Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, 2017 yılı faaliyet raporunu yayımladı. Mor Çatı Dayanışma Merkezi’ne 2017 yılı Ocak-Aralık ayları arasında başvuran 1001 kadın ve çocukla yürütülen çalışma boyunca 2314 görüşme yapıldığını belirten Mor Çatı, ilk iletişimin 834’ünün telefonla, 126’sının e-postayla, 41’inin yüz yüze gerçekleştiğini söyledi.

En çok başvurunun 25-34 yaş aralığındaki kadınlar tarafından gerçekleştirildiği belirtilen raporda başvuruların 45’inin ise çocuk olduğu aktarıldı. Bilgileri alınan 658 kadından 405’inin resmi nikahlı, 29’unun ise dini nikahlı, 115 kadın evlenmemiş, 100 kadın ise boşanmış olduğu belirtildi.

KADINLAR EN ÇOK KOCALARINDAN ŞİDDET GÖRDÜ

“Şiddet uygulayanların büyük bir bölümü koca, eski koca, partner, eski partner, nişanlı/sözlü, baba gibi kadın ve çocukların yakından tanıdığı, bildiği, güvendiği kişilerdi” diyen Mor Çatı, 2017 yılında da kadınların en çok kocaları tarafından şiddete maruz bırakıldığını söyledi.

EN ÇOK MARUZ KALINAN ŞİDDET BİÇİMİ: PSİKOLOJİK ŞİDDET

Şiddetin tanımını “Kadına yönelik erkek şiddeti, kadınları kontrol etmek, cezalandırmak, güç göstermek, öfke boşaltmak ve erkek egemen sistemin devamlılığını sağlamak için kullanılan bir araçtır. Şiddet fiziksel, psikolojik, cinsel ve ekonomik olabildiği gibi yeni dönemle ortaya çıkan ve sıklıkla karşılaştığımız dijital şiddet, flört şiddeti, ısrarlı takip biçimlerinde de olabilmektedir” diye açıklayan Mor Çatı, kendilerine yapılan başvurularda kadınların en çok psikolojik şiddete maruz kaldığını ancak bu şiddetin tanımını yapmakta ve adlandırmakta kadınların güçlük çektiğini ifade etti.

Mor Çatı bu duruma ilişkin ise şuna dikkat çekti; “Şiddet biçimlerini, dozajını, sıklığını hiyerarşik bir biçimde ayırmak zordur. Bir şiddet türü diğerlerinden daha önemli ya da önemsiz değildir. Ancak bazı şiddet türlerinin toplumsal açıdan farklı biçimlerde değerlendirilmesi, karşılığının olması ya da olmaması şiddetin dile getiriliş biçimini de etkilemektedir. Örneğin eşinin fiziksel şiddet uyguladığını çok daha açık, engelsiz ya da çeşitli normlarla saklamaya gerek kalmadan ifade edebilirken, maruz kaldığı cinsel şiddeti paylaşması zor olmaktadır. Cinselliğin anlatılmasının "ayıplanması", cinselliği "erkeğe karşı kadınlık görevi olarak" addeden toplumsal normlar sebebiyle anlattıklarına yargılayıcı yaklaşılması kadınların cinsel şiddeti paylaşmamasına neden olmaktadır.”

PSİKOLOJİK ŞİDDETİN NORMALLEŞTİRİLMESİ...
Mor Çatı yayımladığı raporda psikolojik şiddete ilişkin şöyle devam etti;
"Birçok kadın psikolojik şiddete ilişkin eylemleri yok sayıyor, normalleştiriyor. Büyük bir kısmını sosyal çalışmacısı tanımlıyor ve kadına geri bildirim yapıyor. Bununla birlikte kadınların yaşadıkları diğer şiddet türlerinden etkilenmelerini de psikolojik şiddet olarak değerlendiriyoruz. Yapılan görüşmelerde başvuranlardan 676’sı psikolojik şiddete maruz kaldıklarını belirtmiştir. Kadın ve çocuklar, alay etme/aşağılama, bağırma, baskı uygulama, bilgi saklama, ailesine zarar vermekle tehdit, çocukları kaçırma/uzaklaştırma, evden atma, evliliğe zorlama, fiziksel veya cinsel şiddetle tehdit etme, güven kırma, hakaret, iftira, intihara zorlama, intihar etmekle tehdit, iş yerinde taciz, izolasyon, küçük yaşta evlilik, küfür, küsme, mobbing, kıskançlık, suçlama, tehdit, zorla evlilik, zorla kürtaj gibi şekillerde psikolojik şiddete maruz kalmaktadırlar.”

FİZİKSEL VE CİNSEL ŞİDDET

Psikolojik şiddetten sonra sıklıkla görülen şiddet türünün fiziksel şiddet olduğunu ifade eden Mor Çatı, yapılan 443 görüşmede fiziksel şiddete ilişkin veriler olduğunu söyledi; “Ateşli silahla vurma, bedende morluk/kızarıklık, bedende yanık izi, bedende yara, bıçaklama, boğmaya çalışma, cisimle bedene vurma, dayak, eşyaları kırma, fiziksel iz bırakmayan darp, kafa travması, kemiklerde kırık, organ işlevi kaybı, ölüme yol açabilecek darbe, üzerine yürüme, yakmaya çalışma fiziksel şiddet biçimlerindendi. Bunlar arasında kadınlar en çok bedende morluk/kızarıklık oluşturacak biçimde (91 kişi) fiziksel şiddete maruz kalmışlardır. Fiziksel şiddetin özellikle gözle görüldüğü durumlarda kadınların bu durumu ev dışındaki başka kişilere açıklamalarında başka zorlukların da oluştuğu, iş yerinde, arkadaş çevresinde, okulda bu durumu açıklamakta zorlandıkları görülmüştür.” Mor Çatı kadınların uğradığı fiziksel şiddet sonucu işe gidemediklerini bu sebeple dolaylı olarak ekonomik şiddete de maruz kaldığı söyledi.

