Okurumuzun Sorusu:

Merhabalar kolay gelsin öncelikle. Ben 3 senedir bir devlet hastanesinde görev yapmaktayım. Kadro girişimi temizlik olarak yaptılar ancak biyolog olarak yoğun bakımda görev yapıyorum. Maaşım ve diğer haklarım asgari seviyedeydi. Birkaç gün önce hastane müdürü yanına çağırıp “seni artık tıbbi alanda çalıştıramam yoksa hastane yüklü ceza ödemek zorunda kalacak seni göz arkası bir yerde masa başı bir işte görevlendireceğiz yani bir yerde saklayacağız” dedi. Ben hem bu görev değişikliğini istemiyorum hem de beni 3 senedir tıbbi alanda çalıştırıp temizlik personeli maaşı verdikleri için dava açmak ve en azından tazminattan ve işsizlik maaşından yararlanmak istiyorum. Emsal bir dava da bulamadığım için yardımlarınızı bekliyorum.

Okurumuzun yaşadığı sorun, Türkiye’de kamu kurumlarındaki taşeronlarda yıllardır yaşanan çok önemli bir sorunun yansıması. Buna hukuk dilinde “muvazaa” diyoruz, yani bir tür hileli işlem.

Birçok kamu kurumu ihtiyaç duyduğu personeli, taşeronlar üzerinden temin ederken bu yola başvurdu. Temizlik ihalesinde gözüken işçilere bir dizi başka iş yaptırıldı. Tersinden söyleyecek olursak ihtiyaç duyulan personel temizlik ihalesi üzerinden alındı ve kâğıt üzerinde temizlik işçisiymiş gibi gösterildi ancak baştan beri bu personel başka bir iş için alınmıştı ve bu personele başka bir iş yaptırılmıştı.

Taşeron işçilerin kadroya geçişinin ardından da bu sorun çözülmedi. Yıllardır bu duruma göz yuman hatta bu duruma yol açan kamu yöneticileri şimdi işçilere “sen temizlik işçisisin sana başka bir iş yaptıramam” diyor.
Bu bilgiler ışığında okurumuzun durumuna dönecek olursak şunları söyleyebiliriz:

1) Okurumuz işe başladığından bu yana biyolog olarak görev yapmıştır. Okurumuzun kâğıt üzerinde temizlik işçisi gösterilmesi bu durumu değiştirmez. Hastanenin ihtiyaç duyduğu biyolog, temizlik ihalesi üzerinden temin edilmiştir. Muvazaalı, yani hileli işlem yapılmıştır. Ancak okurumuzun hiçbir sorumluluğu yoktur. Sorumluluk kamu kurumundadır.

2) Okurumuzun başka bir göreve verilmesi, biyolog olarak görev yaparken masa başı işe alınması, İş Yasası’nın 22. maddesi kapsamına giren, çalışma koşullarında işçi aleyhine esaslı değişikliktir. İşverenin bu değişikliği yapabilmesi için okurumuza yazılı olarak teklifte bulunması ve okurumuzun yazılı onayını alması gerektirir. İşverenin işçinin onayı olmadan yasaya aykırı bir tek taraflı değişiklik yaparsa bu değişiklik işçiyi, yani okurumuzu bağlamaz. Aynı zamanda İş Yasası’nın 24. maddesinin 2. fıkrası uyarınca haklı nedenle derhal fesih hakkı doğar.

3) Sonuç olarak okurumuz yazılı olarak idareye bu görev değişikliğini kabul etmediğini bildirebilir ve eski görevine devam edebilir. Buna rağmen hastane tek taraflı olarak okurumuzun görevini değiştirirse, okurumuz 6 işgünü içinde haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabilir. Yani iş akdini derhal feshedip, kıdem tazminatını ve diğer yasal haklarını talep edebilir.

4) Haklı fesih, istifa değildir. Haklı fesih nedeni olan ve haklı fesih yapan işçiye kıdem tazminatının ödenmesi gerekir. Öte yandan haklı fesih yapan işçi son 3 yılda 600 gün primi varsa ve son 4 ayda iş sözleşmesi ile çalışmışsa, işsizlik ödeneği de alabilir. Yani okurumuz haklı fesih yaptığında hem kıdem tazminatını talep edebilir hem de işsizlik ödeneği alabilir.

5) Okurumuz ister haklı fesih yapsın ister çalışmaya devam etsin; temizlik işçisi olarak görünüp temizlik işçisi ücreti aldığı ancak biyolog olarak görev yaptığı dönem için, aldığı ücret ile emsal biyolog ücreti arasındaki farkı talep edebilir. Bu konuda emsal yargı kararları vardır. Örneğin bu Yargıtay kararında görüleceği üzere işveren davacı işçinin ürün sorumlusu ve asistan olarak çalıştığını ve asgari ücret aldığını iddia ederken; biyolog olan davacı işçi biyolog olarak görev yaptığını iddia etmiştir. Yargıtay ise işçinin biyolog olarak çalıştırıldığını kabul ederek, emsal durumdaki biyolog ücretin tespit edilmesi ve aradaki farkın ödenmesi gerektiğine hükmetmiştir.

6) Diyelim ki okurumuz haklı fesih yaptı ancak işveren okurumuzun kıdem tazminatını, emsal ücret farkını ve diğer yasal haklarını ödemedi. Okurumuz bu durumda önce arabulucuya başvurarak, anlaşma sağlanamadığı takdirde de dava yoluyla tüm haklarını talep edebilir.

Okurumuzun bu aşamada bir avukat ile görüşerek yasal destek almasında, haklı feshi yasal destek alarak yapmasında yarar vardır.