Afganistan’da eğitim öğretim yılı 6. sınıftan sonra okumaları yasaklanan kız çocuklarının gözyaşlarıyla kapandı. Artık okula gitmelerine izin verilmeyecek olan çocukların ağlayan fotoğrafları sosyal medyada yankı buldu. Birçok sosyal medyası kullanıcısı bu duruma, “Bakalım dünya bu utanç verici tarih sahnesine nereye kadar susacak?” benzeri tepkiler verdi.

15 Ağustos 2021’de 20 yıllık ABD ve NATO işgali yönetimi Taliban’a teslim ederek sona ermiş, Taliban’ın ilk icraatları beklendiği gibi kadın ve kız çocuklarını baskı altına almak olmuştu.

Kız çocuklarının sadece 6’ıncı sınıfa kadar okumalarına izin veren Taliban, kadınların çalışmasını hatta evden “mahremleri” olmadan dışarı çıkmasını bile yasaklamış durumda.

EĞİTİM’DE ‘GİZLİ’ DAYANIŞMA

Afganistan’da kız çocuklarının eğitim sorununu Değişim İçin Hareket Kolektifinden Marzia Haschemi ile konuştuk.

“Eğitim yılının son bulmasıyla birçok kız çocuğunun eğitimden mahrum bırakılması Afganistan’da ilk değil. Birçoğu eğitim yılının son bulmasıyla birbirine ağlayarak sarıldı, vedalaştı” diyen Haschemi, bazı kız çocuklarının bir yıl daha okula gidebilmek için sınav belgelerini boş teslim ettiklerini de söyledi.

“İki yönlü bir süreçten geçiyoruz. Kız çocuklarının okula devam etmesi bir yandan engellenirken öte yandan da okulda oldukları süre içinde içi boşaltılmış, “din ve aile” dersleriyle doldurulmuş bir eğitim sistemiyle karşı karşıyalar. Buna ne kadar sistem diyebilirsek tabii” ifadelerini kullanan Haschemi, eğitimin sürmesi için “yer altı okulları”na dikkat çekiyor: “Bir yandan dayanışmayla ayakta durmaya çalışan kadınları görüyoruz. Evlerde gizli eğitim süreci devam ediyor. Hatta artık üniversitelerde akademinin bir parçası olamayan kadın akademisyenler kadınlar için online üniversite eğitimlerini sürdürmeye çalışıyorlar. Ama internet bağlantılarının zayıflığı bir yandan online üniversite eğitimlerini daha kısıtlı gale getiriyor. Mahallerde kız çocukları için gizli okullar ise daha yaygın. Buna dair statiktik olarak veri paylaşmamız mümkün değil. Çünkü gizli bir şekilde bu süreç yürütülüyor.”

SİSTEME KARŞI MÜCADELE SÜRMELİ

İki yılı aşkın bir süredir Taliban’ın Afganistan’ı tekrar işgal etmesiyle kadınların koşullarının günden güne daha vahimleştiğine dikkat çeken Haschemi, “İş, eğitim ve hayatın tüm alanlarına kadınların katılımı yasaklanmış durumda. Kız çocuklarında ve kadınlarda yaygın bir umutsuzluk var. İntiharlar ve şüpheli kadın ölümleri günden güne artıyor” diyor:

“İki yılı aşkın süredir kadınlar Afganistan’da, örgütler, gazeteciler Afganistan dışında eylem yapıyor, Afganistan’daki koşulları dünyaya aktarmaya çalışıyor. Ama hiç karşılık alamıyoruz. Çünkü günün sonunda burjuva siyasetçileri ve devletler karar veriyor. Burada yine sistemin bizlere biçtiği yaşam biçimini tartışmadan geçemeyiz. Kız çocuklarının ve kadınların eğitim hakkı ve diğer hakları için mücadeleye devam etmeliyiz. Bu gerekli olsa da yeterli değildir. Çünkü değişimin sınırlarını yine kapitalist sistemin üretim yöntemi ve emperyalizmin yayılmacı siyaseti belirliyor. O halde şu hak, bu hak için mücadele etmenin yanı sıra, tüm sisteme karşı cephe almak önemli.”

Fotoğraf: Unsplush