İsviçre’de 18 Eylül’de “Kadınların Emekliliğine Dokunma!” eylemi yapılacak

SINIRLARIN ÖTESİ AJANDA

15 Eylül 2021 11:28

Etkinlik başlangıç: 18 Eylül 2021 13:30

Bitiş: 18 Eylül 2021 15:00

Yer: Berne / İsviçre

İsviçre hükümetinin kadınların emeklilik yaşının yükseltilmesi planına karşı, İsviçre halkı 18 Eylül 13.30’da başkent Berne’deki eyleme hazırlanıyor.

Müslime KARABATAK/ İsviçre

İsviçre’de federal hükümet, kadınların emeklilik yaşını 64’ten 65’e yükseltmek için yıllardır geçirmeye çalıştığı AHV/AVS21 reform planının son halini güz döneminde kabul etmeye hazırlanıyor. “Kadın-erkek eşitliğini” bahane ederek kadınların da erkeklerle aynı yaşta emekli olmaları öne sürülürken planın ileriki aşamalarında, kadın-erkek tüm halkın emeklilik yaşının 65’ten de yukarı çekilmesi öngörülüyor.

Fakat, İsviçre Sendikalar Birliği (USS) ve kadın örgütleri, kadın erkek arasındaki ücret eşitsizliği ile evdeki bakım ve iş bölüşümündeki eşitsizliğinin yarattığı etkiye dikkat çekip ilk emeklilik kasası olan AHV/AVS’nin şu halinin bile yetersiz olduğunu belirtiyor. USS’nin başlattığı “Kadınların Emekliliğine Dokunma!” kampanyasında verilen bilgilere göre, “kadınlar erkeklere göre 3’te 1 daha az emeklilik maaşı alıyor. Parlamento, iş ve sosyal yaşamdaki eşitsizlikleri kaldıracak uygulamaları getirmek yerine, kadınların emeklilik yaşının yükseltmeye ve emeklilik maaşlarını daha da düşürmeye çalışıyor.” Yapılan araştırmaya göre, bu plan ile 2030’a kadar devletin 1,4 milyar franklık bir ekonomi yapacağı öngörülürken 64 yaşında emekli olmak isteyen bir kadın yılda ortalama 1200 frank kaybedecek. Dikkat çekilen diğer bir konu ise, hayat pahalılığı giderek artarken, sadece AHV/AVS emeklilik kasası değil, diğer emeklilik kasalarına yatırılan maaşların da giderek düşürülmesi.

İSVİÇRE SENDİKALARI: EMEKLİLİK YAŞINI YÜKSELTME, 13. AHV/AVS MAAŞI ÖDE!

Halk ise, her seferinde ısıtılıp önlerine sürülen AHV/AVS21 planına tepkili. USS’nin geçtiğimiz aylarda başlattığı “Kadınların Emekliliğine Dokunma!” imza kampanyası bir hafta içinde yaklaşık 315.000 kişi tarafından imzalanmıştı.

İşçi örgütlerinin talebi, kadınların emeklilik yaşının (ileriki aşamada da tüm halkın emeklilik yaşının) yükseltilmesi değil, AVS emeklilik maaşlarının yükseltilmesi ve toplumdaki artan emekli yoksulluğunu önlemesi. Bu nedenle sendikalar, tüm AHV/AVS emekli maaşlarını iyileştirmesini amaçlayan 13. AHV/AVS emekli maaşı için AHVx13 –AVSx13 girişimini başlattı (bilgi için: https://www.ahvx13.ch/?src=frauenrenten)

KADINLARIN EMEKLİLİK MAAŞLARI NEDEN DAHA DÜŞÜK?

20. yüzyılda emekçilerin mücadeleleriyle sosyal bir hak olarak kazanılmış AHV/AVS, çalışan/çalışmayan herkesin sahip olduğu emeklilik kasası olduğu için, uzun süre işsiz kalanlar, kadınlar ve göçmenler için çok önemli. Fakat, günümüzde emeklilikte sadece AVS ile geçinmek neredeyse imkânsız, çünkü maksimum ödenen maaş sadece 2390 frank ve bu İsviçre’deki zaruri ihtiyaçları bile karşılayamayacak bir tutar.

LPP denilen, 2. emeklilik kasası, ise sadece çalışanların sahip olduğu bir hak ve kadınların 3’te 1’i çalışmadığı için, onların LPP’leri yok. 2018’de emekli olan 2 kadından 1’inin LPP maaşı ise ayda 1165 franktan daha az oldu. Özellikle kadın emeğinin yoğun olduğu işlerde çalışmış emekliler, ayda 500-800 arası LPP alıyor.

Kadınların, erkeklere oranla 3’te 1 daha az emeklilik maaşı almalarının altında, doğum ve ev içi bakım emeği nedeniyle işe ara vermeleri ya da işten çıkmaları ve yarı zamanlı çalışmaları var. Buna ek olarak, özellikle yüzde 20’yi bulan ücret farkının olması da kadınları emeklilikte daha yoksul kılıyor. Örneğin, 2019’da kadınlar ortalama 1160 frank emeklilik maaşı alırken erkeklerin maaşı 2144’tü. USS’nin açıklamasına göre, eşit ücretin ve sosyal koşulların gelmesi bu hızda giderse, ancak 2100 yılında emeklilik maaşları eşitlenir. Tabii, o zamana kadar AHV/AVS gibi sosyal bir sistem korunursa!

Tüm kadınların yüzde 11’i emekli olunca geçinebilmek için ekstra yardım almak zorunda kalıyor. 2019’da 140 bin kadın ek yardımlara başvurdu. Özellikle, boşanmış ve dul kadınlar daha fazla bu duruma düşüyor. Ayrıca, ücretsiz ev içi bakım emeği, kadınların yakasından emekliliklerinde de düşmüyor. İsviçre’de 13 yaşından küçük çocukların 3’te 1’i büyükanneleri tarafından bakılıyor.