Okurumuzun sorusu:

Merhaba. Benim toplam çalışma sürem 18 ay kadar yani 540 gün civarında primim var. Ben Lupus nefriti hastasıyım, raporlu ilaç kullanıyorum, sol el yüzük ve serçe ile sağ el başparmağımda şekil bozukluğu var. Emekli olabilmek için daha ne kadar süre sigortamın yatması gerekiyor? Heyet raporu almamın bana bir yararı olur mu?

Sosyal güvenlik sistemi engellilerin daha kolay koşullar ile emekli olmasına olanak sağlıyor.

Engellilerin emeklilik koşulları, sigorta giriş tarihlerine göre değişiyor. Bu nedenle engelli işçilerin emeklilik koşullarını iki döneme göre ayrı ayrı incelememiz gerekiyor. Ama başlamadan önce bir noktanın altını çizelim. Bu yanıtta verdiğimiz bilgiler “malulen emeklilik” ile ilgili değildir. Engellilere sağlanan kolaylaştırılmış emeklilik hakkı başkadır, malulen emeklilik başka. Biz bu yanıtta malulen emekliliği değil engellilerin emeklilik koşullarını ele alacağız.

1) 1 EKİM 2008’DEN ÖNCE SİGORTALI OLANLAR

1 Ekim 2008’den önce sigortalı olanlar kendi içinde ikiye ayrılıyor.

1-a) Sigortalı Olmadan Önce En Az Yüzde 60 Engelli Olanlar
İlk sigorta giriş tarihi 1 Ekim 2008’den önce olup, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başlamadan önce en az yüzde 60 oranında hastalığı veya engelliliği olanlar, 15 yıl sigortalılık ve 3.600 gün prim koşulu ile yaş şartı aranmaksızın emekli olabilirler.

Altını çizerek belirtelim. Bu kapsama girebilmek için işçinin maluliyetinin (engelliliğinin) sigortalı çalışmaya başlamadan önce var olması gerekir. Maluliyet oranının ise en az yüzde 60 olması gerekir.

Bu kapsama girebilmek için işçinin SGK tarafından yetkilendirilmiş hastaneden Sağlık Kurulu raporu alması ve bu raporun SGK Sağlık Kurulu tarafından incelenerek en az yüzde 60 oranında engelliliğin tespit edilmiş olması gerekmektedir.

1-b) En Az Yüzde 40 Engelli OlupVergi İndiriminden Yararlananlar
İlk sigorta giriş tarihi 1 Ekim 2008’den önce olup, engelliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazananların emeklilik koşulları, sigorta başlangıç tarihi ve engellilik oranına göre şu şekilde değişmektedir:

Ø Tabloda belirtilen yıllar sigortalılık süresini göstermektedir. Sigortalılık süresi ilk sigorta giriş tarihinden itibaren başlar. Prim düzenli yatsın ya da yatmasın devam eder. Örneğin 1 Ocak 2000’de sigorta girişi olan bir işçinin 15 yıllık sigorta süresi 1 Ocak 2015 tarihi itibariyle dolmuş olur.

Ø Bu kapsama girebilmek için işçinin en yüzde 40 oranında engelli olması ve engelliliğinden kaynaklı olarak vergi indiriminden yararlanıyor olması gerekmektedir.

Ø İşçi yüzde 40’ın üzerinde engelli olsa bile vergi indiriminden yararlanmıyorsa kolaylaştırılmış emeklilik koşullarından yararlanamaz.

Ø İşçinin engelliliği sigortalı çalışmaya başladıktan önce ya da sonra ortaya çıkmış olabilir. Yani bu kapsama girebilmek için engelliliğin sigortalılıktan önce var olması şartı aranmaz.

Ø İşçinin vergi indiriminden yararlanmaya başladığı tarih koşulları değiştirmez.

Ø Vergi indiriminden yararlanabilmek için yetkili hastanelerce düzenlenecek Engelli Sağlık Kurulu raporunun Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulu’nca incelenmesi ve en az yüzde 40 oranında engelliliğin Kurul tarafından saptanması gerekir.

