Çocuklar açısından sağlıklı bir beslenmenin ve okullarda bir öğün ücretsiz yemek verilmesinin önemini Diyetisyen Ezgi Çelik ile konuştuk. Ekonomik sorunlar ile birlikte okul kantinlerinde ve eve alınan yiyeceklerde besin değerinin azaldığına dikkat çeken Çelik, “Okullarda beslenme eğitimleri verilerek sağlıklı beslenmenin yaşam tarzı haline getirilmesi için özellikle bir öğün ücretsiz yemek verilmeli ve çocukların besine ulaşımı kolaylaştırılmalıdır” dedi.

Genel hatlarıyla çocuklar ve adolesanlarda beslenmeye dair neler önerirsiniz?

Anlatmaktan çok keyif aldığım aynı zamanda çok geniş bir konudur; çocuk ve adölesan beslenmesi. Çünkü biliyoruz ki çocukluk döneminde sağladığımız beslenme alışkanlıkları, yetişkin ve yaşlılık dönemindeki sağlığımızı oldukça etkiliyor. Anne karnındayken başlayan, gelecekteki hastalık risklerimizi belirleyen bu beslenme alışkanlıkları; yeterli, dengeli ve besleyici olmalı; sağlıklı hazırlama, pişirme yöntemleri ile yapılmalıdır.

ÇOCUĞUN BÜYÜME GELİŞİMİ DESTEKLENMELİ

Çocuk ve adölesan bireylerde herhangi bir hastalık söz konusu değilse genel sağlıklı beslenme kuralları uygulanmalıdır. Okul çağı 6-12 yaş, adölesan dönem 12-18 yaş grubu çocukları kapsar. Bu dönemlerde çocuğun büyüme gelişimi desteklenmelidir. Öğün atlamamalı, her besin grubundan öğünlerinde bulundurmalıdır. Özellikle günde 2-3 porsiyon meyve, her ana öğünde sebze, en az 2-3 porsiyon süt/yoğurt ve et/tavuk/balık/baklagiller gibi protein içeren besinler her gün tüketilmeli, çikolata gibi besin değeri düşük ve enerji değeri yüksek yiyecek ve içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. Ayrıca sağlıklı bir yaşam için su tüketim miktarları da çok önemlidir. Okul çağı çocuklarının günlük su tüketimi en az 6-8 su bardağı olmalıdır.

BESLENME ÇOCUĞUN DUYGUSAL, BEDENSEL, SOSYAL GELİŞİMİNİ DOĞRUDAN ETKİLER

Çocuklarda sağlıklı beslenmenin önemi nedir?

Çocuğun beslenmesinde amaç; normal sağlıklı büyüme ve gelişmeyi sağlamaktır. Büyüme ve gelişme, insan yavrusunun hücresel aşamadan yetişkinliğe doğru sürekli, dinamik değişim sürecidir. Büyüme ve gelişme deyimi fiziksel ve zihinsel değişim süreçlerini kapsar. Böylece çocuğun beden ölçüleri artar, hücrelerin yapıları ve işlevleri, motor ve bilişsel yetenekleri, duyusal, coşkusal ve sosyal davranışları olgunlaşır. Çocuğun bu yaşlarda kazandığı yemek yeme alışkanlığı da hayatının daha sonraki dönemlerini etkileyecek ve ilerde ortaya çıkacak beslenme sorunlarının temelini oluşturacaktır. Çünkü beslenme çocuğun bedensel, duygusal ve sosyal gelişimini doğrudan etkilemektedir.

KANTİNLERİN, EVE ALINAN YİYECEKLERİN BESLEYİCİ ÖZELLİĞİ AZALDI

Ülkenin genel durumu içerisinde başta çocuklarda olmak üzere ne gibi gözlemleriniz var?

Şöyle ki danışmanlık sürecimde çok farklı kültür ve hayat tarzı ile karşılaştım. Ebeveynlerin birçoğu çocuklarını kendilerinden daha çok önemserler. Obezite, diyabet gibi herhangi bir hastalık durumunda çocuğunu diyetisyene getirerek çocuğun sağlıklı olması için ellerinden geleni yaparlar. Ancak bu sürecin doğru bir şekilde ilerleyebilmesi için çocuğun tüketmesi gereken besinlere ulaşımı, gününün çoğu zamanını geçirdiği okulda verilen öğle yemekleri gibi durumların iyileşmesi gerekir. En başta aileye beslenme eğitimi verilmelidir.

Beslenme bir ihtiyaçtır. Yaşamsal faaliyetlerin devamı için besleyici olan besinlere ulaşım rahat olmalıdır. Ülkemizin bulunduğu ekonomik kriz ile beraber özellikle okullarda, okul kantinlerinde ve eve alınan yiyeceklerin besleyici özelliği çok azalmış durumdadır.

SAĞLIKSIZ BESİNLER ÇOCUK GELİŞİMİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR

Dikkat ederseniz toplu yemek dağıtım yapan birçok kurum maliyeti düşürmek için patates gibi besleyiciliği az olan sebze türlerini oldukça yoğun kullanmaktadır. Okullarda ücretsiz sağlıklı yemek desteğinin verilmesi gerekmektedir. Çocukların ihtiyacına yönelik diyetisyen tarafından hazırlanan bir menü planlanmalı ve uygulanmalıdır. Hastalarımda çok fazla karşılaştığım bir sorun ise özel okullardaki sağlıksız yemek düzeni. Özellikle ikindi ara öğünlerindeki sağlıksız çıkan birçok besin çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Evden yiyecek götürülmesi yasak olan bazı özel okullarda sağlıklı beslenmeyi sağlamak oldukça zorlaşmaktadır.

ÇOCUKLARIN SAĞLIKLI BESİNE ULAŞIMI KOLAYLAŞTIRILMALI
Okullarda bir öğün ücretsiz yemek verilmesi sağlıklı beslenmeyi ne düzeyde etkiler? Bu anlamda yetkililerin yapması gerekenler hakkında önerileriniz var mı?
Okullarda beslenme eğitimleri vererek sağlıklı beslenmenin yaşam tarzı haline getirilmesi için özellikle bir öğün ücretsiz yemek verilmeli ve çocukların besine ulaşımı kolaylaştırılmalıdır. Ülke politikaları gözden geçirilerek okullarda yeni eğitim programları oluşturulmalı, yetersiz ve dengesiz beslenmenin, öğrencilerin akademik başarıları üzerindeki olumsuz etkileri azaltılmalıdır. Çocukların yemek seçme alışkanlığı edinmemesi için çaba gösterilmelidir. İlköğretim okullarında çocuklarının gelişimi takip edilmeli ve ihtiyacı olan çocuklara devlet tarafından sağlanan beslenme programları uygulanarak beslenmelerinin düzeltilmesine yardımcı olunmalıdır. Öğrenme çağında olan çocuğa, temel beslenme bilgilerinin ve beslenme ile sağlık arasındaki ilişkileri öğretmek ve sağlıklı olabilmek için yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırılmalıdır. Çocuklarda beslenmeyi iyileştirme yaklaşımları ya da stratejileri arasında “doğru besin seçimi” ilk sırada yer almaktadır. Doğru besin: Besleyici değeri yüksek, doğal, güvenli, ucuz, kolay ulaşılabilen ya da bulunabilen, hijyenik özellikler taşıyan besin olarak tanımlanmaktadır.

Görsel: Canva