Porto Rikolu yazar, kadın hakları aktivisti, işçi hareketinde örgütleyici olan Luisa Capetillo 28 Ekim 1879’da doğdu; 10 Ekim 1922’de öldü.

Capetillo makalelerinde kadınların herhangi bir otorite, devlet veya yasal vesayet olmaksızın sevmesi ve evlenmesi üzerine yazdı. Sokakta pantolon giyen ilk kadındı. Küba ve Porto Riko’da “erkek kıyafetleri” giydiği için tutuklandı. Ülke tarihindeki en önemli grevlerin örgütleyicilerindendi.

Liberal bir ailede büyüdü. Babası Luis Capetillo Echevarria İspanya’dan, annesi Luisa Margarita Perone ise Fransa’dan gelmişti. Anne varlıklı ailelerin çocukları için bir mürebbiye olarak çalışmak istiyordu ancak hizmetçi olarak iş buldu. Baba hayatını çeşitli mesleklerde kazanan bir işçiydi.

Luisa Capetillo on dokuz yaşındayken Arecibo’dan genç bir adama aşık oldu. İlişki dört yıl sonra bitti ama iki çocukları olmuştu. Bekar bir anne olarak bir tekstil fabrikasında çalıştı. Yerel bir tütün fabrikasında güncel olaylar hakkında konferanslar verdi ve Émile Zola, Charles Darwin, Friedrich Engels, Michail A. Bakunin ve diğerlerinin çalışmalarından okumalar yaptı. Burada sendikal hareketle tanıştı. 1904’te sendika gazetesinde Fikrim başlıklı makaleler yayımladı.1905’te bir işçi grevine katıldı ve Porto Riko’daki ilk sendika olan Federación Regional de Trabajadores (Bölgesel İşçi Sendikası) liderlerinden biri oldu. İdeolojik anlaşmazlıklar nedeniyle, Capetillo ve diğer üyeler yeni bir sendika kurdular: Federación Libre de Trabajadores (Özgür Emek Derneği, FLT). Capetillo, kadınları kadın hakları konusunda harekete geçirmek amacıyla Porto Riko’da seyahat etti. 1908’de bir sendika toplantısında kadınların oy hakkının savunulmasını talep etti. 1909’da FLT, kadın hakları ve seçim hakkı konusunda bir kampanya başlattı. “Kadınların Özgürlükleri, Hakları ve Görevleri üzerine Görüşüm” adlı makalesi bu dönemden kalmadır. Sadık bir kadın hakları savunucusu olmasına rağmen, kadın örgütlerine katılmadı. Faaliyetleri, işçi hareketine ve kadın hakları için kampanya yürüttüğü sendikaya odaklandı. Çok sayıda işçi talepleri ve faaliyetleriyle sendikaya üye oldu. Ona göre proleter bir kadın hareketi, genel oy hakkı, daha iyi çalışma koşulları ve daha yüksek ücretler için mücadele etmek amacıyla örgütlü işçi hareketinin ayrılmaz bir parçası olmalıydı.

Capetillo, Porto Riko’daki ilk kadın hakları aktivistlerinden biri olarak kabul edilir. 1912’de New York’ta, daha iyi çalışma koşulları için Kübalı ve Porto Rikolu tütün işçilerini örgütledi. Sık sık New York’ta olduğu için, orada sosyalist tartışma grupları için bir buluşma yeri haline gelen bir vejetaryen restoran açtı. 1912-1916 yılları arasında Küba’da Anarşist Küba Federasyonu (La Federación Anarquista) tarafından düzenlenen bir işçi grevine katıldı. Temmuz 1915’te Havana’da tutuklandı ve sınır dışı edildi. Tutuklanması, halka açık yerlerde “erkek kıyafeti” (pantolon) giydiği iddiasına dayanıyordu. 1919’da Capetillo, Porto Riko’daki kadınlardan pantolon giymelerini istedi. O zamanlar bu, bir “suç” anlamına gelen büyük bir provokasyondu. Capetillo tutuklandı, ancak sorumlu hakim suçlamaların asılsız olduğuna hükmetti. Aynı yıl grevci işçilere destek olmak için Dominik Cumhuriyeti’ne gitti. Sosyalist İşçi Partisi, Luisa’nın anarşist dünya görüşünü paylaşmasa bile, Capetillo’nun katıldığı bir siyasi kampanya başlattı. Capetillo Porto Riko’ya geri döndü ve 40 bin işçinin katıldığı bir grev organize etti. 1916-1918 tarihleri arasında ülkenin en büyük grevleri gerçekleşti, ücretler yüzde 13 oranında arttı.

Luisa Capetillo 10 Ekim 1922’de tüberkülozdan öldü.