Artan enflasyon ve yoksullukla birlikte ‘Okullarda 1 öğün yemek ücretsiz olsun’ talebi daha da yakıcı hale geldi. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünün 6-12 yaş grubunda yer alan okul çağı çocuklarının sağlıklı ve dengeli beslenmesine ilişkin raporu da sağlıklı ve dengeli beslenmenin çocukların zihinsel ve fiziksel gelişimindeki önemine vurgu yapıyor. Raporda, besin gruplarına göre çocukların günlük olarak tüketmesi gereken porsiyonlar ve miktarlar yer alıyor. Yetersiz beslenme durumunda çocukların hastalıklara karşı dirençsiz olacağı, algılama, dikkat yeteneklerinde gerileme yaşanabileceği ve okul başarılarının düşebileceğine dikkat çekiliyor.

ASGARİ ÜCRETLİ BUNU NASIL KARŞILASIN?

“Hızlı büyüme ve gelişimin sağlanabilmesi için çocukların enerji ve besin ögesi gereksinimlerinin yeterli ve dengeli bir şekilde sağlanması gerekmektedir” denilen raporda yer alan besinlerin bir aylık tüketilmesi önerilen miktarlarını ve bu besinlerin ucuz marketlerdeki raf fiyatlarını derledik. Bu yaş grubundaki bir çocuğun dengeli ve sağlıklı beslenebilmesi için günlük 3 ana öğün ve 2 ara öğünden oluşan çeşitlendirilmiş menülerin maliyeti ortalama 1540 TL. Ekonomik krizle derinleşen yoksulluk ve TÜİK’e göre bile yıllık gıda enflasyonunun yüzde 90.25’e ulaşması karşısında 5 bin 500 TL’lik asgari ücretle geçim sağlamaya çalışan milyonlarca asgari ücretlinin bu maliyeti nasıl karşılayacağı merak konusu.

SAĞLIKLI GELİŞİM İÇİN OLMAZSA OLMAZLAR!

Bakanlığın hazırladığı listede beslenme grupları 5’e bölünüyor: Süt ve süt ürünleri grubu; et, yumurta, kuru baklagiller ve yağlı tohumlar grubu; sebze grubu; meyve grubu; ekmek ve tahıllar grubu. Sağlıklı kemik gelişimi ve diş sağlığı için olmazsa olmaz kabul edilen süt ve süt ürünlerinin günde en az 3 porsiyon tüketilmesi öneriliyor.

HAFTADA EN AZ 2 KEZ BALIK ÖNERİSİ…

Et, yumurta, kuru baklagiller ve yağlı tohumlar grubundaki yiyecekler, hücre yenilenmesi, doku onarımı ve görme işlevinde, kan yapımında, sinir sistemi, sindirim sistemi ve deri sağlığında önemli yer tutuyor. Ayrıca bu gruptaki besinlerin hastalıklara karşı direnç kazanılmasında da rolü var. Listeye göre et hızlı büyümenin olduğu çocukluk dönemlerinde menüde mutlaka yer almalı. Çocukların beyin gelişiminde önemli yeri olan omega 3’ün karşılanabilmesi için haftada en az 2 kez balık yenilmeli. Yumurta proteinlerinin yüzde 100’ü vücut proteinlerine dönüşüyor. Bu nedenle çocukların her gün bir adet yumurta tüketmesi gerekiyor.

Sebze ve meyve grupları büyüme ve gelişimde önemli yer tuttuğu gibi hastalıklara karşı direnç artışında da etkili. Bu nedenle çocukların günde iki ile dört porsiyon arası sebze tüketmesi öneriliyor. Meyve grubunun ise günde 2 porsiyon tüketilmesi öneriliyor. Ekmek ve tahıl grubu ise vücudun temel enerji kaynağı olarak ifade ediliyor ve bu yaş grubundaki bir çocuk için günlük dört porsiyon tüketilmesi öneriliyor.

