Kaos GL’nin 2015 yılında başlattığı ve 2018 yılından beri Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma Merkeziyle birlikte yürüttüğü Friedrich Naumann Vakfı tarafından desteklenen “Türkiye'de Özel Sektör ve Kamu Çalışanı LGBTİ+'ların Durumu Araştırması” 2020 yılı sonuçları açıklandı.
Toplam 849 katılımcı ile gerçekleştirilen araştırmada, LGBTİ+’ların iş hayatında cinsiyet kimliği, cinsel yönelim ve cinsiyet özellikleri bakımından açık olma oranlarının düşük oluşu dikkat çekiyor. Araştırma sonuçlarına göre özel sektörde çalışan LGBTİ+’ların yüzde 14.8’i iş yerlerinde tamamen açık; bu oran kamuda yüzde 3.4’e düşüyor. Araştırma, LGBTİ+ çalışanların ayrımcılık karşısında işlerini kaybetme korkusu, daha ağır bedeller ödeme olasılığı ve benzeri nedenlerle haklarını arayamadıklarını ortaya koyuyor.

AYRIMCILIĞA MARUZ KALMA ENDİŞESİ TAŞIYORLAR

Araştırmada, bu yıl da kamu ve özel sektörde katılımcıların maruz kaldığı ayrımcılık deneyimlerine yer verildi. Katılımcılara “Çalıştığınız kurumda bizzat size yönelik cinsiyet kimliği/ cinsel yönelim/ interseks durumu temelli ayrımcılıkla karşılaştınız mı?” sorusuna özel sektör çalışanı katılımcıların yüzde 91’i, cinsiyet kimliği/ cinsel yönelim/ interseks durumu nedeniyle iş yerinde ayrımcılığa maruz kaldığını, yüzde 26.9'u “ayrımcılığa maruz kalmamak için cinsel kimliğini gizlediğini” bildirdi. Katılımcılardan yüzde 18.4 ayrımcılıkla karşılaşmamasının nedenini cinsiyet kimliğinin/cinsel yöneliminin/interseks durumunun belli olmamasına bağladı.
Aynı soruya kamu çalışanı katılımcıların yüzde 10,9 “Evet, karşılaştım” şeklinde yanıt verdi. Bununla birlikte ayrımcılıkla karşılaşmadığını belirten katılımcıların yüzde 43,4’ü bunu cinsiyet kimliği/cinsel yönelimi/interseks durumunu gizlemesine bağlarken, yüzde 22,9’u ise ayrımcılıkla karşılaşmama nedenini cinsiyet kimliği/cinsel yönelimi/interseks durumunun belli olmaması olarak bildirdi.

KONTROL DUYGUSUYLA HAREKET ETMEK ZORUNDA KALIYORLAR
Araştırma sonucundaki bulgular LGBTİ+ çalışanların işe başvuru ve mülakat süreçlerinde farklı düzey ve biçimlerde ayrımcılık deneyimleri yaşadığına işaret etmekte. LGBTİ+ çalışanlar, iş başvurusu, mülakat vb. süreçlerde cinsel yönelim, cinsiyet kimliği veya interseks durumu nedeniyle uğrayabilecekleri olası ayrımcılığın ve bunun sonucunda işe alınmama riskinin farkında oldukları için, bu sürecin tamamında önlemler almakta olduğu ve bu önlemleri iş hayatı boyunca da devam ettirdiğine dikkat çekiliyor ve dış görünüşe, beden diline ve benzeri varoluşsal özelliklere yönelik sürekli bir kontrol duygusuyla yaşamanın, doğrudan ayrımcılığa uğramak kadar ağır sonuçlara yol açabilecek bir deneyim olduğu belirtiliyor. Araştırma, LGBTİ+ çalışanların ayrımcılık karşısında işlerini kaybetme korkusu, daha ağır bedeller ödeme olasılığı, cinsel kimliklerinin kendi kontrolleri dışında açığa çıkmasından çekinme, iş dışındaki hayatlarında karşılaşabilecekleri zorluklar ve benzeri nedenlerle haklarını arayamadıklarını ortaya koyuyor, LGBTİ+ çalışanların ayrımcılığa karşı haklarının korunacağına dair inançsızlıklarına dikkat çekiyor.

AYRIMCILIĞA KARŞI ÖNLEM ALINMALI

Araştırma kapsamında LGBTİ+ çalışanlara yönelik ayrımcılığa karşı alınması gereken önlemlere de yer verildi. Katılımcılara yöneltilen “LGBTİ+ çalışanlara yönelik ayrımcılığa karşı alınması gereken başlıca üç önlem neler olabilir?” sorusu kapsamında, hem özel sektör hem çalışanı katılımcıların en çok işaretledikleri seçenek “Ulusal mevzuatta ayrımcılık yasağı” oldu. İkinci önlem olarak “Hükûmetin sorumluluk ve liderlik üstlenmesi”nin önemli olduğu vurgusu yapılırken, üçüncü sırayı ise “Toplumsal farkındalık kampanyaları” aldı.