OHAL’de kadınlık halleri: Her halde direniş...

10 Temmuz 2017 03:00

Dosyadaki her bir kadın, mesleklerini elde etme çabaları, yaşamları, ihraçların kadınlar için katmerlenen zorluklarına karşı ayakta durma savaşlarıyla birer direnç hikayesi...

20 Temmuz’da ilan edilen ve uzatılarak halen süren OHAL’in etkilerini her gün her açıdan çeşitli biçimleri ile yaşıyoruz. OHAL’den en kapsamlı şekilde etkilenen kesimlerden biri de kuşkusuz kadınlar.
OHAL ile, kadınların eşitlik ve özgürlük mücadelesinde yıllarca süren mücadeleler ile elde ettikleri ortak kazanımların tamamına göz dikilmiş durumda.
* OHAL döneminde 11 kadın derneği kapatıldı. 35 kadın belediye eşbaşkanı tutuklandı.
* Kayyum atanan belediyelerin neredeyse sıradan hale gelen uygulamaları kadın merkezlerini, sığınmaevlerini, danışma merkezlerini, kadınlar için açılan meslek edindirme kurslarını yani kadınları güçlendirmek için oluşturulan tüm mekanizmaları kapatmak oldu. Bu merkezlerden ve mekanizmalardan güç alan kadınların başvurabilecekleri kurumsal yerler yok ediliyor.
* Kadınlar yaşadıkları ile başbaşa bırakılmak istenirken, bu durum istismarı - şiddeti uygulayanları daha da cesaretlendiriyor. Kadınlara ve çocuklara yönelik istismar örneklerinin dünden daha cesaretli ve daha açıktan gerçekleştiğinin birçok örneğini hep beraber yaşıyoruz. Yok edilen kazanımların sonuçlarını bugün yaşıyoruz, ama daha uzun vadeli etkilerini de görmeye devam edeceğiz.
Kadınların kazanımlarına nasıl bir düşmanlıkla el atıldığına çarpıcı bir örnek kayyumların icraatlarından. Van Büyükşehir Belediyesine atanan kayyum, belediyenin ‘Mor Kanatlı Turnalar’ ismini verdiği proje ile kadın otobüs şoförü çalıştırması uygulamasını dahi ortadan kaldırdı. Proje iptal edildi, şoförlük yapan üç kadın da başka birimlere gönderildi. Üç kadının şoförlük yapmasına dahi tahammül edemeyen bu sistem, kadınların kurumsal kazanımlarına da tahammül edemiyor işte.

KADINLAR ŞİDDET KARŞISINDA DAHA DA YALNIZ BIRAKILDI

OHAL'in yarattığı tüm baskı ortamı, kadınların ve çocukların daha çok şiddet görmesine, ve bu şiddete karşı daha savunmasız bırakılmasına da neden oluyor. OHAL döneminde daha çok kadının şiddet gördüğüne ve öldürüldüğüne yönelik veriler mevcut. Kadın Dayanışma Vakfının kendilerine gelen başvurular üzerinden hazırladığı rapor ise, şiddet gördüğü için devlet kurumlarına başvuran kadınların nasıl muamele gördüklerinin- kadınların yaşadığı şiddetle nasıl başbaşa bırakıldığının örneklerini bize gösteriyor:
Polislerin “Darbe oldu, polisin işi gücü var” diyerek başvuruya herhangi bir işlem yapmaması, Savcının “çok sayıda dosya olduğu’ gerekçesiyle kendisini “Hiç davayla falan uğraştırmaması” gerektiğini söylemesi, karakolun “Tüm dosyalarımız şiddet gören kadınlarla dolu, hangi birine bakalım, sizinki basit bir taciz olayı” diyerek kadınların başvurularını almaktan imtina etmesi, kadınların yanlış bilgilendirilip başvurularından vazgeçmek zorunda bırakılması...
OHAL, kadınların sadece kurumsal kazanımlarına el sürmüyor. Aynı zamanda kadınların çalışma hakkı da hedeflenmiş durumda.
İşte bu dosyamızın konusunu, OHAL’in kadınlar üzerindeki etkilerinden biri olan başlıklardan OHAL gerekçesi ile ihraçlar-işten çıkarmalar oluşturuyor.
Kadınların ortak kazanımlarının elbette katkısıyla ama yanısıra bizzat tek tek tırnaklarıyla kazıyarak elde ettikleri bir işte çalışabiliyor olma hakkı da OHAL’in ortadan kaldırmak istedikleri arasında. KHK’lar ile ve özellikle kamuda yaşanan ihraçlarla tanık olduğumuz şey, kadınlar için özgürleştirici alanlardan biri olan çalışma hakkının, yıllar süren ve birçok cephede mücadele edilerek elde edilen işlerinin gerekçe bile gösterilmeden bir gecede ortadan kaldırılması. Hak-hukuk kurallarının en ilkel olanları dahi olmadan üstelik!

