Bir yazar iki kitap: Hang Kang

KÜLTÜR SANAT DERGİMİZDEN

07 Aralık 2024 06:08

2024 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülen ilk Güney Koreli ve ilk Asyalı kadın yazar olan Han Kang’ı ve onun Türkçe’ye çevrilen kitaplarından ikisini tanıtmak istiyorum.

Sevil ARACI

27 Kasım 1970, Gwangju doğumlu Han Kang 1993 yılında Edebiyat ve Toplum dergisinde yayınladığı beş şiir ile edebi çıkışını şair olarak yaptı. Bir sonraki yıl Red Anchor isimli kitabı ile Shinmun Edebiyat Yarışması'nı kazanarak romancılık hayatına başladı. Kang’ın "tarihsel travmalarla yüzleşen ve insan hayatının kırılganlığını ortaya koyan yoğun şiirsel düz yazısı" kendisine 2024 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandırdı.

Yazarın dünya çapında en çok ses getiren, bir kadının et yemeyi bırakma kararıyla bu kararın yıkıcı sonuçlarını işleyen romanı Vejetaryen, Gwangju ayaklanmasını anlattığı romanı Çocuk Geliyor, beyaz şeyler üzerinden insana dair pek çok duyguyu aktardığı Beyaz Kitap ve üç kadının bakış açısından Güney Kore tarihinin, faili meçhullerin ve sivil katliamlarının damga vurduğu en karanlık zamanlarını anlattığı Veda Etmiyorum Göksel Türközü'nün çevirisi ile April Yayıncılık tarafından Türkçe’ye kazandırıldı.

Han Kang’ın eserlerinde sıkça işlenen temalar arasında insan doğası, şiddet, beden politikası ve özgürlük arayışı yer alıyor. Güney Kore’nin yakın tarihine ve toplumsal meselelerine odaklanan yazar, eserlerinde derin bir felsefi ve psikolojik bakış açısı sunuyor.

Yazar bir söyleşisinde, üç kitabının ana temalarını şöyle anlatıyor:

"Vejetaryen’de, bunca şiddeti ve bunca güzelliği aynı anda barındıran bu dünyayı kucaklamayı becerebilir miyiz, diye soruyordum, şiddeti külliyen reddetmek mümkün müdür? Çocuk Geliyor’da bu soruyu bir adım öteye taşımak istedim: İnsanlık suçları karşısında insan onurunu nasıl anlamlandırmalıyız? Çocuk Geliyor’dan hemen sonra yazdığım bu kitapta da (Beyaz Kitap) insanın onuru teması hâlâ aklımdaydı. Bu kez, içimizdeki bir şeyi, hiçbir şekilde zarar görmeyecek, yok edilemeyecek ve zedelenemeyecek bir şeyi ele almak istedim, belki de içimizdeki bu şeye beyaz diyebiliriz.”

İLK ÜTÜSÜZ GÖMLEK

Yazarın en bilinen romanı Vejetaryen, 2007 yılında yayımlandığında büyük yankı uyandıran, 2016 yılında İngilizceye çevrildiğinde Man Booker Uluslararası Ödülü’nü kazanan bir roman. Bu romanda toplumun dayatmalarına karşı duran ve kendi bedenini kontrol etmeyi seçen bir kadının hikayesi anlatılıyor. Kitabın baş karakteri Yeong-hye, hayatı boyunca edilgen olmuş, babasından gördüğü fiziksel ve eşinden gördüğü psikolojik şiddete hep sessizce boyun eğmiş bir kadın. Romanda, et yemeyi birdenbire reddeden Yeong-hye'nin bu basit eyleminin, bir ailenin dağılması için nasıl bir sıçrama tahtasına döndüğünü görüyoruz. Vejetaryen’de Han Kang bizleri cinselliği, şiddeti, ilişkilerimizi ve saplantılarımızı sorgulayacağımız rahatsız edici bir yolculuğa çıkarıyor. Küçük hacmine rağmen okunması meşakkatli olan bu kitap bittiğinde ağızda acı bir tat bırakıyor.

“Rüyalar başlamadan önce Yonğhe ve kocasının hayatları gayet sıradandı. Evliliğin tekdüzeliğinde normal bir yaşam sürerlerken Yonğhe rüyalar görmeye başladı ve vejetaryen olmaya karar verdi. Evdeki tüm etleri bir torbaya doldurdu. Kalamarları. Yumurtaları. O hafta kocası, iş yerine ilk kez ütüsüz bir gömlekle gitti. Bu, korkunç değişimin başlangıcıydı.”

7 KİŞİNİN GÖZÜNDEN DARBE KARŞITI PROTESTOLAR

Han Kang’ın, 1980 Gwangju Ayaklanması’nı merkezine alan Türkçe’ye "Çocuk Geliyor" olarak çevrilen Human Acts isimli romanı ise Güney Kore’nin karanlık tarihine ışık tutuyor. Roman, 1980 yılında Güney Kore'de askeri diktatörlük kuran darbeye tepki olarak gerçekleşen öğrenci protestoları (Gwangju Ayaklanması veya Gwangju Demokrasi Hareketi olarak bilinen, Güney Kore'nin Gwangju kentinde 18-27 Mayıs 1980 tarihleri arasında darbe yönetimine karşı gerçekleşen protesto gösterileri) sırasında geçiyor. Amerika Birleşik Devletleri'nin de müdahalesi ile ordu tarafından şiddetle bastırılan bu ayaklanmada pek çok insan öldürülmüş ve işkence görmüş. Kitapta geçen “O gün askerlere dağıtılan mermilerinin toplam 800 bin tane olduğunu sonradan öğrendim. O zaman şehrin nüfusu 400 bindi. Yani, tüm şehir halkını ikişer kurşunla öldürebilecekleri sayıda mermi verilmişti” cümlesi katliamın büyüklüğünü gözler önüne seriyor.

Bu kitapta yazar, Gwangju’daki evlerini satın alan ailenin eylemler sırasında öldürülen 15 yaşındaki oğulları Donğho üzerinden bu dönemi anlatıyor. 7 ayrı bölümden oluşan ve Donğho, arkadaşı Conğde, editör, tutuklu, fabrika işçisi kız, Donğho’nun annesi ve yazar olmak üzere 7 ayrı kişinin bakışıyla örülen bu romanda karakterlerin gözünden ayaklanmayı, yakalanmayı, sorguları ve hapis hayatını okuyoruz. Bu kitap da hem konusu hem de dili ile oldukça sarsıcı bir kitap. Gerçek ile kurgunun karma bir biçimde işlendiği bu roman insanın yüreğine dokunuyor. Farklı yazı tekniği ve sarsıcı dili ile Han Kang kitapları, değişik bir okuma deneyimi yaşamak isteyenler için listeye alınabilir.