Kıt kanaat geçinen işçiler asgari ücret tartışmalarını yakından takip ediyor. Asgari Ücret Komisyonunun bu ay çalışmaya başlayacağını duyurmasıyla gözler insanca yaşanacak bir asgari ücret zammında. Asgari ücret zammından beklentilerini ve halihazırdaki asgari ücretle yaşamlarını nasıl idame ettirdiklerini çağrı merkezi işçileri ile konuştuk.

GÜNLÜK 20 TL İLE ELEKTRİK, DOĞALGAZ MI ÖDENECEK? YEMEK Mİ YENECEK?

Saadet, “Gelen ücret 5 bin 500 lira ama giderler bunun üstünde olunca hiçbir şeye yetmiyor. Ben ailemle yaşıyorum, kira ve fatura ödemiyorum ama buna rağmen bir şey satın almadan önce defalarca kez düşünmek zorunda kalıyorum. Bankalara da gitgide borçlanıyoruz. Çalıştığım işyerinde eksi bakiyede olmayan neredeyse kimse yok! Yılda maaş iki kere zamlandı ama aldığımız şeylerin tamamı neredeyse her gün zamlanıyor. Ay sonları gelince artık evden çıkmayayım ki yaşayabileyim diye düşünmek zorunda kalıyorum” diye ifade ediyor yaşadığı geçim sıkıntısını. 2023 asgari ücretinin ne kadar olması gerektiği ve beklentisini sorduğumuzda ise “2023’ten çok bir beklentim yok açıkçası, yaşanabilir bir ücret olacağını sanmıyorum ama olması gerekeni sorarsanız öncelikle yemek kartları en az 1000 TL olmalı. Markette her şey ateş pahası ki biz evden çalıştığımız için elektrik, doğalgaz gibi giderleri de biz ödüyoruz. Bunların tamamı yemek kartı altında yatıyor, şu anda günlük 20 TL olarak yatıyor. Asgari ücrete gelirsek bu toplantılarda uzun uzun konuşan yetkililer bizlerin tüm yaşam ihtiyaçlarını göz önüne almalı. Örneğin haftada bir tiyatroya, sinemaya gitmemiz gerektiği de hesaba katılmalı. Ben ücretin zamların artmaması şartıyla 10 bin TL altında kalmaması gerektiğini düşünüyorum” diyor.

‘AY SONUNDA YARATICILIKLA ELİMDE OLANLARLA YEMEK YAPMAYA ÇALIŞIYORUM’

Nazar ise tek başına yaşıyor, çalışmak için köyden Van merkeze yerleşmiş: “Bazen o kadar çok zorlanıyorum ki her şeyi bırakıp gitmek istiyorum. İşin zorluğu bir yana ay başı maaş yatar yatmaz kira, fatura gibi giderleri ödedikten sonra bana çoğu zaman 1000 TL bile kalmıyor. Ben yeni liseden mezun oldum, istediğim bölümü kazanamadığım için çalışıp para biriktirmek istedim ama biriktirmek bir kenara birçok temel ihtiyacımı karşılayamıyorum. Ay sonuna doğru artık evde tüm yaratıcılığımı kullanarak olan malzemeyle ne yemekler yapılabileceğini bulmaya çalışıyorum” diye anlatıyor. Açlık sınırının asgari ücretin çok üzerinde olduğuna değinen Nazar, 2023 asgari ücretinden beklentisini ise “2023’te durumu değiştirecek bir zam olacağını hiç sanmıyorum ama seçimden kaynaklı ocakta cüzi bir zam yapıp ardından hemen seçim öncesi tekrar zamlanabileceğini düşünüyorum. Ama bu zammın bile giderlere olan zammı karşılayabileceğini düşünmüyorum. Ortalama bir hesap yaptığımda bence asgari ücret en az 14-15 bin olmalı ki gerçekten giderlerin karşısında aldığımız ücret erimesin” diye ifade ediyor.

‘BORÇLA BORÇ KAPATILIYOR’

“Nedir asgari ücret? İşçinin emeğinin karşılığının tüm etkinlikleri göz önüne alarak verilmesidir. Ama tüm etkinlikleri geçin yaşamsal ihtiyaçlarımızı bile karşılayamıyoruz” diye başlıyor söze Seda. “Yaptığımız iş zaten çok zor, birçok arkadaşımız sandalyede saatlerce oturmaktan belinin ağrıdığını söylüyor ben de farklı durumda değilim. Ben bu işe girerken 15 bin TL borcum vardı, iki yıldır çalışıyorum ve sadece 5 bin lirasını ödeyebildim. Birçok arkadaşımız daha fazla borçlandı, hatta ‘bir bankadan çekiyorum ki diğerini kapatayım’ diyenler var ve sayıları hiç az değil” diyen Seda, ailesiyle yaşayıp fatura, kira ödeme derdi olmasa bile aldığı ücret geçimini sağlamasına yetmiyor. Seda 2023 senesinden beklediği asgari ücret zammına dair ise “Hedef 2023, seçim öncesi göz boyamak için belki de güzel bir zam yapılır. Ama hiç sanmıyorum, öyle enflasyonu tek rakama düşürüp güzel de bir zam yapıp göz boyayabilsinler. Asgari ücret 2023’te yaklaşık 9 bin TL olur diye düşünüyorum ama gelen zamlar karşısında bir bakmışız aslında zamlanmamış” diyor.

‘3 ÇOCUK TALİMATI VERENLER ASGARİ ÜCRET ZAMMINDA ÇOCUKLULARI DÜŞÜNMÜYOR’
Çiğdem ise aldığı ücretin çocuğunun beslenmesine bile yetmediğini anlatıyor: “Kırtasiye giderleri, fotokopi ücreti, okul aidatı vs. liste uzayıp gidiyor. Bir ekmek olmuş 5 TL, günde iki ekmek yesek ayda en az 300 TL ve bu sadece ekmek. Bulgur, pirinç bu ay alamadım. Faturalardan hiç bahsetmiyorum devamlı zamlanıyor, ulaşım zamlanıyor, her şey zamlanıyor ama yılda iki defa zamlanmış haliyle asgari ücret 5 bin 500 TL, gerçekten çok gülünç bir ücret bu.” Eşinin inşaat işçisi olduğunu söyleyen Çiğdem, kışın inşaat sektöründe iş bulmanın zor olacağından bahsederken kışı nasıl geçireceklerine dair kaygılı olduğunu söylüyor: “Doğalgazı bir gün açıyorum iki gün kapalı kalıyor. Artık internetten araştırmalar yapıp işte şu saatte makine çalıştırmayın faturaya daha fazla yansıyor tavsiyelerini takip ediyoruz.” Çiğdem’in 2023 asgari ücret zammından beklentisini sorduğumuzda ise “2023 zammında üç çocuk diye talimat verenler bir zahmet çocuklu ailelerin masraflarını da göz önüne alarak asgari ücreti belirlesin. Bende bir çocuk var bakamıyorum, üç tane olunca diğer ikisine kim nasıl bakacak? 2023 asgari ücreti net 15 bin TL’nin altında, yemek kartları ise 1500 TL’nin altında kalmamalı. Ve zamlara dair acilen bir çözüm bulunmalı.”

Fotoğraf: Freepik