Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Bir özel öğretim kurumunda 3 yıldır Bilgisayar öğretmeniyim. 2 yıldır da fark almadan bölüm başkanlığı yaptım Türkiye geneli şubelerle ilgilendim. Hamileyim. Ağustos sonu doğumum var. Sözleşmem 18 Eylül’de bitiyor ve yenilenmeyeceği söylendi. Kurum kıdem tazminatınızı vereceğiz diyor. Alo 170’i aradım ücretli izin hakkımı alıp alamayacağımı sordum. “Sigortanız kesildiği için 10 günlük alabilirsiniz” dediler. Sitenizdeki yazıları okudum ücretli izine ayrılırken sigortalıysanız alabilirsiniz yazmışsınız. Doğumdan sonra 3 ay ücretli izin maaşımı alabilecek miyim? Ücretli izin maaşını 3 ay alabilirsem işsizlik sigortasına başvurmam için 1 aylık süreyi geçirmiş mi olur muyum? Herkes farklı bir şey söylüyor. Beni alabileceklerim konusunda bilgilendirebilir misiniz? 

Öncelikle okurumuzu şimdiden tebrik edelim; kolay ve sağlıklı bir doğum dileyelim.

Öncelikle okurumuzun sözleşmesinin yenilenmemesinden kaynaklanan haklarına bakalım, ardından da analık ödeneği ve işsizlik ödeneğini ele alalım.

Yargıtay içtihadı gereği sözleşmesi yenilenmeyen özel öğretim kurumu öğretmenlerine -kurumda en az 1 yılı doldurmuş olmaları şartıyla- kıdem tazminatı ödenmek zorundadır. İşveren okurumuza sözleşmesinin yenilemeyeceğini bildirmiş. Bu durumda okurumuz sözleşmesi yenilenmediğinde:

1) Kıdem tazminatına hak kazanır.

2) Hak kazandığı ancak kullanmadığı yıllık izinlerinin ücretine hak kazanır.

3) İş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte okurumuza varsa içerideki tüm ücret, fazla mesai ve benzeri alacaklarının ödenmesi zorunludur.

Buraya kadarkiler kesin. Ancak okurumuzun kurumdan talep edebileceği başka haklar da var.

4) Eğer diğer öğretmenlerin sözleşmeleri yenileniyor ancak okurumuzun sözleşmesi sırf doğum izninde olduğu için yenilenmiyorsa, İş Yasası’nın 5. maddesine aykırı biçimde cinsiyet ve gebelikten kaynaklı ayrımcılık yapılmış olur. Kanaatimce okurumuz 4 aya kadar ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı da isteyebilir.

5) Okurumuz son 2 yıldır bölüm başkanlığı yapıyor ve bununla birlikte farklı şubelerin koordinatörlüğünü de fiilen yürütüyor. Ancak okurumuza sadece öğretmen ücreti ödenmiş. Okurumuza sözleşmesinde yer almayan ek görev ve sorumluluklar yüklenmiş ancak bunun karşılığında herhangi bir ek ücret ödenmemiş. Kanaatimce okurumuz, bu ek işlerin maddi karşılığını da içeren emsal ücret ile kendisine ödenen ücret arasındaki farkı da isteyebilir. Bu tür durumlarda mahkeme yapılan işin karşılığını olan ücreti yani “emsal ücreti” ilgili sendika ve meslek kuruluşlarına sorarak tespit edip, aradaki farkın ödenmesine hükmedebilmektedir.

Yukarıda saydığım ilk 3 hakkı büyük ihtimalle kurum zaten ödeyecektir. Ancak okurumuzun ayrımcılık tazminatı ve ek ücret için yargı yoluna başvurması gerekebilir.

Okurumuz ödenmeyen tüm hakları için önce arabulucuya başvurarak anlaşma sağlanamazsa da dava yoluyla haklarını talep edebilir.

Gelelim meselenin sosyal güvenlik boyutuna. Okurumuz şu an itibariyle analık izninde ve analık ödeneği alıyor. Okurumuzun sözleşmesi 18 Eylül’de bitecek ve yenilenmeyecek. Kurum 18 Eylül’de okurumuzun sigorta çıkışını da yapacak.

Birçok yazımızda analık iznine ayrıldığı tarihte sigortalılığı olan kadın işçilerin daha sonra sigorta çıkışı yapılsa bile analık ödeneğini tam alabileceklerini vurguladık. Çünkü kanun bunu öngörüyor. Ancak SGK kanuna aykırı bir yönetmelik değişikliği yaparak sigorta çıkışı yapılması halinde analık ödeneğinin 10 gün sonra kesilmesine yol açtı. Yani okurumuz bu durumda 28 Eylül’e kadar analık ödeneği alabilecek ve ardından analık ödeneği kesilecek. Detaylı bilgiler bu yanıtımızda mevcut: TIKLAYIN

Bununla birlikte okurumuz 18 Eylül’deki sigorta çıkışını takip eden 1 ay içinde işsizlik ödeneğine başvurma hakkına sahip. Okurumuz son 4 ayda iş sözleşmesi kapsamında olma ve son 3 yılda 600 gün prime sahip olma koşullarını karşıladığı için işsizlik ödeneğine başvurduğu takdirde işsizlik ödeneği alabilir. Bu durumda okurumuza 28 Eylül’e kadar analık ödeneği verilir, 28 Eylül’de analık ödeneği kesilir ve işsizlik ödeneği bağlanır.