BAKANLIĞIN ÖĞÜN PLANI ÖNERİLERİ
Sağlık Bakanlığı internet sitesinde yer alan beslenme planlarına dair ana beslenme grupları çeşitlendirilerek oluşturulabilecek günlük öğün planı genel hatları itibariyle şu şekilde listeleştirilebilir:
Kahvaltı: 1 adet yumurta, beyaz peynir ya da kaşar peyniri, domates, salatalık ya da sebze, 50 gr. ekmek
Ara öğün: Mevsim meyvesi
Öğle yemeği: 1 porsiyon kuru baklagil, 1 porsiyon yoğurt ya da ayran, 1 porsiyon mevsim sebzelerinden salata, 1 porsiyon makarna ya da pirinç pilavı, 1 porsiyon ekmek
Ara öğün: Mevsim meyvesi
Akşam Yemeği: 1 porsiyon et, balık ya da tavuk eti, 1 porsiyon yoğurt ya da kefir, 1 porsiyon bulgur pilavı ya da pirinç pilavı, 1 porsiyon mevsim yeşilliklerinden sebze
AYLIK BESLENME GİDERİ ASGARİ 1540 TL
Kabaca hazırlanan bu menüde yer alan porsiyonlar bakanlığın haftalık asgari tüketim önerileri ve günlük gramajlarıyla dikkate alınarak çeşitlendirildiğinde 6-12 yaş grubundaki bir okul çağı çocuğunun bir aylık beslenme gideri asgari olarak 1540 TL olarak hesaplanıyor. Bu hesaplamaları yaparken ürünlerin ucuz marketlerden temin edildiğini ve ucuz ürünlerin tercih edildiğini de eklemekte fayda var. Birleşik Metal-İş Sendikası Araştırma Merkezinin (BİSAM) hazırladığı açlık ve yoksulluk sınırı ağustos 2022 raporuna göre ise 4-6 yaş aralığındaki bir çocuğun dengeli ve sağlıklı beslenmesi için aylık yapılması gereken harcamanın 1298 TL olduğu ifade edilmişti. 15-18 yaş aralığındaki bir çocuk içinse aynı hesaplama 1983 TL olarak raporlanmıştı.

‘OKULLARDA 1 ÖĞÜNÜ DEVLET KARŞILAMALI’
OKUL çağındaki çocukların sağlığı için devletin bir öğün ücretsiz ve sağlıklı yemek hizmeti sağlaması gerektiğini söyleyen Dokuz Eylül Üniversitesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Türkan Günay, “Bugün bir ailenin, çocuğun beslenme çantasına koyabileceği şeyler belli. Ülkenin dört bir yanından paylaşılan fotoğrafları görüyoruz ve bu fotoğraflarda bir kek bir meyve suyu var. Bunlarla öğün geçirmek yeterli ve sağlıklı değil. Şu anda bundan daha fazlasına, sağlıklı ve proteini yeterli bir öğün hazırlamaya asgari ücretli bir ailenin gücü yetmiyor. Çocuğun en az bir öğün protein aldığını devletin garantilemesi lazım” dedi. Okullarda verilecek yemeklerin de son derece sağlıklı olması gerektiğine işaret eden Günay “Çocuk okulda yesin de ne yerse yesin anlayışıyla olmaz” diye konuştu. Halk sağlığı uzmanlarının, devletin bir öğün ücretsiz sağlıklı yemek hizmeti sunmasının gerekliliğinde hemfikir olduğuna değinen Günay, “Çocuklar için sağlıklı öğünü bakanlıklar ailelerin sağlaması gerektiğini düşünüyor. Oysa halk sağlığını korumak, insan olmaktan gelen hakları temin etmek devletin görevi. Yapılması gerekenin en doğru şekilde uygulamaya geçirilmesi lazım. Kamuoyunun da bu konu ile ilgili hak talebinde bulunması çok önemli” diye konuştu.