DİSK-AR tarafından 2017 yılında gerçekleştirilen “Türkiye İşçi Sınıfının Görünümü” başlıklı alan araştırmasının sonuçları yayımlandı. OHAL uygulamasının sürdüğü 2017 yılı eylül-kasım aylarında 30 ilde gerçekleştirilen çalışmaya 15 yaş üzeri 2 bin kişi katıldı. Araştırmaya katılanların yüzde 28.8’ini kadınlar, yüzde 71.2’sini ise erkekler oluşturdu. İşçilerin çalışma ve yaşam koşulları ile kanaat, deneyim ve tutumlarını ele alan çalışmada, işçi kadınların eğitim ve medeni durumları ile çalışma ve aile biçimlerinin incelendiği “Ayrımcılık ve Toplumsal Cinsiyet” başlığı da yer aldı.

AİLE MODELİ DEĞİŞİYOR

Rapora göre, Türkiye’deki işçi hanelerinde yalnızca erkeğin çalıştığı aile modeli önemli değişiklikler geçirdi. “Eve ekmek getiren erkek” modelinin hakim olduğu geleneksel aile yapısının aksine bugün her iki ebeveynin de aileyi geçindirdiği “dual-earner” aile modeline doğru bir dönüşüm yaşandı. Çalışmaya katılan kadınların yüzde 20.2’si, erkeklerin ise yüzde 42.2’si haneye kendilerinden başka birinin gelir getirmediğini ifade etti. Ücrete dayalı çalışan işçi kadınların yüzde 76’sının annesi, hayatları boyunca bir işte çalışmadı. Anneleri de kendileri gibi ücretli düzenli işte çalışan işçi kadınların oranı ise yüzde 16 oldu.

Araştırmaya göre işçilerin genel eğitim seviyesi ilköğretim/ortaokul mezunu düzeyinde. Kadınların toplam lise, meslek yüksekokulu ve yüksekokul mezunu olma oranları erkeklerden yüksek. Kadınların yüzde 30’u ilköğretim/ortaokul mezunuyken, yüzde 21.6’sı genel lise, yüzde 2.6’sı mesleki ve teknik lise, yüzde 33.3’ü lisans veya ön lisans mezunu. Ancak kadınların yüzde 23’ü, yaptıkları işin vasıflarına uygun olmadığını düşünüyor. Bu oran erkeklerde ise yüzde 11.

Rapor, kadınların eğitim seviyeleri artmasına rağmen kadın emeğinin vasıflı işlerde değil, daha düşük ücretli ve niteliksiz işlerde yoğunlaştığını gösteriyor.

UZUN ÇALIŞMA SAATLERİ

Kadınların çalışma hayatıyla ilgili sorunlarının başında düşük ücretler ve uzun çalışma saatleri geliyor. Kadınların yüzde 64.5’i düşük ücret aldığını, yüzde 53.7’si çalışma saatlerinin uzun olduğunu düşünüyor. “Her an işini kaybetme korkusuyla yaşayan” kadınların oranı yüzde 41.3’ü bulurken, kadınların yüzde 17.2’si “Yaptığı işi seviyor”.

KADINLAR ERKEKLERDEN DAHA AZ KAZANIYOR
Rapor, kadınlarla erkekler arasındaki ücret eşitsizliğine de dikkat çekiyor. Ücret seviyeleri, cinsiyete dayalı ayrımcılığı gözler önüne seriyor. Kadınların yüzde 22.6’sı bin 400 TL’nin altında ücretlerle çalıştırılırken erkeklerin yüzde 13.8’i bin 400 TL’den az ücret alıyor. 2 bin – 4 bin TL arasında ücretlerle çalışan kadınların oranı ise erkeklerden yüzde 7.9 düşük. Kadınların yüzde 13.6’sı aynı iş ve pozisyon için ücret ve kazançlarda ayrımcılık yaşadığını düşünüyor. Eşit işe eşit ücret ilkesi kağıt üzerinde kalırken, kadınlar erkeklerle aynı işleri yapmalarına karşın daha az kazanıyor.Rapora göre her dört işçi kadından biri, çalışma hayatında cinsiyet temelli ayrımcılığa maruz bırakılıyor. Kadınların yüzde 13.7’si doğrudan cinsiyete dayalı ayrımcılık yaşadığını belirtirken, yüzde 7’si medeni durumu nedeniyle, yüzde 4’ü çocuk sahibi oldukları için ve yüzde 2,7’si cinsel yönelimleri nedeniyle ayrımcılığa uğradıklarını ifade ediyor.

SENDİKAYA BAKIŞ OLUMLU

Rapora göre, işçi kadınların sendikalara yönelik tutumu çoğunlukla pozitif. Kadınların yüzde 3’ü sendikalara “çok olumlu”, yüzde 39’u “olumlu”, yüzde 30’u “ne olumlu ne olumsuz” bakıyor.Sendikalara yönelik kanaatleri “olumsuz” olan kadınların oranı yüzde 12, “çok olumsuz” olanların ise yüzde 5.

Sendikalara yönelik kanaatinin olumsuz olduğunu ifade eden kadınlar, bunun ağırlıkla “Sendikaların işçilerini temsil etme konusunda samimiyetsiz olmaları” ile gerekçelendiriyor. Yüzde 11’i ise sendika içi yolsuzluklara işaret ediyor.

Raporun tamamına BURADAN ulaşabilirsiniz.