Okurumuzun Sorusu:

İşsizlik Sigortası Kanunu gereği, işsizlik ödeneğine hak kazanmak için aranan koşullardan biri de iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten önceki son 120 gün içinde işsizlik sigortası priminin kesintisiz yatmasıydı. Kısmi süreli çalışanların sigorta primleri çalıştıkları süre ile orantı olduğu ve primleri 30 gün üzerinden yatmadığı için kısmi süreli çalışan işçiler -borçlanma yaparak son 120 gündeki eksik primlerini tamamlamadıkları sürece- işsizlik ödeneğinden yararlanamıyordu.

Ancak 2019 yılı başında bu kural değiştirildi. Yeni kural ise “son 120 gün içinde hizmet akdine tabi olmak” oldu. Yani artık son 120 günde primin kesintisiz yatmış olması şartı artık aranmıyor. İşçinin son 120 günde aynı işyerinde çalışıyor olması yeterli sayılıyor. İşçinin tam zamanlı ya da yarı zamanlı çalışması herhangi bir farka yol açmıyor.

Sonuç olarak okurumuz 120 gün kuralına takılmayacak. Bununla birlikte okurumuzun son 3 yıl içinde en az 600 gün priminin yatmış olması gerekiyor. Dolayısıyla okurumuzun e-devletten hizmet dökümünü indirerek son 3 yıldaki toplam prim gün sayısına bakması gerekiyor. Eğer toplam prim gün sayısı 600 gün veya daha fazlaysa okurumuz işsizlik ödeneği alabilir.

Bunu okurumuzun işsizlik ödeneğine hak kazanacak şekilde (yani 25-2 dışındaki bir nedenle) işten çıkarıldığını varsayarak söylüyorum.

Gelelim kıdem tazminatı meselesine. Aynı işyerinde bir süre tam zamanlı çalışıp daha sonra kısmi süreli çalışmaya geçenlerin kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

Bu konuda açık bir yasal hüküm yok. Bununla birlikte hesap şu şekilde yapılmalı:

Okurumuz 2 yıl 1 ay tam zamanlı çalışmış.

Okurumuz daha sonra kısmi süreli çalışmaya geçmiş ve 2 yıl 6 ay civarı yarı zamanlı çalışmış.

Bu durumda iki döneme ait kıdem tazminatını ayrı ayrı hesaplayıp toplayacağız. Ancak her iki dönem için de okurumuzun son giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplama yapacağız. Kısmi süreli çalışılan süreyi son aylık ücretle çarparken, tam zamanlı çalışılan süreyi işçinin tam zamanlı çalışsaydı eline geçecek son aylık ücretle çarpacağız.

Diyelim ki okurumuz haftada 30 saat çalışıyor ve karşılığında aylık brüt 2.000 TL alıyor. Eğer okurumuz haftada 45 saat, yani tam zamanlı çalışsaydı 3.000 TL alacaktı.

2 yıl 1 aylık tam zamanlı çalışma için:
2 yılın karşılığı: 3.000 x 2 = 6.000 TL
1 ayın karşılığı: 3.000 / 12 = 250 TL
6.000 + 250 = 6.250 TL
2 yıl 6 aylık yarı zamanlı çalışma için:
2 yılın karşılığı: 2.000 x 2 = 4.000 TL
6 ayın karşılığı: 2.000 / 2 = 1.000 TL
4.000 + 1.000 = 5.000 TL
Toplam kıdem tazminatı: 6.250 + 5.000= 11.250 TL

Bu tutardan sadece damga vergisi kesilecek. Eğer ücret dışında parasal veya parayla ölçülmesi mümkün başka haklar (ör. servis ve işyerinde yemek) varsa, bunlar da hesaba dahil edilecek.

Okurumuzun son brüt ücretini ve yan haklarını bilmediğimiz için kesin bir hesap yapamıyoruz. Ancak yukarıdaki hesap yöntemi ile okurumuz da hesaplama yapabilir. Bu hesap yöntemini kısmi süreli çalışmaya başlayıp daha sonra tam zamanlı çalışmaya geçenler de kullanabilir.