Doğum yardımına ilişkin düzenlemeleri de içeren kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Kanunda doğum oranlarının düştüğü vurgulanırken 12. Kalkınma Planında doğurganlık seviyesinin nüfusun yenilenme yönelik önlemlerin alınması gerektiği belirtilerek, aile yılında doğum yardımlarının artırılması kararlaştırıldı. Bu şekilde doğum hızının düşmesinin yoksulluk ve geçinememe ile ilişkisi de itiraf edilmiş oldu.

TEŞVİK DE CUMHURBAŞKANINA BAĞLI

Halihazırda uygulanmakta olan doğum yardımı sisteminin değiştirileceğinin belirtildiği kanunda, doğum yardımı tutarlarının artırılması, ailelerin mali yükünün hafifletilmesi ve doğurganlık oranını yükseltmek amacıyla çocuk sayısıyla orantılı teşvik edici destek sağlanmasına ilişkin düzenleme yapıldı.

Toplam doğurganlık hızının 2001 yılında 2,38 çocuk iken, 2023 yılında 1,51 çocuk olacak şekilde azaldığının vurgulandığı kanunda, doğurganlık oranının nüfusun yenilenme düzeyi olan 2,10 un altında kaldığı ifade ediliyor. Bu durumun ana sebebinin evlilik yaşının ilerlemesi olduğu belirtilen raporda, çocuk başına harcanan zaman ile para miktarının artması ve maddi yetersizliklerin bulunduğu söyleniyor.

Bu nedenle 2015 yılından itibaren uygulanmaya başlanan birinci çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL ve sonraki çocuklar için 600 TL olan doğum yardımı uygulaması kapsamında ödenen miktarın yıllar içinde doğum oranlarını yükseltmediği tespiti yapılıyor. Bu nedenle de kanunda 2024 yılında 211 milyon TL olarak gerçekleşen doğum yardımı ödemelerinin 2025 yılında 22,8 milyar TL seviyesine çıkarılmasına karar verildi. Kanunda belirtildiğine göre bu tutar, muhtaçlık şartı aranmaksızın Sosyal Yardımlaşma Ve Dayanışma Teşvik Fonu’ndan karşılanacak. Ayrıca ödemenin nasıl ve kimlere yapılacağı, şartlarının ne olacağı ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iki dudağı arasında.

TEŞVİK DEĞİL KAMU POLİTİKALARINA İHTİYAÇ VAR
İktidar 2025 yılını aile yılı ilan etmeden önce doğum oranlarının “alarm vermeye başladığını” ifade ederek doğum hızını artırmak için politika tartışmalarına başlamıştı. Ancak TBMM Genel Kurulunda kabul edilmeden önce de gündeme getirilen doğum teşviki işçi ve emekçi kadınlar tarafından yeterli bulunmamıştı. Birleşik Metal-İş Sendikası Kadın Komisyonu, 23 Temmuz 2024 tarihinde “Doğum teşviki değil, eşitlikçi politikalar istiyoruz’ diyerek yan yana gelmişti ve yasal doğum izinlerinin uzatılması, 7/24 açık, nitelikli ve ücretsiz kreşler, emzirme odaları, kadınlar için güvenceli işler talep etmişti.

Fotoğraf: TBMM