Sevinç Koçak’ın Haberden Veri, Veriden Haber platformundaki haberine göre, Türkiye’de ceza infaz kurumlarında tutulan çocukların durumu endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. Ülkede tutuklu çocuklar için 8 çocuk ve gençlik kapalı ceza infaz kurumu, hükümlü çocuklar içinse 4 çocuk eğitim evi bulunuyor. Ancak onlara özel kurumların yetersizliği nedeniyle çocuklar, kapalı ceza infaz kurumlarının çocuklara ayrılan bölümlerinde ya da kadın cezaevlerinin çocuk koğuşlarında tutuluyor.

YIL İÇİNDE BİN ÇOCUK DAHA CEZAEVİNE GİRDİ

Çocukların tutukluluk sürelerinin uzunluğu dikkat çekiyor. Suçları henüz ispatlanmamış ya da cezaları kesinleşmemiş olan çocuklar, aylarca hatta yıllarca hapishanede tutuluyor. Eğitim evlerinde kalan hükümlü çocuklar, dışarıdaki eğitim kurumlarına devam edebiliyor; ancak tutuklu çocuklar örgün eğitimden tamamen mahrum bırakılıyor. Bu durum, yargılama süreçlerinin uzunluğuyla birleştiğinde, çocukların 18 yaşını doldurduktan sonra artık eğitim evlerine gönderilmemesi gibi ciddi mağduriyetlere yol açıyor.

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2024 yılı verilerine göre, çocuk tutuklu ve hükümlülerin sayısı yıl boyunca düzenli bir artış gösterdi. Nisan ayında 2 bin 912 olan sayı, aralık ayında 3 bin 835’e yükseldi. Yıl içinde yaklaşık bin çocuk cezaevine girdi. Ve bu son 10 yılın en yüksek oranı. Suç isnatlarına göre en yüksek oran yüzde 39,8 ile yaralama suçuna aitken, bunu yüzde 20,8 ile hırsızlık izledi. Ayrıca 2023 yılında Cumhurbaşkanına hakaret gibi suçlamalarla 18 yaşın altındaki 552 çocuk hakkında dava açıldığı belirtildi.

BM ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ İHLAL EDİLİYOR

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinde belirtilen “özgürlüğü yoksun bırakma tedbirlerinin son çare olması” ilkesi Türkiye’de büyük ölçüde uygulanmıyor. Aksine, çocuk tutukluluğu ilk basamak olarak benimsenmiş durumda. Tutuklu çocuk sayısı, hükümlü çocuk sayısını geride bırakırken cezaevinde tutulan çocukların sadece yüzde 10’u eğitim evlerinde kalabiliyor.

0-6 YAŞ ARASINDA 759 ÇOCUK ANNELERİYLE BİRLİKTE CEZAEVİNDE

Türkiye’de 0-6 yaş arasındaki 759 çocuk, anneleriyle birlikte cezaevinde yaşamaya mahkum ediliyor. Çocuklara ayrı yatak verilmezken beslenme menüleri de gelişimlerine uygun şekilde düzenlenmiyor. Oyuncaklara erişimleri kısıtlanıyor ve çocukların temel ihtiyaçları dışarıdan sağlanmadığı durumda devlet tarafından karşılanmıyor. Çocuk 6 yaşına geldiğinde annesinden alınıyor ve ona bakabilecek bir aile üyesi yoksa sosyal hizmetlere teslim ediliyor.

SON 10 YILDA 11 ÇOCUK İNTİHARA SÜRÜKLENDİ

Son 10 yılda hapishanelerde intihar eden 11 çocuğun durumu, çocuk hakları ihlallerinin geldiği noktayı gösteriyor. Çocuğa yönelik suçlarda kamu görevlilerinin cezasız kalması ise eleştirilerin odağında. Kamu otoriteleri, kurumların itibarını koruma çabasıyla soruşturmaları üstünü kapatarak sonlandırıyor.

ÇOCUĞA ÖZGÜ ADALET SİSTEMİ EKSİKLİĞİ SUÇA İTİYOR

Cezaevi koşulları çocuklar için ciddi riskler barındırıyor. Kapalı kurumlarda fiziksel, psikolojik ve cinsel istismar ile akran zorbalığı yaygın. Çocuklar, temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek için diğer mahkumların hizmetine zorlanıyor.

Hapishane ortamı, çocukları suça iten ilişkileri yeniden üretiyor. Tahliye sonrası psikososyal destek sağlanmazken çocuklar destek alabilecekleri kurumlara erişimden mahrum bırakılıyor. Onarıcı ve güçlendirici bir sistemin olmaması, çocukların tekrar suçla ilişkilendirilmelerine zemin hazırlıyor. Eksik bir adalet sistemi ve yetersiz destek mekanizmaları, çocukların suç döngüsünden çıkmasını engelliyor.

Fotoğraf: wirestock/ Freepik