldan mezun olmuştur ve diğer kız arkadaşları gibi evlenip, çocuk yapmak yerine kendine meslek edinmek ister. Bir yazar olmayı kafasına koyan genç kız, ailesinin beklentilerini de boşa çıkartarak yerel bir gazetede küçük bir köşe sahibi olur. Ev işlerinde püf noktalarını yazdığı bu minik köşe için en yakın arkadaşının hizmetçisi Aibileen’dan yardım ister ve böylece kendisini sıra dışı bir projeye başlarken bulur. Bu gizli projede dokunaklı hikayeler yazmaya başlayınca ona bu ilhamı hizmetçi Aibileen ve aşçı Minny’nin anlattığı gerçek insan öykülerinden çok etkilenir... 1960’lı yılların Mississippi eyaletinde geçen ve anlattığı hikayeler açısından sosyal bir yönü de olan ‘Yardımcı’, gizli bir yazı projesi etrafında birbirlerine daha çok yakalaşan 3 farklı kadının dostluk öyküsünü anlatıyor. Yönetmen Tate Taylor tarafından beyazperdeye uyarlanıp çekilen filmin başrollerini ise Emma Stone, Viola Davis ve Octavia Spencer paylaşıyor...

3- Halam Geldi

Kız çocuklarının zorla evlendirilmesine ilişkin film Kıbrıs’ta geçiyor. ‘Halam Geldi’ filmi regl olan ve artık toplumda ‘evlenme zamanı gelen kızlar’ gözüyle bakılan kız çocuklarının hikayelerini anlatıyor. Eğitime devam edemeyeceğine ilişkin raporlar alınarak okuldan alınan bu kız çocukları daha önceden belli olan akrabaları ile evlendiriliyor. Kaderleri birbirine bağlı iki kız çocuğunun etrafında gelişen hikayede ‘o durumun’ yaşattığı ızdırabı yine en iyi bunu yaşayan çocuklar tarafından anlatılıyor. İzlemediyseniz mutlaka ‘izleme listenize’ almanız gereken bir film.

4- Elma

Daha 17 yaşında ilk yönetmenlik deneyimini “Elma” filmi ile yaşayan Samira Makhmalbaf, 1998 Cannes Film Festivali’ne katılan en genç yönetmen oldu. Film, Tahran’daki fakir bir mahallede kız çocuklarının yaşadıklarını naïf bir dille anlatılmaktadır.

5-Peki şimdi nereye?

Savaşın acılarına kadınların gözünden bakan bir film olan ‘Peki şimdi nereye?’ tüm engellemelere rağmen kadınların aralarında acıdan doğan dostluğu sinemaya taşıyor.
İlk filmi “Caramel” ile 2007’de Cannes Film Festivali’ne giriş yapan Nadine Labaki’nin, Beyrut’taki savaşın yaralarını irdeleyen bu filminde beş kadının gündelik yaşamları anlatılıyor. Labaki, bu filminde savaşın acılarına kadınların gözünden bakıyor. Film, Hıristiyan ve Müslümanların bir arada yaşadığı bir köyde kavga çıkmaması için çocuklarının yaslarını bile gizlice yaşayan kadınları ve çocuklarının cenazelerini birlikte kaldırmalarını anlatılıyor. Kadınlardan Takla, Amal, Yvonne ve Afaf’ın öykülerine odaklanan Labaki, tüm engellemelere rağmen kadınların aralarında acıdan doğan dostluğu sinemaya taşıyor.

6-Pembe

Erkek tacizi ve şiddetle son bulan bir gecenin sonrasında yaşananları ve mahkeme süreci anlatılıyor.

7-Diren (Suffragette)

Seçme ve seçilme hakkını isteyen, işyerinde her gün tacize uğrayan işçi kadınların verdiği mücadeleyi anlatır.

8-Demir çeneli melekler

Amerikan tarihindeki önemli olaylardan birine güncel bir bakış açısı getiren Demir Çeneli Melekler, Amerikan kadınlarına oy hakkı kazandırmak için hayatlarını riske atmaktan kaçınmayan ve Hilary Swank'ın canlandırdığı cesur, başarılı ve genç eylemci Alice Paul ve Frances O'Connor tarafından canlandırılan Lucy Burns'ün gerçek yaşam hikayelerini anlatıyor.

9-Tek başına (North Country)

Minnesota’daki Eveleth madeninde çalışan bir grup kadının işyerinde cinsel tacize ilişkin açtıkları ilk davayı konu eden ve gerçek olaylardan uyarlanmış bir film.

10-Marion hep 13 yaşında

Paris’in Essonne bölgesinde, 13 Şubat 2013’te, sosyal ve sanal çevresinde tacize uğrayan 13 yaşındaki Marion Fraisse intihar eder. Film Marion’un annesinin ‘Marion Hep 13 Yaşında’ adıyla yazdığı kitaptan uyarlanmıştır. Bu olay sonrasında Fransa okul içi taciz, şiddet için ceza yasasını yürürlüğe koydu.

