“Bir tek konuşamıyor, onun dışında her şey yapıyor. Eve geldiğimde yorgun muyum, üzgün müyüm veya mutlu muyum yüzümden anlıyor. Bendeki ruh haline göre o da mevzileniyor. Yorgun veya üzgün isem sessizce yanımda oturuyor, bazen başını göğsüme yaslıyor. Mutluysam coşuyor, oyun oynuyor.”

Evlerini hayvan dostlarıyla paylaşan insanlardan mutlaka duymuşsunuzdur bu ve benzer cümleleri. Hayvanların ne kadar akıllı olduğunu anlatmakla bitiremezler. Benim de Oscar, Sten ve Venüs hakkında benzer şeyler düşündüğüm anlar çok olmuştur. Yaşamını hayvan dostlarıyla paylaşanlar onlarsız bir hayat düşünemez…

Michel de Montaigne’nin Hayvanlara Övgü kitabıyla anlaşıldığı gibi yolculuğumuz hayvanlar alemine. Yol arkadaşımız mı? Kedi, köpek, kuş, maymun, fil, evcil ve yabani tüm hayvanlar. Bu kitap yolculuğunda insana özgü tüm davranış ve becerileri hayvanlarda gözlemlemeye… Bazı alanlarda hayvanların insandan daha üstün davranışları olduğunu öğrenmeye. Biraz da hayvanların insanlardan daha eşitlikçi olduğu gerçeği ile yüzleşmeye…Doğada hayvanların kendi aralarında daha eşit düzlemdeki ilişkilerine özenerek bakmaya. Biz insanlardan daha soylu bulduğumuz yanlarını alkışlamaya. Sahi hiç tanık olduk mu aynı tür hayvanların birbirine kulluk, kölelik yapmasına? Bir at sürüsünün tek bir ata ya da onun ailesine hizmet ettiği, kul köle olduğu sanırım duyulup, görülmemiştir. Orantısız güç kullanma, saldırma, öldürme, yaralamada da eğer bir sıralama yapılırsa kuşkusuz insan birinciliği diğer canlılara kaptırmaz; maalesef tarih insan eliyle yapılan barut, bomba, kimyasal silah veya benzer öldürücü araçlarla saniyeler içinde milyonlarca canlı türünün yok olmasına tanıklık etmektedir.

Montaigne, Hayvanlara Övgü kitabında hayvanlar hakkında bildiğimiz yanlışları düzeltir. Hayvanları koruyup kollamanın sadece bir insanlık göreviyle açıklamanın yetersiz olacağını belirtir, onlarla ortak yaşamı paylaşan bir canlı olarak bunun zorunluluk olduğunun altını çizer. Kitap bittiğinde okuyucu, hayvanlara daha yakın olması gerektiğini anlar, yüzünü hayvan dostlarına çevirir; onların yaşam alanını genişletmek için ben de ne yapabilirim diye düşünür.

Fotoğraf: Ekmek ve Gül