Suriyeli kadın Riya ve Sidra, Suriye’de kadın haklarının olmadığını ve dönmek istemediklerini belirtti. Türkiye’de kadın hareketinin güçlü olmasının kendilerine de güç verdiğini ifade eden kadınlar “Biz de sesimizi çıkarmalıyız” dedi.

Suriyeli iki kadın Riya ve Sidra ile 8 Mart’ta taleplerini ve kadın mücadelesini konuştuk. Türkiye’de buldukları görece özgürlüğü bırakmak istemeyen kadınlar, “Biz de sesimizi çıkarmalıyız” diyerek kadın hakları mücadelesinin kendi hayatlarındaki karşılığını anlattılar.

“DÖNME FİKRİNDEN GÜN GEÇTİKÇE UZAKLAŞIYORUM”

Yıllar önce geldiği Türkiye’de bir düzen kuran Riya, “Dönmek istemiyorum” diyor.  “Çünkü orada kadın hakları neredeyse hiç yok” diyen Riya, “Ayrıca Suriye savaştan sonra çok yorgun.  Okuyan çocuklarım var.  Beklemek istiyorum. İş yok. Temel yok. Mafya var. Kaçırma olayları çok oluyor.” diyor. Esad Rejiminin insanlara uyguladığı baskıcı politikaları bir daha yaşamak istemediklerini ifade eden Riya, özellikle son günlerde yaşanan olaylardan sonra kaygılı. İslam yönü ağır bir yönetim olduğunu söyleyen Riya, ilk günlerde dönmeye daha ılımlı yaklaşsa bile şimdi bu düşünceden gün geçtikçe uzaklaştığını anlatıyor.

“SURİYELİ ERKEKLER, ‘SURİYE’YE DÖNÜNCE YAPACAĞIMI BİLİYORUM’ DİYOR”

Türkiye’de çekirdek aile olarak yaşayan Riya’nın Suriye’ye dönme fikrine mesafe koymasının nedenlerinden biri de Suriye’ye dönünce büyük aile içerisinde yaşamak zorunda kalmak olması. Riya, orada bir evi olmadığını belirterek sıfırdan bir hayata başlarken burada yakaladığı nispeten özgür ortamı kaybetmek istemediğini anlatıyor.  Bunları konuşurken kadınlar aralarında bir muhabbet kaynatıyor, gülüşüyorlar. Gülüşmelerin nedeni Suriyeli erkeklerin kadınlar onların koymak istediği sınırları aştıkları noktada belki de karşılaşacağı yaptırımları düşünerek “Suriye’ye dönünce yapacağımı biliyorum” benzeri tepkileri. Riya, bu tepkiler bazen şaka yollu gösterilse bile Suriye’ye dönünce akrabaların oluşturacağı baskı ortamının artacağını anlatıyor.

“KADINLAR KALMAK, ERKEKLER GİTMEK İSTİYOR”

Örneklerle konuyu açan Riya, “Mesela Suriye’de boşanmak istediğinde erkek ‘Çocukları sana vermeyeceğim’ diye tehdit ediyor. O yüzden kadınlar boşanmaktan vazgeçebiliyor. Benim kendi ailem bu konularda daha ılımlı ama kocam daha katı yaklaşıyor. Bazen kızlarımı kısıtlamaya çalışıyor. Ben onların hakları için onunla karşı karşıya geliyorum. Kızlarım gezsinler, dışarı çıkabilsinler diye mücadele ediyorum” diyor.  Kadınların çoğunun gitmek istemediğini ifade eden Riya, orada mülkleri, evleri, toprakları olan erkeklerinse gitme konusunda daha istekli olduğunu dile getiriyor.

“GERİ DÖNMEK EN ÇOK ÇOCUKLAR İÇİN ZOR”

Kendilerini buraya bağlayan çok şeyin olduğunu dile getiren Riya, “Buraya çok genç yaşımda geldim. Her şeyimiz burada oldu. Geri dönersek buradaki bir çok şeyi geride bırakacağız. Burada bir yaşam kurduk. Çocuklarımız burada büyüdü. Okullarına devam ediyorlar. Geri dönmek daha çok onlar için zor olacak” dedi. Türkiye’de kadın hareketinin güçlü olmasının kendilerine de güç verdiğini ifade eden Riya, “Biz de hakkımızı alabiliriz. Biz de sesimizi çıkarmalıyız. Ama Suriye’de öyle eylemler hiç yok” dedi.

“ÇOCUK YAŞTA EVLENDİRDİLER, ŞİMDİ EĞİTİMİMİ ENGELLİYORLAR”

Savaş nedeni ile Türkiye’ye gelen Sidra, daha çocuk yaştayken (15) Arabistanlı bir erkekle evlendirildikten sonra uzun süre Arabistan’da yaşamış. Kurtuluş olarak orada eğitimini devam ettirmiş.  6 yıl evliliğinin ardından eşinden boşandıktan sonra geldiği Türkiye’de de aile baskısı ile karşı karşıya kalmış. Kadın olmanın her üç ülkede de zor olduğunu anlatan Sidra, şunları söyledi, “Arabistan’da 5 yıl öncesine kadar kadınların hiçbir hakkı yoktu. Şimdi araba sürebiliyoruz, bir yerde çalışabiliyoruz.  Önce liseye başladım. Sonra Üniversiteye. Mimarlık okuyorum. Boşandıktan sonra da okulumu bitirmek için aynı zamanda çalışmaya başladım. Çünkü boşanma aşaması çok zor oldu. Boşanmak istemiyordu. Boşanabilmek için her şeyi ona bırakmak zorunda kaldım. Polis çağırıp elbiselerimi alıp çıkabildim. Okulum devam ederken yaşadığım bir rahatsızlık nedeni tedavi olabilmek için Adana’ya, ailemin yanına geldim.  Sudi Arabistan’a gitmek zorundayım. Okula devam etmek istiyorum. Ama bu ailem orada evli olmadığım için, tek yaşadığım için dönmeme engel oluyor”

“BURADA YAŞAMAK İSTERDİM AMA TEK SORUN AİLEMİN BURADA OLMASI”

Arabistan’ın zengin bir ülke olduğu için kadınların çalışabildiğini, rahat gezebildiğini ifade eden Sidra, “Türkiye’de kadınların yaşadıkları sorunların Suriyeli kadınlar daha fazlasını yaşıyor. Suriye’deki kadınlar üzerinde aile baskısı daha fazla. Boşanmak istediklerinde aileler önüne geçmeye çalışıyor. Türkiye’de de sorunlar var ama Türkiye’de kadınlar daha güçlü. Suriyeli kadınlar sesini çıkarmakta daha zayıf. Arabistan’da son 5 yıl daha kolay. Ama Suriye’de yaşamak istemezdim. Okulu bitirince burada yaşamak isterim. Tek sorun ailemin burada olması.” diyor.  Kadınların haklarını aramasının iyi bir şey olduğunu ifade eden Sidra, “Sizin ülkenizde insan hakları var, mahkemeler var ama neden kadınlar hala sorunlar yaşıyoruz?” diye soruyor.

Fotoğraf: Evrensel