Raporda kadınların maruz kaldığı bir diğer şiddet biçimlerinden biri de cinsel şiddet oldu. Kadınların dile getirmekte oldukça zorlandıkları bir şiddet biçimi olan cinsel şiddete ilişkin kendilerine başvuran 172 kadın ve çocuğun cinsel şiddete maruz kaldığı ifade edildi.

Sığınakta Kalan Kadınların Mor Çatı’ya Başvurma Nedenleri ve Maruz Kaldıkları Şiddet Biçimleri:
• 9 kadın, kocalarından ısrarlı takip, fiziksel, psikolojik, cinsel, dijital ve ekonomik şiddet gördükleri için,
• 1 kadın babasından, kardeşlerinden ve annesinden fiziksel, psikolojik ve ekonomik şiddet gördüğü için,
• 1 yabancı uyruklu kadın, imam nikahlı eşinden fiziksel, psikolojik ve ekonomik şiddet gördüğü için,
• 1 kadın cinsel şiddete uğrayarak hamile kaldığı, yasal kürtaj hakkına erişemediği ve gebeliğinin son ayında sigortasız çalıştırıldığı işinden ayrılmak zorunda kalarak kirasını ödeyemediği için,
• 1 kadın cinsel şiddet sonucu oluşan gebeliği yasal kürtaj süresi sonrasında anlaşıldığı, kürtaj olamadığı, hamileliğini ve doğumunu gizlemek zorunda kaldığı için,
• 1 kadın boşanma sonrası ekonomik şiddet sonucu çocuğu ile sokakta kaldığı için,
• 1 kadın cinsel istismar sonucu ailesi tarafından reddedildiği, cinsel istismar uygulayan ile aynı evde yaşamak zorunda kaldığı ve oradan da adamın annesi tarafından kovulduğu için,
• 1 kadın boşanma sonrası sağlık sorunları nedeniyle döndüğü ailesinin evinden ailesi tarafından uzaklaştırdığı için sığınağa başvurdu

BEBEK, ÇOCUK VE ERGENLERE YÖNELİK ERKEK ŞİDDETİ:
Ev içinde çocukların sıklıkla şiddetin tanığı olduğu görülürken, babaları tarafından annelerine karşı olumsuz duygular beslemeye hatta şiddet uygulamaya teşvik edildikleri anlaşılıyor. Çocuklar şiddete tanık olduklarında ya çaresizlik ve korkuyla saklanıyorlar ya da ebeveynlerinin arasına girerek annelerini korumaya çalışıyorlar. Araya girmeye çalıştıklarında kendileri de şiddete maruz kalıp yaralanabiliyorlar. Çocuklar ve ergenlerle yapılan bireysel görüşmelerde:
• 14 yaşında bir oğlan çocuğu annesini babasının şiddetinden korumaya çalışırken babası tarafından darp edildiğini paylaştı.
• 13 yaşındaki kız çocuğu babasının demir çubukla dayak attığını, sık sık tokat attığını aktardı. • Ergenlik dönemindeki 2 kız çocuğu, annelerine ağır fiziksel, psikolojik, cinsel şiddet uygulayan babalarının anneleriyle tekrar bir araya gelmek için kendilerine baskı yaptığını, bu gerçekleşmezse intihar etmekle tehdit ettiğini paylaştı.
• 13 yaşındaki bir oğlan çocuğu babasından ağır, uzun süreli fiziksel ve psikolojik şiddet görerek annesi ile sığınağa geldi. Çocuğun her gün babasının eve gelişini korkuyla beklediği anlaşıldı. Babasının uyguladığı psikolojik şiddetin çocuğun yediği çikolatayı kıskanmaya vardığı aktarıldı.
• 12 yaşındaki kız çocuğu evin yakınında çalışan, eve ne zaman uğrayacağı belli olmayan babasından dayak yediğini, evde sürekli korkuyla beklediğini paylaştı.
• 17 yaşındaki kız çocuğu annesinin sığınağa gitmesinin ardından babası ile kaldığı süre boyunca psikolojik şiddete ve ihmale uğradığını paylaştı.
• 6 ve 8 yaşlarında iki oğlan çocuğunun annelerinin imam nikahlı eşi tarafından fiziksel şiddet, aç bırakılma, gece uyandırılma, okula gönderilmeme gibi şiddet biçimlerine maruz kaldığı aktarıldı.
• 17 yaşında bir kız çocuğu, annesini fiziksel şiddetten uzaklaştırmaya çalıştığı için babası tarafından öldürülmekle tehdit edildi. Şehir değiştirmek zorunda kaldı.
• 4 yaşında bir kız ile 8 yaşındaki bir oğlan çocuğu babalarının camdan atlamasına, polisin defalarca eve gelmesine ve şiddetli dayaklara tanık olarak şiddet gördüler.
• 7 yaşındaki bir oğlan çocuğu babası ile kaldığı sürelerde “sana annen baksın, orospu annen sana bakmıyor” şeklinde psikolojik şiddet ve parmaklarının kesilmesi suretiyle fiziksel şiddet gördü.
• 16 yaşında bir kız çocuğu annesinin ikinci eşinden itilmek şeklinde fiziksel şiddet ve sistematik psikolojik şiddet gördü