Okurumuzun Sorusu:

İyi çalışmalar. Eşim 8 aylık hamile. Arefe ve bayramda 5 yaşında oğlumuzla birlikte zorla işe çağrıldı ve fazla çalıştırıldı. Bunu kendi müdürü değil başka bir müdür yaptı. Bununla ilgili nasıl bir yol izleyebiliriz? Teşekkürler.

Öncelikle okurumuzun eşini ve okurumuzu şimdiden tebrik edelim.

Soruda net olmayan birkaç husus var.

Okurumuzun eşi işe çağrıldığında analık izninde miydi, yoksa doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışma hakkını mı kullanıyordu?

Okurumuzun eşi arefe ve bayramda 7,5 saat, yani günlük mesai süresi mi kadar çalıştırıldı, yoksa 7,5 saatten fazla mı çalıştırıldı? Bir başka deyişle sadece bayram günü mü çalıştı, yoksa bayram günü hem çalışıp hem de üzerine fazla mesai mi yaptı?

Bu noktalar net olmasa da soruyu her olasılık üzerinden yanıtlamaya çalışalım.

Eğer okurumuzun eşi işe çağrıldığında analık iznindeyse “analık izninde olduğunu” belirterek işe gitmeyebilirdi.

Eğer okurumuzun eşi işe çağrıldığında henüz analık iznine başlamadıysa işverenin bayram çalışması yaptırması mümkün. Ancak bunun için önceden okurumuzun eşinin izninin alınması gerekir. Bu izin her yıl imzalanılan rıza formlarıyla ya da her bir bayram çalışmasından önce alınabilir. Eğer okurumuzun eşinden hiç izin alınmadıysa, okurumuzun eşi bayramda çalışmayı reddedebilirdi.

Okurumuzun eşi ister analık izninde olsun ister olmasın; hamile işçilere fazla mesai yaptırılması, hamile işçinin 7,5 saatten fazla çalıştırılması yasaktır. Aynı durum emziren, yani çocuğu 1 yaşından küçük olan kadın işçiler için de geçerlidir. Detaylar için bu yanıtımıza bakılabilir:  
Bu nedenle okurumuzun eşi analık izninde olmasa ve bayramda çalışmayı kabul etmiş olsa bile, fazla mesai yaptırılmaması gerekirdi.

Sonuç olarak şunu söyleyelim. Okurumuzun eşine bayramda çalıştığı için her gün için ilaveten en az 1 günlük ücret ödenmesi gerekir. Okurumuzun eşine ayrıca fazla mesai yaptırıldıysa, her 1 saatlik fazla mesai için en az 1,5 saatlik ücret ödenmesi gerekir.

Söz konusu ödemeler yapılmadığı takdirde okurumuzun eşi haklı fesih yaparak, 1 yılını doldurduysa kıdem tazminatını ve diğer yasal haklarını da talep ederek işten ayrılabilir.

Öte yandan işvereni hem ödenmeyen ücret ve fazla mesailer için hem de hamile işçilere fazla mesai yasağına uyulmadığı için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na da şikayet edebilir.

Ancak önemli bir noktanın altını çizelim. Okurumuzun eşi haklı fesih hakkını kullanacaksa bunu analık izninin dönüşünde yapmasında yarar var. Çünkü SGK’nın yaptığı hukuka aykırı yönetmelik değişikliği nedeniyle analık ödeneği kesilebilir. Detaylar için şu yanıtımıza bakılabilir: