Son dönemde eğitim gündemini en çok meşgul eden konulardan biri sınavlar. Öğrenciler, veliler, öğretmenler ve aslında toplumun tamamını ve geleceğini ilgilendiren bu konuda hemen her gün yeni bir belirsizliğin ortaya çıktığını görüyoruz. Örneğin; MEB’in 5 Kasım 2017’de açıkladığı “Eğitim Bölgesi ve Sınavsız Mahalli Yerleştirme Sistemi”nin nasıl uygulanacağına dair belirsizlik aylardır sürüyor; milyonlarca öğrenci ve veli, hala nasıl bir yerleştirme sistemiyle karşı karşıya olduklarını bilmiyor.

Şu an Türkiye genelinde 8. Sınıflarda yaklaşık 1 milyon 200 bin öğrencinin olduğunu düşünürsek; bu öğrencilerin ortalama 120 bini sınav sonucunda “nitelikli” olarak tanımlanan Proje, Fen ve Sosyal Bilimler Liselerine yerleşecek, kalan yüzde 90 öğrenci ise, “çember sistemi” içinde adrese dayalı olarak, Anadolu, İmam Hatip ve Meslek Liselerine yerleştirilecekler.

İMAM HATİP YA DA MESLEK LİSESİ TERCİHİ ZORUNLU

“Çember Sistemi”ne göre; öğrencilerin adresleri esas alınarak 3 çember (eğitim bölgesi) oluşturulacak ve her çemberde 1 Anadolu, 1 İmam Hatip ve 1 Meslek Lisesi olacak. Öğrenci, kendi eğitim bölgesindeki 9 okuldan 5 tanesini mutlaka seçmek zorunda. 5’ten az ya da çok tercihte bulunamayacak. Dolayısıyla bir öğrencinin sadece Anadolu Liselerini tercih edip, başka tercih yapmama olasılığı yok. Mutlaka İmam Hatip ve/veya Meslek Lisesi de tercih etmek zorunda kalacak. Bu nedenle, MEB’in “öğrenciler istemedikleri okullara kesinlikle yerleştirilmeyecek” söyleminin herhangi bir gerçekliği ve geçerliliği yok.
Bu durumda sınavı kazanamayan ve yoğun talep nedeniyle Anadolu Liselerine de yerleşemeyen öğrenciler için 4 seçenek kalıyor:

1. İSTEMEDİĞİ BİR OKUL TÜRÜNE GİTMEK:
İktidarın son yıllarda yatırımlardaki en büyük payı İmam Hatiplere ayırdığını düşünürsek, öğrencilerin çok büyük bir kısmının zorunlu olarak bu okul türüne yönlendirileceği açık. Örneğin; 2018 yılı bütçesinde Fen Liselerine 40, Anadolu Liselerine 380 Milyon TL bütçe ayrılırken, İmam Hatip Liselerine 550 Milyon TL ayrılmıştır. Yine bir Anadolu Lisesinde öğrenci başına düşen bütçe ödeneği 6 bin 153 TL iken, İmam Hatip Liselerinde bu rakam 12 bin 707 TL ile iki katına çıkmaktadır. Elbette MEB bu kadar yatırım yaptığı okulların boş kalmasını istemez. 2017 TEOG sonuçlarına göre; Anadolu İmam Hatip Liselerinin kontenjanının yüzde 69 oranında boş kalması önemli bir sorundu. Bu yerleştirme sistemiyle, sorun büyük oranda giderilmiş olacak.
2. EVİNİN UZAĞINDAKİ BİR PANSİYONLU OKULA GİTMEK:
Öğrenciler, ilk 5 tercihlerine yerleşememeleri durumunda, pansiyonlu okullardan da tercih yapabilecekler. Ancak burada da İmam Hatiplerin öne çıktığını ve zorunlu istikamet olduğunu görüyoruz. Lise türlerine göre pansiyon kontenjanlarına baktığımızda; Fen, Anadolu, Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Liselerinin toplam yatılı öğrenci kontenjanı 13 bin 260 iken, tek başına İmam Hatip Liselerinin yatılı öğrenci kontenjanı 16 bin 220.
3. AÇIK LİSEYE KAYIT YAPTIRMAK:
İstemediği bir okul türüne yerleştirilmekten endişelenen, evinin uzağındaki bir okula gitmek açısından da koşulları elverişli olmayan öğrenciler için öne çıkan seçenek Açık Lise. 2003-2004 Eğitim-Öğretim yılında 267 bin 235 olan Açık Lise öğrenci sayısı, geçtiğimiz eğitim-öğretim yılında 1 milyon 554 bin 938’e yükselmiştir. Yeni yerleştirme sistemiyle kamusal örgün eğitim hakkı daha da aşınacak, çok daha fazla öğrenci sistem dışına itilecektir.
4. ÖZEL OKUL ARAYIŞINA GİRMEK:
Ekonomik bedelini ödeyebilenler, bu yerleştirme sisteminin dışına çıkarak, özel okullara gidecektir.