Gümüş Temizlik Kocaeli’nin en büyük mahallelerinden Yenikent’te bulunan temizlik, site yönetimi, danışmanlık, özel sağlık, ilaçlama, inşaat hizmetleri de veren bir şirket. Şirketin onlarca kadının emeğiyle büyümesinin ardında ise tam bir sömürü çarkı var. Cumartesi dahil günde 9 saat çalışma, istenirse pazar günü de işe gelme... Fazla mesaiye kalırsan yapılan ödeme ise kat başına 1 lira.
Kadın işçilerle çalışma koşullarını konuşuyoruz. “Çok ağır” diye başlıyorlar söze. Zira cumartesi günleri de dahil sabah 8 akşam 5 çalışıyorlar. Tıkıştırıldıkları, koltuğu olmayan minibüslerle getirildikleri binalarda 9 saat boyunca sürecek temizliğe başlıyorlar. Ve bu sürede en az 9 bina temizletiliyor onlara. “Koca koca binaları en kısa sürede temizlemeye çalışıyorsun; binaların çoğunda asansör yok in çık, kan ter içinde kalıyorsun” diyen işçiler bunun karşılığında sadece asgari ücret ödendiğini söylüyor.

FAZLA MESAİ ÜCRETİ!

Günlük çalıştıkları süre fazla mesailerle birlikte 10-11 saate kadar çıkabiliyor. 5 katlı bir binanın temizliği 45 dakika ile 1 saat arasında sürüyor ve fazladan temizletilen her kat için kadın işçilere sadece 1 lira ödeniyor. “Sigortanı yatırıyorlar ama mesai ücretleri çok komik. Eğer 4 katlı bina ise 4 TL, 5 katlı ise 5 TL. Zaten bir binayı temizlemen neredeyse 1 saatini alıyor. Günlük 10 lira kadar fazla mesai parası ödeniyor” diyen işçiler, kimi zaman çalışmak için çağırıldıklarını, pazar günleri için ise 8-5 çalışma karşılığı 50 lira ödendiğini söylüyor.

YAĞMURLU HAVAYA SEVİNEN KADINLAR

Adı bina temizliği ama işçilere sadece bina değil çevre temizliği de yaptırılıyor. Ağır çalışmaya dayanamadığı için işten ayrılan işçilerden biri şunları dile getiriyor: “Yağmurlu havalara çok seviniyorduk, yağmur yağınca çevre temizliği olmuyor diye. Akşam eve gidince halin kalmıyordu, zaten ben de dayanamadığım için çıktım. Belki daha iyi bir iş bulurum umuduyla.”
Kendisi gibi ağır çalışmaya dayanamayarak işten ayrılan pek çok işçi, tazminatını da bırakmak zorunda kalmış. Yaşadığı bir örneği şöyle aktarıyor: “Bir arkadaşımız vardı 4 yıl çalışmış, çıkarken tazminatını almak istedi yapmadığını bırakmadı buradaki müdür, çıkmak istiyorsanız kendiniz çıkın yoksa ben hayatta çıkarmam dedi.” 

MÜDÜR DE KADIN AMA...
İŞÇİLER arasında rekabet kışkırtılsa da dayanışma duygusu oldukça güçlü. “Kadınsın yanındakini anlıyorsun. Evinde şiddet olduğunu da yokluk olduğunu da” diyor bir işçi ve hemen ardından bir “Ama” ekliyor. İş patron ve işçi ayrımına geldiğinde kadın olmanın önemi kalmadığını söylüyor işçi: “Müdür de kadın. İşçilere çok iyi davranır, anne gibi derler ya aynen öyle ama hakkını aramaya çalış panter gibi kapar. Kendi evini bize temizlettiriyordu. Ekstra para ödememek için bizi binaya göndermeyip o gün evine temizliğe alıyordu.”

PATRON KADINLARIN ÇARESİZLİĞİNDEN YARARLANIYOR
KADIN işçilerin bu işe yönelmesine, ekonomik yetersizliklerin yanı sıra kadına yönelik şiddet ve baskı ortamı da neden oluyor. “Çoğu kadın evine yakın olduğu için tercih ediyor, çünkü eşleri izin vermiyor uzak yerlerde çalışmalarına. Kimi çocuk okutuyor, kimi ev almış kredi ödüyor, kimi evdeki koca dayağından kaçmak için çalışıyor” diyen bir işçi, patronların da bu durumu sonuna kadar kullandığını anlatıyor.
Gümüş Temizlik’te çalışan kadınların pek çoğunun eşinden şiddet gördüğü, mahalle sakinleri tarafından da biliniyor. Şirketin temizlik işlerini üstlenen sitelerden oturan bir mahalle sakini, “Bizim de sitemizi temizliyorlar, eli yüzü morluk içinde kocasından dayak yemiş olarak gelen bir kadın vardı, sonra kocası çalışırken geliyor bıçakla kovalıyor. Polisi çağırmasalar öldürecekti belki de. Kadın işten ayrıldı. Bir de bu kadınları sıkış tıkış koltuğu bile olmayan bir arabaya bindirip götürüyorlar. Her gün görüyoruz, araba kaza yapsa kimsenin kurtulma şansı yok” diyor.

FİRMAYI ARADIKTAN SONRA ELDEN ÖDEME SONA ERDİ
SİGORTA primleri ödenen işçilerin, ücretleri bankaya yatırılıyor. İşçiler fazla mesai ücretlerinin ise bankaya değil elden ödenmesinden yakınıyorlar. Çalışma koşulları ve fazla mesai ücretine ilişkin biz de firmayı aradık. Gümüş Temizlik yetkilileri tüm iddiaları reddederek şu açıklamayı yaptı: “Çalışanlarımızın bütün ücretlerini bankadan yatırıyoruz. 2013’ten beri kurallı bir şekilde çalışıyoruz. Bizim büyümemizi çekemeyenlerin söz ettiği şeylerdir.” Biz firmayı aradıktan sonra elden ödeme uygulamasının sona erdiğini dile getiren bir işçi, “Bize bundan sonra fazla mesai ücretlerinin de bankaya yatırılacağı söylendi” diye anlattı bu gelişmeyi.