İHRAÇ EDİLEN KADINLARIN AYAKTA DURMA SAVAŞI

İnsan Hakları Ortak Platformunun derlediği verilere göre OHAL’le birlikte ilan edilen KHK’lar ile ihraç edilen 100 binden fazla kamu emekçisinin en az yüzde 20’sini kadınlar oluşturuyor. En çok kadın ise Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlığından ihraç edildi.
Üniversitelerden ihraç edilen 4 bin 811 akademisyenin de beşte birini yine kadınlar oluşturuyor.
Sadece kamuda bile 20 binden fazla kadının işten çıkartılmasından bahsediyoruz. Her biri işlerini nasıl elde ettikleriyle, bugünlere hangi yollardan geçerek geldikleriyle, işlerinden edildiklerinde neler yaşadıklarıyla, işten atmanın sonuçlarına karşı nasıl ayakta durma savaşı verdikleri ile, nasıl direnmeye çalıştıkları ile herbiri ayrı birer yaşam hikayesi. Ve bir bütün olarak ise hepsi, OHAL'in hukuksuz bir şekilde işten atarak kadınlara ne yapmak istediğini de anlatan örnekler.

AİLEYE BAĞIMLILIK, EKONOMİK YOKSUNLUK AMA DİRENÇ...

Yıllarca ekonomik bağımsızlığını kazanmış olarak yaşayan kadınların ekonomik özgürlüklerinin alınması, tekrar ailelerine- eşlerine- babalarına bağımlı olarak yaşamaya zorlanmaları var hikayelerin bir kısmında. İhraç edilmiş olma gerekçesiyle ve OHAL baskısı ile iş bulmada zorlanmak, özgürlük alanının daralmasının başka bir biçimi olarak sosyal güvencenin de ortadan kalkmasıyla ya güvencesiz kalmaya ya da başkalarının güvencesi altına girmeye zorlanmak var kiminde. Kayıtlı iş bulma zorluğu ile beraber kayıt dışı çalışmaya razı gelme riskini var; kayıtdışına, görünmez olana itilmek istenmesi ar kadınların. Kendi başlarına kendi ayakları üzerinde bir yaşam kurmak için onca mücadele verip başarmışken, ellerinden alınan bu yaşam hakkı var kadınların hikayelerinde; annelerinin- babaların belki kocamalarının evlerine dönme zorunluluğu var. Tek başlarına ya da eşleriyle, çocuklarının ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma gelmenin yükü var hikayelerin içinde. Ama aynı zamanda bu dayatılan topyekûn yok etme isteğine, mahkum edilmek istenilen sonuçlara karşı dayanışma ve birlikte direnme isteği de var elbette hikayelerde.
OHAL’de Kadınlık Halleri dosyamızda işte OHAL’de işinden edilmiş kadınların deneyimlediklerini, yaşadıklarını, hikayelerinden kesitler bulacaksınız. Deneyimlediklerimiz birbirine ulaştıkça, dayanışmanın da topyekun yok etme isteğine karşı dayanışmanın ve ortak mücadelenin de artacağına inanıyoruz.