Okurumuzun Sorusu:

İyi günler. İşyerinde kreş olmaması ya da kreş yardımı yapılmamasının işyerinden tazminatlı çıkışa yardımı olabilir mi? İşyerine bunu söylediğimde itiraz edilir mi? 

Önce genel kurallara bir bakalım.

Gebe Veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları Ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin 13. maddesine göre:

a) Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100 ila 150 arası kadın çalışanı olan işyerlerinde emziren kadınların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bulunan ve yönetmelikteki şartlara uygun bir emzirme odasının kurulması zorunludur.

b) Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150’den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde; 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın, yönetmelikteki şartlara uygun bir yurdun (kreşin) kurulması zorunludur. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.

Yani işyerindeki kadın çalışan sayısı 100-150 arasında ise işveren sadece emzirme odası kurmak zorundadır. Kadın çalışan sayısı 150’den fazla ise işveren hem kreş hem emzirme odası işlevlerini görecek bir yurt kurmak zorundadır.

Yönetmeliğe göre oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır. Ancak yönetmelikte açıkça belirtilmediği için uygulamada il belediye sınırları değil; ilçe belediye sınırları dikkate alınmaktadır.

İşverenler, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüğünü, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler. Yani işveren yurt (kreş) açmak yerine yetkilendirilmiş yurtlarla anlaşma yaparak, işçilerin çocuklarını bu kreşlere ücretsiz göndermesini sağlayabilir.

Yani bütün işverenlerin kreş kurma yükümlülüğü yok. 150’den fazla kadın işçi çalıştıran işverenler kreş kurmak ya da yetkilendirilmiş kreşlerle anlaşma yaparak kreş olanağı sağlamakla yükümlü.

Eğer okurumuzun işvereni 150’den fazla kadın işçi çalıştırıyor ancak işveren bu yükümlülüğünü yerine getirmiyorsa okurumuz haklı fesih hakkını kullanabilir yani tazminatlı çıkış yapabilir. Okurumuz haklı fesih yaparak işten ayrıldıktan sonra kıdem tazminatı ve diğer yasal haklarını talep edebilir. Haklı fesih yapmak için işverenle görüşme yapmaya gerek yoktur. Haklı feshin avukat yardımı alınarak, noter kanalıyla yapılmasında yarar vardır.

Yargıtay kararları da bu yöndedir. İki örnek Yargıtay kararına buradan ve buradan ulaşılabilir.

Eğer işveren 150’den fazla kadın işçi çalıştırmıyorsa okurumuz kreş kurulmamasını gerekçe göstererek haklı fesih yapamaz. Öte yandan işverenler için ayrıca bir kreş yardımı yapılması zorunluluğu olmadığı için kreş yardımının yapılmaması da haklı fesih gerekçesi olamaz.