2) 1 EKİM 2008 VE SONRASINDA SİGORTALI OLANLAR

Sigorta girişi 1 Ekim 2008 ve daha sonra olanların emeklilik koşulları, sigorta giriş tarihlerine ve engellilik oranlarına göre değişmektedir. Sigorta girişi 1 Ekim 2008 ve sonrasında olanlar da vergi indiriminden yararlanabilir. Ancak bu durumda olan işçilerin kolaylaştırılmış emeklilik koşullarından yararlanması için vergi indiriminden yararlanması koşulu aranmaz. İşçi vergi indiriminden yararlansın ya da yararlanmasın, emeklilik koşulları aşağıdaki gibi belirlenir. Bu kapsamda olanlar iki gruba ayrılmaktadır:

2-a) Sigortalı Olmadan Önce En Az Yüzde 60 Engelli Olanlar
İlk sigorta giriş tarihi 1 Ekim 2008 ve sonrasında olup, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başlamadan önce en az yüzde 60 oranında hastalığı veya engelliliği olanlar, yaş şartı aranmaksızın aşağıdaki koşullarla emekli olabilirler:

Altını çizerek belirtelim. Bu kapsama girebilmek için işçinin maluliyetinin (engelliliğinin) sigortalı çalışmaya başlamadan önce var olması gerekir. Maluliyet oranının ise en az yüzde 60 olması gerekir.

Bu kapsama girebilmek için işçinin SGK tarafından yetkilendirilmiş hastaneden Sağlık Kurulu raporu alması ve bu raporun SGK Sağlık Kurulu tarafından incelenerek en az yüzde 60 oranında engelliliğin tespit edilmiş olması gerekmektedir.

2-b) Yüzde 40-60 Arası Engelli Olanlar
İlk sigorta giriş tarihi 1 Ekim 2008 ve sonrası olup, engellilik oranı yüzde 40 ila 60 arasında olanlar, yaş şartı aranmaksızın aşağıdaki koşullarda emekli olabilir:

Ø Tabloda belirtilen yıllar sigortalılık süresini göstermektedir. Sigortalılık süresi ilk sigorta giriş tarihinden itibaren başlar. Prim düzenli yatsın ya da yatmasın devam eder. Örneğin 1 Ocak 2000’de sigorta girişi olan bir işçinin 15 yıllık sigorta süresi 1 Ocak 2015 tarihi itibariyle dolmuş olur.

Ø İşçinin engelliliği sigortalı çalışmaya başladıktan önce ya da sonra ortaya çıkmış olabilir. Yani bu kapsama girebilmek için engelliliğin sigortalılıktan önce var olması şartı aranmaz.

Ø Bu kapsama girebilmek için işçinin SGK tarafından yetkilendirilmiş hastaneden Sağlık Kurulu raporu alması ve bu raporun SGK Sağlık Kurulu tarafından incelenerek en az yüzde 60 oranında engelliliğin tespit edilmiş olması gerekmektedir.

LUPUS NEFRİTİ HASTALIĞI VE OKURUMUZUN DURUMU

Genel koşulları aktardık. Gelelim okurumuzun durumuna. Lupus nefriti (LN), sistemik Lupus Eritematozus (SLE)'lu hastaların yaklaşık yarısını etkileyen tutulumlardan biri olarak tanımlanmaktadır. Lupus Eritematozus hastalığı ise SGK’nın oran tespit yönetmeliğinde yer alan hastalıklardan biridir.

Ancak okurumuzun en az yüzde 40 oranında engellilik raporu alıp alamayacağını söylemem mümkün değil. Okurumuzun ilk sigorta girişi 1 Ekim 2008’den sonra ise okurumuz Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak oran tespiti için yetkilendirilmiş bir hastaneye sevk edilmeyi isteyebilir. Okurumuz hastaneden alacağı Sağlık Kurulu raporunu SGK Sağlık Kurulu’na iletebilir. SGK Sağlık Kurulu en az yüzde 40 oranında engellilik tespit ederse, okurumuz yukarıda belirttiğimiz koşullara göre daha erken emekli olabilir.

Eğer okurumuzun ilk sigorta girişi 1 Ekim 2008’den önceyse okurumuz yine aynı yolu izleyebilir. Sosyal Güvenlik Kurumu yüzde 60’ın altında bir oran belirlerse okurumuz yukarıda (1-b) başlığı altında açıkladığımız yola başvurabilir. Ancak bu durumda okurumuzun yetkilendirilmiş bir hastaneden Engelli Sağlık Kurulu raporu alması ve bu raporu Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulu’na iletmesi gerekmektedir. Eğer yüzde 40’ın üzerinde bir oran belirlenirse okurumuz, (1-b) başlığı altında belirttiğimiz koşullarda emekli olabilir.

Not-1: Bu yanıtı hazırlarken görüşlerine başvurduğum Dr. Murat Özveri ve Dr. Celal Emiroğlu’na teşekkürlerimi sunarım.