11-Gizli dünya

Gerçek hayatta daha acı bir şekilde yaşanmış bir olaydan esinlenerek yazılan bir kitaptan uyarlandı. 19 yaşında kaçırılan ve kaçırılmasından sonra taciz/tecavüz sarmalında dünyaya gelen oğlu ile yaşadığı dış dünyadan yalıtılmış bir odadan kaçış hikayesi anlatılıyor.

12-Dönüş

Bir kızın kendisini taciz eden babasını öldürmesiyle başlayan hikayede kadınlar arası dayanışma ve dostluk, hem komik hem duygusal yanlarıyla yansıtılıyor.

13-Moolaade

Senegalli yazar ve yönetmen Ousmane Sembene’nin 2004 yapımı filmi “Moolaade” kadın sünnetini konu ediniyor. Burkino Faso’nun Djerisso köyünde çekilen film, kız çocuklarının sünnetine karşı çıkan Colle ile köydeki diğer kadınların yan yana gelerek bu uygulamayla nasıl mücadele ettiklerini yoğun bir Afrika kültürü ve köy yaşantısı içerisinde işliyor.

14-Kahire 678

Gerçek hikayelerden yola çıkan film Mısır’da birbirinden farklı üç kadının ortaklaştığı cinsel şiddet sorununu beyaz perdeye yansıtıyor.
Kahire 678 toplumun farklı kesimlerinden cinsel istismara maruz kalmış 3 kadının buna karşı verdiği mücadeleyi anlatıyor. Mısır’da kadınların yaşadığı sorunları sinema perdesine yansıtan yönetmen, kadınların adalet arayışına da destek oluyor. Filmin çekilmesinden ancak 3 yıl sonra cinsel taciz anayasada suç olarak kabul ediliyor.

15-Daire

Kadınların yaşamlarını, gerçekliklerini kendi dünyasına konuk eden ve bunu dünyayla paylaşan Panahi’nin Altın Ayı ödüllü Daire filminde de, yönetimin ve toplumsal yapının kadınları nasıl bir çember içine hapsettiğini görüyoruz. Hapisten yeni çıkan kadınların hapiste biten hikayelerinin bir döngüsü var filmde.
Erkek beklerken bir kız çocuğu dünyaya getirdiği için kocasının kendisini boşayacağını söyleyen Solmaz Golami’nin hikayesiyle başlayan, sonrasında diğer kadınlarla kesişerek devam eden hikayelerin oluşturduğu bir daireyi anlatıyor film. Kadınların birbirine her dokunduğu noktada başka bir yaşama tutunma hikayesi izlemeye başlıyorsunuz. Daire başladığı yerde bitiyor. Yine bir hapishane hücresinde, isimleri sayılırken buluyorlar kendilerini.

16-. Agora (2009)

Üzerine çullanan onlarca erkeğin darbeleriyle son nefesini veren, cesedi sokaklarda sürüklenip, eti kemiklerinden midye kabukları yardımıyla ayrılan ama ne olursa olsun tarihin unutulmazları arasına giren bir kadın. İskenderiyeli Hypatia’nın yaşamını konu ediliyor.

17-Gözlerimi De Al / Te doy mis ojos

Çekilmez bir evlilik hayatı olan Pilar, kocasının şiddeti altında ezilmektedir. Aşık olduğu adamın öfkelenince tanınmaz hale gelmesi Pilar’ı evi terk etme noktasına kadar getirir.Pilar, oğlunu da yanına alarak kızkardeşinin evine taşınır. Ama kocası Antonio’nun kendini affettirme çabalarına başlaması uzun zaman almaz.

18-Mor Yıllar

1900’lerin başında, güneyli bir siyahi kız olan Celie, önce babası tarafından hamile bırakılır, ardından yıllar boyunca efendisi olarak göreceği adama evlenmek üzere adeta satılır. Kocasından gördüğü şiddete rağmen tek tesellisi kız kardeşi Nettie’ye yazdığı mektuplardır. Oysa babası Nettie’nin cevaplarının ona ulaşmasına engel olmaktadır. Celie sonunda kuru gürültüye pabuç bırakmayacak güçlü bir kadın olan Sofia ile tanışacak ve ondan çok şey öğrenecektir.

19-Bunun Aşkla Ne İlgisi Var / What’s Love Got to Do with It

R&B dünyasının efsane isimlerinden şarkıcı ve söz yazarı Tina Turner’ın kendi hayat öyküsünü anlattığı "I, Tina" isimli kitabından uyarlanan film, şarkıcının zor geçen çocukluk ve gençlik yıllarını, gitarist Ike Turner tarafından keşfedildikten sonraki evlilik dönemini, bu süreç boyunca yaşamış olduğu acı olayları etkileyici bir biçimde sunuyor. Bir yıldızın cesaret, sanat ve acılarla dolu öyküsüne tanık oluyoruz.

