Okurumuzun Sorusu:

İş Yasası’nın 41. maddesine göre “Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır”. Yani fazla çalışma (mesai) her hafta için ayrı ayrı hesaplanır.

Peki, hafta derken neyi kastediyoruz?

Eğer işçinin hafta tatili pazar günü ise hafta pazartesi günü başlar ve bir sonraki pazartesi gününe kadar sürer. İşçinin ilk pazartesi gününden (dahil) sonraki pazartesi gününe kadar (dahil değil) bir haftalık sürede fiilen kaç saat çalıştığına bakılır. Eğer ara dinlenmeleri hariç çalışma süresi 45 saati aşmışsa, işçi 45 saati aşan süre kadar fazla mesai yapmış olur.

Diyelim ki işçinin hafta tatili çarşamba günü. Bu durumda da perşembe gününden (dahil) bir sonraki perşembe gününe (dahil değil) kadar bir haftalık sürede fiilen kaç saat bakıldığında bakılır.

Yani yasal kural olarak fazla mesai günlük ya da aylık değil haftalık esasa göre hesaplanır.

İşçiye fazla mesai yaptığı her bir 1 saat için en az 1,5 saatlik ücreti tutarında fazla mesai ücreti ya da 1,5 saat serbest zaman verilmek zorundadır. Fazla mesainin karşılığının nasıl verileceğini işçi belirler.

İşçi raporlu olduğunda işveren işçiye ücret ödemek zorunda değildir. Eğer aksi yönde bir kural getirilmemişse, raporlu olan işçiye raporlu olduğu süre boyunca işveren ücret ve sigorta primi ödemez. İşçi raporlu olduğu süre için SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği alır.

Bu bilgiler ışığında okurumuzun durumuna geri dönelim.

İşveren okurumuza raporlu olduğu günler için ücret ödemediği gibi bir de raporlu olduğu her gün için okurumuzun fazla mesaisinden 10 saat düşmektedir. Oysa hiçbir biçimde işveren işçinin raporlu olduğu günleri işçinin fazla mesaisinden düşemez. Bu uygulamanın hiçbir yasal dayanağı yoktur. Bu uygulama ile işçinin fazla mesai ücreti hakkı açıkça gasp edilmektedir.

Peki, okurumuz bu durumda ne yapabilir?

1) İşverene başvurarak bu yasaya aykırı uygulamaya son verilmesini ve fazla mesai ücretlerinin ödenmesini isteyebilir,

2) İşveren bu yasa dışı uygulamada ısrar ederse; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na şikâyette bulunabilir,

3) Sorun yine çözülmezse, okurumuz fazla mesai ücretleri eksik ödendiği için haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanarak işyerinden ayrılabilir,

4) Okurumuz her durumda haksız yere kesilen fazla mesai ücretlerini 5 yıl içinde önce arabulucuya başvurarak, anlaşma olmazsa da dava yoluyla talep edebilir.

Bunlar bireysel hak arama yolları. En kesin çözüm ise sendikalaşmak. Yani okurumuzun ve bu çağrı merkezindeki diğer işçilerin sendika üyesi olarak, toplu iş sözleşmesi hakkı elde ederek haklarını bir arada talep etmesi ve alması.