Kürtaj, sadece tıbbi bir işlem değil; etik, dini, psikolojik... bir çok faktörü de içinde barındırdığından dünyanın her yerinde yıllardır tartışılan bir konu. Kürtaj, dünyada çok farklı kısıtlamalarla izin verilen ya da yasaklanan bir işlem. Kürtajın gebeliğin kaçıncı haftasına kadar yapılabileceği konusunda da ülkeler arasında farklılıklar bulunuyor.
Ancak çarpıcı bir veri var ki; kürtajı kısıtlayan ve kısıtlamayan ülkelerdeki kürtaj oranları birbirine çok yakın. Bu da kürtajın kısıtlandığı/yasaklandığı ülkelerde işlemin illegal ve güvenli olmayan yerlerde yapıldığını gösteriyor. Dünyada 73 ülkede serbest olan kürtaj, 68 ülkede ise yasak.

* Dünyada kürtaj hakkını yasal olarak tanıyan ilk ülke Sovyetler Birliği. Sovyetler Birliği’nde 1920 yılında kürtaj yasal olarak serbest bırakıldı. Kürtajın serbest bırakılmasıyla Sovyetler Birliği’nde kürtaj yaptıran kadın sayısı 1934 yılında 700 bine ulaştı. Kürtaj yaptıran kadınların sayısının bu seviyelere ulaşması üzerine, 1936’da yasada yapılan değişikliklerle, kürtaj büyük oranda tıbbi koşullara bağlandı.

* İzlanda, Sovyetler Birliği’ni takip eden ülkelerden oldu. 28 Ocak 1935’te kabul edilen yasa ile doğum annenin bedensel ya da ruhsal sağlığı açısından ciddi tehlikeler taşıyorsa ve hamileliğin 28. haftası geçilmemişse, çocuk alınabiliyor. Batı Avrupa’da, yine tıbbi nedenlerle kürtajı yasal hale getiren pek çok ülke İzlanda’daki uygulamayı örnek aldı.

* ABD’de ise kürtajın yasal hale gelebilmesi 1973’ü buldu. Üçüncü kez hamile kalan bekar bir kadının Teksas’ta kürtaj yasağına karşı mücadelesi ülkenin en yüksek mahkemesine kadar çıktı. 9 yargıç vakayı 2 yıl inceledikten sonra 1973 yılında oy çokluğuyla kürtajın yasallaştırılmasına karar verdi. Amerika tarihine Roe v Wade ismiyle geçen davayla ülke genelinde kadınlar hamileliği sonlandırma hakkını elde etti.
Ancak ABD’de yıllar içinde kürtaja getirilen sınırlamalar artırıldı. 1989’da eyaletlere eyalet fonlarının ya da hastanelerinin kürtaj için kullanılmasını yasaklama hakkı tanındı. Bugün ABD’de 50 eyaletten 40’ında belli bir süreden sonra, anne sağlığı tehlikede olmadığı müddetçe kürtaj yasak. Bu süre 24 ya da 28. hafta olarak belirleniyor. 32 eyalette de anne sağlığı tehlikede olmadığı ya da tecavüz vakası olmadığı müddetçe kürtajın devlet fonlarından karşılanmasına izin verilmiyor.

* Kürtajı 1920’de yasaklayan, yasadışı kürtaj yaptıran kadınları idam eden, 1942’de kürtajı “devlete karşı işlenen suç” kapsamına alarak vatana ihanete dönüştüren Fransa’da kürtaj 1975’te yasal hale geldi.
Kürtaj yasağını kaldıran bu yasanın kabul edilmesi kadınların uzun yıllar süren mücadelesine dayanıyor. 1971’de aralarında önemli isimlerin yer aldığı 343 kadın bir manifesto yayınlayarak kürtaj yasağına tepki gösterdi. Fransa’da her yıl bir milyon kadının yasadışı ve tehlikeli yollarla kürtaj yaptırdığının açıklandığı metinde kadınlar, “O bir milyon kadının içinde ben de varım” dedi. Ülkede giderek genişleyen kürtaj yasağına karşı mücadele 1975 yılının ocak ayında kürtajı yasaklayan yasanın iptalini sağladı.

* Avrupa Birliği içindeki 31 ülke kısıtlama olmaksızın kürtaja izin veriyor. AB ülkelerinde kürtaj için ortalama sınır 12 hafta. Lüksemburg, Finlandiya, Polonya ve İrlanda’da kürtaj, hamileliğin ilk 14 haftasında şartsız, 14 ile 22 hafta arasında ise tecavüz ve tıbbi gereklilik koşullarıyla izin veriyor.

* AB üyesi ülkeler içerisinde sadece Malta’da kürtaj tamamen yasak. Kıbrıs Rum Kesimi’nde ise sadece tecavüz durumda kürtaja izin veriliyor.

* Suudi Arabistan, İsrail, Arjantin ve Tayland gibi 58 ülke, kürtaja yalnızca anne veya fetüsün sağlığının tehlikede olduğu durumlarda izin veriyor.

* Aralarında Brezilya, Şili, Meksika, Kolombiya, Dominik, İran, Suriye, Endonezya ve Afganistan’ın da bulunduğu 68 ülkede ise kürtaj yasağı hiçbir istisna olmaksızın uygulanıyor.