Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Kısa çalışma döneminde analık iznine ayrılanların sorularını ve sizlerin verdiği cevapları okudum. Ben Mart 27’den beri kısa çalışma ödeneği alıyorum ve fiilen çalışmıyorum yani prim yatmıyor. Doğum iznine ayrıldığımızda “Son 3 aya bakılır” yazmışsınız. Ama marttan beri prim yatmıyor. Nasıl olacak bilgi verebilir misiniz?

Önce genel kurallara bir bakalım.

1) Kadın işçinin analık ödeneğinden yararlanabilmesi için analık iznine ayrıldığı tarih itibarıyla sigortalılık halinin devam etmesi ve doğumdan önceki son 1 yıl içinde 90 gün sigorta priminin yatırılmış olması gerekmektedir.

2) Kadın işçinin analık iznine ayrılacağı tarihte ücretsiz izinde olması ya da kısa çalışma ödeneği alıyor olması analık ödeneğine engel teşkil etmez. Çünkü kadın işçinin sigortalılık hali devam etmektedir. Doğumdan önceki son 1 yılda 90 gün sigorta priminin yatırılmış olması koşulu dışında ayrıca prim koşulu aranmaz. Kadın işçinin analık iznine çıktığı ayda ya da önceki aylarda priminin yatırılmış olması gibi bir koşul yoktur.

3) Analık ödeneği ile kısa çalışma ödeneği aynı anda alınamaz. Eğer kadın işçi analık iznine ayrıldığı tarihte kısa çalışma ödeneği alıyorsa, analık izninin başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği kesilir ve analık ödeneği bağlanır.

4) Kadın işçinin analık iznine ayrılacağı tarihten önce bir süredir ücretsiz izinde olması ya da kısa çalışma ödeneği alması, analık ödeneğinin tutarını etkilemez. Çünkü analık ödeneği doğum iznine çıkılan aydan önceki son 3 aylık prime esas kazancın ortalaması üzerinden hesaplanır. Diyelim ki bu 3 ayda kadın işçi 60 gün çalıştı, 30 gün de ücretsiz izindeydi. Bu durumda kadın işçinin 60 günlük prime esas kazancı 60’a bölünerek ortalama prime esas kazanç tespit edilir. Analık ödeneği bu tutarın 3’te 2’sidir. Ortalama alındığı için çalışılmayan ve prim yatmayan günler hesaba hiç girmez, böylece analık ödeneği düşmez.

5) Eğer kadın işçinin analık iznine çıktığı aydan önceki 3 ay boyunca kısa çalışma nedeniyle hiç sigorta primi yatırılmamışsa bu 3 aydan önceki 3 aya bakılır ve hesaplama buna göre yapılır. Eğer önceki 3 ayda da prim ödemesi yoksa bir önceki 3 aya bakılarak hesaplama yapılır.

Bu bilgiler ışığında okurumuzun durumuna geri dönelim. Okurumuzun analık iznine ayrılacağı aydan önceki son 3 ayda kısa çalışma nedeniyle primi ödenmediği için önceki son 3 aya gidilecektir. Diyelim ki okurumuz kısa çalışma kapsamındayken eylül ayı içinde analık iznine ayrıldı. Bu durumda önce ağustos, temmuz, haziran aylarına bakılacak. Bu 3 ayda prim yatmadığı için önceki aya yani mayıs, nisan ve mart aylarına bakılacak. Okurumuzun Mart ayında 26 günlük çalışması var. Bu 26 günlük prime esas kazanç 26’ya bölünerek okurumuzun ortalama prime esas kazancı tespit edilecek. Bu tutarın 3’te 2’si günlük analık ödeneği olacak.

Diyelim ki okurumuz kısa çalışma kapsamındayken ekim ayı içinde analık iznine ayrıldı. Bu durumda önce eylül, ağustos ve temmuz aylarına bakılacak. Bu dönemde prim olmadığı için haziran, mayıs, nisan aylarına gidilecek. Bu dönemde de prim olmadığı için önceki 3 aya yani mart, şubat ve ocağa bakılacak. Okurumuzun ocak ve şubatta primi tam, mart ayında ise 26 gün. Bu durumda 86 günlük toplam prime esas kazanç 86’ya bölünerek günlük ortalama prime esas kazanç tespit edilecek. Bu tutarın 3’te 2’si günlük analık ödeneği olacak.