Kim çizdi bu sınırları? Neden devasa evrenin içinde belki de az sayıda yaşam alanlarından biri olan dünyamızda insanlar vizelere muhtaç, duvarlara tutsak? Sınır tanımayan, özgürce uçan kuşlara özenişim bundan. Tarihler boyunca insanlar oradan oraya sürüklenip durmuş. Birçoğu çoluk çocuk, yersiz, yurtsuz perişan; bir türlü hiçbir yere sığınamamış. Empati kurmaktan uzak, "benden olmayan kötü", avazımız çıktığı kadar "sadece ben" ile nereye kadar?

Almanya'da Naziler tarafından yasaklılar listesine alınan Irmgard Keun’un Yersiz Yurtsuz Bir Çocuk eseriyle kitap yolculuğumuz İkinci Dünya Savaşı öncesine, 1938 yılına. Yol arkadaşımız Kully. O, kendisini korumaya çalışan annesi, düşünceleri nedeniyle ülkesinde istenmeyen babasıyla ordan oraya savrulan 10 yaşında bir çocuk. Hiçbir yere sığamazlar, kimse uzun süre istemez onları. Savaş başladığında Almanya’dan kaçmak zorunda kalırlar. Babası yazıları basıldıkça eline geçen parayla ailesini geçindirmeye çalışan bir yazar. Anne ise yarını ve kızını düşünen, açlıkla baş etmeye çalışan, çoğu zaman köşeye sıkışan sığınmacı. Dönemin gerilim dolu, boğucu atmosferi bir çocuk masumiyetiyle kısmen de olsa dağıtılarak aktarılır. Kısa süreli vizelerinin günü dolunca yeniden yollar ve sınırlar görülür bu aileye. Bir kez insan sınır koymaya başlarsa devamı gelir. Ülke sınırları, yaşamdaki sınırlar, istedikleri hayatı yaşamayı engelleyen sınırlar… Karınları aç ama durumlarını kamufle etmek için lüks otellerde kalırlar. Baba yaşamı tiye alınca çoğu kez anne ve kızı ya ödeme yapamadıkları için gizlice otelden kaçarlar ya da orada mahsur kalırlar.

Irmgard Keun’un Yersiz Yurtsuz Bir Çocuk eseri savaşı, sınırları, yokluğu, sevgiyi, aile olmayı çocukların bakış açısıyla işler. Almanya'da Nazilerin iktidar olmasından sonra Irmgard Keun’un parlak edebi kariyeri sonlanır. Hitler faşizmi, yazarı kara listeye ekler. Güçlü, bağımsız kadın portrelerini sevmeyen, kabul etmeyen Naziler yazarın yaşam alanını daraltır. O da çareyi kaçmakta bulur. Yazarın kendi yaşamından kesitler de içeren eser, çocuk gözüyle göçmen olmanın zorluklarını anlatır. Etik, evrensel değerlere, sınırsız bir dünyaya…

Fotoğraf: Kitap kapağı