Okurumuzun sorusu:

Ben özel bir firmada asgari ücretli olarak çalışıyorum. 16 yaşında lisede okuyan bir kızım, 20 yaşında üniversitede okuyan bir oğlum var. Oğlum, cuma, cumartesi, pazar günleri 3 gün part time olarak benim işyerimde garsonluk yapıyor. Eşim SSK’dan emekli. Emekli maaşından başka geliri yok. Benim bu koşullarda AGİ ile birlikte kaç lira maaş almam gerekir? Aydınlatırsanız sevinirim.

Okurumuzun sorusunu yanıtlamak için iki meseleyi netleştirmek gerekiyor.

Emekli eş, AGİ hesabında “çalışan” eş mi sayılacak, “çalışmayan” eş mi?

20 yaşında ve üniversite okuduğu için normalde AGİ hesabına dâhil olan çocuk, çalışması nedeniyle AGİ hesabı dışına mı çıkarılacak?

Eşin durumu ile başlayalım.

Asgari geçim indirimi hesabında sadece aktif ücretli olarak çalışan eş, “çalışan eş” statüsündedir. Bu nedenle emekli eşler ile kendi hesabına çalışan eşler (eski adıyla BAĞ-KUR’lular) “çalışmayan eş” olarak dikkate alınır. Dolayısıyla okurumuzun eşi de AGİ hesabında “çalışmayan eş” sayılacak.

Gelelim okurumuzun oğluna. AGİ hesabında çocuk, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan 18 yaşını veya eğitimine devam etmesi koşuluyla 25 yaşını doldurmamış çocukları kapsar.

Okurumuzun oğlu 20 yaşındadır, üniversite eğitimine devam etmektedir ve okurumuzla birlikte yaşamaktadır. Ancak okurumuzun oğlu kısmi zamanlı olarak çalışmaktadır. Bu duruma ilişkin gerek Gelir Vergisi Kanunu’nda gerekse Maliye Bakanlığının yayımladığı ilgili Gelir Vergisi Tebliğlerinde açık bir hüküm bulunmamaktadır.

Bununla birlikte çocuğun sigortalı çalışması halinde, çocuğun kendisi de gelir vergisi mükellefi haline gelecek ve asgari geçim indiriminden bizzat kendisi de yararlanabilecektir. Dolayısıyla bu durumda olan çocuğun anne veya babasının AGİ’sine dâhil edilemeyeceği sonucuna ulaşıyoruz.

Çocuğun sigortasız çalışması halinde ise çocuk gelir vergisi mükellefi haline gelmemekte ve AGİ’den kendi adına yararlanamamaktadır. Dolayısıyla çocuğun anne veya babasının AGİ’sine dâhil edilmesi gerekir.

Sonuç olarak okurumuzun çocuğu sigortalı çalışıyorsa, okurumuzun (annesinin) AGİ’sine dâhil edilmeyecek, eğer sigortasız çalışıyorsa okurumuzun AGİ’sine dâhil edilecektir.

Okurumuzun 16 yaşındaki kızı zaten AGİ hesabına dâhil olacaktır.

Hesaplamayı yapacak olursak,

1) Okurumuzun oğlu sigortalı çalışıyorsa, okurumuz “evli, eşi çalışmayan 1 çocuklu AGİ’si”, yani 259,04 TL AGİ alacak; asgari ücretli çalışan okurumuzun eline AGİ dâhil 2.087,15 TL geçecektir.

2) Okurumuzun oğlu sigortasız çalışıyorsa, okurumuz “evli, eşi çalışmayan, 2 çocuklu AGİ’si” yani 287,82 TL AGİ alacak, asgari ücretli çalışan okurumuzun eline AGİ dâhil 2.115,93 TL geçecektir.

Yukarıda belirttiğim ele geçecek ücretler, 1. vergi dilimi içindeyken ele geçecek tutarlardır. Okurumuzun 2. vergi dilimine girmesi ile birlikte eline geçecek tutar düşecektir.