Okurumuzun sorusu:

Taşeron işçiyim. Bizim kurumda da güvenlik soruşturmaları bitmedi. “Sadece işçiye değil yakınlarına ve akrabalarına da bakılıyor” diye söylentiler duyuyoruz. Doğru mudur? Yasal mıdır? Benim akrabalarım arasında FETÖ’den ceza alanlar var. Kadroya geçmeme engel olur mu?

Temcit pilavı gibi oldu ama yine bazı hatırlatmalar ile başlayayım.

1) Mevzuata göre taşeron işçiler için güvenlik soruşturması yapılamaz, arşiv araştırması yapılabilir.

2) Arşiv araştırmalarının çoktan tamamlanmış olması gerekiyordu. Kadroya (yerel yönetimlerde şirketlere) geçirilecek işçiler belirlenirken tespit komisyonlarınca arşiv araştırmalarının sonuçlarının değerlendirilmiş olması gerekiyordu.

3) Ancak birçok kamu kurum ve kuruluşu yukarıdaki kurallara uymadı. Arşiv araştırmaları 2 Nisan’dan önce bitmedi. Birçok işçi için arşiv araştırması yerine mevzuata aykırı biçimde güvenlik soruşturması yapıldı.

Bunları şimdilik bir kenara koyalım. Güvenlik soruşturması yapılmasının hukuka aykırı olduğu gerçeğini de bir yana koyalım.

İster arşiv araştırması yapılsın, ister güvenlik soruşturması; bu araştırma ya da soruşturma, işçinin yanı sıra işçinin yakınları, akrabaları, arkadaşlarını kapsayabilir mi? İşçinin kendisi için herhangi bir bulguya rastlanmasa bile işçinin yakınları, akrabaları veya arkadaşları hakkında tespit edilen bulgular, işçinin kadroya (ya da şirkete) geçişine engel teşkil edebilir mi?

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği’nin 4. Maddesine gidelim. Bu maddede yer alan arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması tanımlarına bir bakalım:

“f) Arşiv araştırması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının mevcut kayıtlardan saptanmasını,

g) Güvenlik soruşturması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesini, ifade eder.”

Görüldüğü üzere arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması sadece ve sadece hakkında araştırma veya soruşturma yapılan kişilere dairdir. Yani hakkında arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması yapılan işçinin haricinde ayrıca bu işçinin yakınları ve akrabaları hakkındaki bilgilere arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasında yer verilemez. İşçinin yakınları ya da akrabalarına ilişkin “olumsuzluklar” tespit edilmiş olsa dahi bu durum işçiyi bağlamaz!

Kaldı ki işçinin yakını ya da akrabalarından kaynaklı olarak bir haktan yoksun bırakılması “suçların şahsiliği” ilkesine de aykırıdır.

Ancak ne yazık ki uygulamada bunun tam tersi yapılmaktadır. Örneğin arşiv araştırmasında ya da güvenlik soruşturmasında işçinin eşinin ya da bir yakınının üniversiteye hazırlanırken gittiği dershanenin FETÖ ile ilişkili olduğu ya da daha önce FETÖ ile bağlantılı bir şirkette çalıştığına ilişkin bilgilere yerilmektedir. Sırf bu nedenlerle arşiv araştırması ya da güvenlik soruşturması gerekçe gösterilerek kadroya (şirkete) geçirilmeyen işçiler var…

Öte yandan arşiv araştırması ya da güvenlik soruşturmasının sonuçları işçiye gösterilmediği için işçi neden ret aldığını da bilemiyor.

Sonuç olarak büyük bir hukuksuzluk söz konusu. Bu durumda olan işçilerin en kısa sürede itiraz etmesi ve itirazdan da netice alamaması halinde de yargıya başvurmasında yarar var.

Arşiv araştırması ya da güvenlik soruşturması nedeniyle merkezi idarelerde kadroya, yerel idarelerde şirkete geçirilmeyen işçiler, şu dilekçelerle itiraz edebilir:

1. Dilekçe Örneği: Merkezi idarelerde çalışan taşeron işçiler için

2. Dilekçe Örneği: Yerel idarelerde çalışan taşeron işçiler için