20- Kızarmış yeşil domatesler

Fannie Flagg'in romanından uyarlanan Kızarmış Yeşil Domatesler, cinsiyetler arasında süregelen çatışmaları gözler önüne seriyor. Kadınlık, dostluk ve özgüven hakkındaki bu sımsıcak filmde Oscar ödüllü oyuncular Kathy Bates ve Jessica Tandy''ye Mary Stuart Masterson ve Mary-Louise Parker eşlik ediyor.

21-Sanık - The Accused

Sarah Tobias, gittiği bir barın civarında silahlı bir kişinin tecavüzüne uğrar. Olayın ardından hemen polise başvurur ve avukat olarak Kathryn Murphy, bu olayın başına atanır. Murphy, tecavüze uğrayan kadının daha önce suçlu olmasından dolayı ve pek de matah olmayan geçmişi yüzünden olay önemsemez. Bunun neticesinde de tecavüz edenler en hafif cezaya mahkum olurlar. Sarah bu durumu kabullenmez ve avukatına olan öfkesini dile getirir. Bu tepkisi sayesinde Murphy, hata yaptığını anlar. Yeni bir dava açılırken, iki kadın bu süreç içinde birbirlerini daha yakından tanıma şansı bulurlar.

22- Piano / Jane Champion

The Piano, dilsiz bir piyanist olan Ada ve kızının, 19. Yüzyılın ortalarında Yeni Zellanda’nın batı kıyısında geçen hikayesidir. Altı yaşından beri tek bir kelime bile konuşamayan Ada bu suskunluğunu çok sevdiği piyanosuna yansıtmış, iyi bir piyanist olmuştur. Babası Ada’yı, Yeni Zellanda’lı bir zenginle yaptığı anlaşmayla evlendirir ve genç kadın kızını da alarak daha önce hiç görmediği, bilmediği bu ülkeye taşınır. Yeni kocasıyla arasında problemler yaşanır ve genç kadın piyanosundan ayrılmak zorunda kalır.

23- İçimdeki yangın

Aile dostları olan bir avukatın çağrısı üzerine annelerinin ölümünün ardından kendilerine yazılmış bir mektupla karşılaşan ikiz kardeşler Jeanne ve Simon, ölen annelerinin son arzusunu yerine getirmek amacıyla Lübnan'a doğru yola çıkarlar. Simon ilk başta isteksiz davransa da bir süre sonra o da kardeşi Jeanne'e katılır... Aradan geçen yıllar, ailenin tarihini karmaşık bir hale getirmişse de, çocuklar bu serüvenin izlerini sürmeye kararlıdırlar.
Fakat gün geçtikçe daha fazla deştikleri geçmiş, kardeşleri yürek burkan gerçeklerle yüz yüze getirecektir. Orta Doğu'daki iç savaşın en karanlık dönemine ışık tutan İçimdeki Yangın, En İyi Yabancı Film Oscarı'na da aday gösterilmişti.

24-Zerre

Zeynep, küçük kızı ve annesiyle büyük şehirde kendi ayakları üzerinde kalmaya çalışan bir kadındır. Şehirdeki pek çok insan gibi işsizlikle mücadele eden Zeynep’i bir yandan da borçları biriken ev sahibi köşe sıkıştırır. Bulaşıkçılıktan konfeksiyonculuğa "ne iş olsa yaparım, yeter ki çalışayım" mantığında her işe girip çıkan Zeynep, büyük bir metropolde kadın başına olmanın zorluklarına da tek başına göğüs germeye çalışır. Bu kısır döngü içinde Zeynep şehir dışında bulduğu bir işi mecburen kabul eder ve Tekirdağ yollarına düşer. Fakat işe girdiği konfeksiyon firmasında herkes birbirinden kurt ve üç kağıtçıdır. Büyük balığın küçüğü yuttuğu bu dünyada, Zeynep kendi doğrularından şaşmadan ne kadar tutunabilecektir?

25- Esma’nın Sırrı (Grbavica)

Kadınların çok ağır faturalar ödediği bir savaştı Bosna’da yaşanan. Bu savaştan sonra özellikle kadınlar için acının ne kadar taze ve unutulmaz olduğunun gerçekliğini sunuyor Grbavica.
Savaş sonrası Bosna’dan bir hikaye... Esma 12 yaşındaki kızıyla kentin Grbavica mahallesinde yaşamaktadır. Babasının savaşta şehit olduğuna kızını inandırmıştır. Yoksulluk ve yalnızlık içinde kızını büyütmeye çalışan Esma, bir gece kulübünde garson olarak çalışmaya başlar. Savaşın yaralarını sarmak için, bir yandan da düzenli olarak kentte dul kadınların katıldığı rehabilitasyon merkezine gider. Bir gün kızı, sınıf arkadaşlarıyla okulun düzenlediği geziye katılmak ister. Geziye ücretsiz olarak katılabilmesi için de babasının savaşta şehit düştüğüne dair bir belgeye ihtiyacı vardır. Esma, kızına böyle bir belge olmadığını söylediğinde de yavaş yavaş gerçekler ortaya çıkmaya başlar...