Ekmekten sonra gelen en temel ihtiyaç nedir? Kuşkusuz ki barınma. Başını sokacak bir ev. Kirada oturmanın bile müşkül olduğu bir düzende, kolay mı ev sahibi olabilmek? Çoğu insan bir ömür didinir, yine de oturduğu eve bizim diyemez. Sermayenin evler üzerinde dönen rant hırsı da cabası; maalesef bir kez daha bu gözü dönmüş rantçıların, insanların evlerini başlarına yıktıklarına tanıklık ettiğimiz günlerdeyiz. “Ağlama Angelita; bu akşam ya sana bir ev alacağım ya da yasımı tutacaksın.”

Bir ülke kendini nasıl yok eder? Bildik gibi gelen bu sorunun yanıtı ile yüzleşmek için Yasımı Tutacaksın kitabıyla 1930’ların İspanya’sına gidiyoruz. Bu yol, krallıktan cumhuriyete, cumhuriyetten iç savaşlarla Franco’nun faşist diktatörlüğüne giden yol. Göz görse de beyin nasıl kabullenir cumhuriyetten diktatörlüğe dönüşü? İçimden sessizce “Lütfen tarih öğretici olsun ve ileriye işlesin.” dedim. Yol arkadaşımız ünlü El Cordobes. Asıl adı Manuel Benitez; beş yoksul kardeşin en küçüğü. Babası ve annesi öldükten sonra ablası Angelita bakar onlara. Üç, dört aile bir evde yaşar. Yoksulluk, kıtlık diz boyu; otla beslenirler. Öte yanda cumhuriyetçiler ve faşist Franco taraftarları arasında kanlı iç savaş... Manuel’in tek hayali ünlü bir matador olmak, ablasına bir ev almak. Yüzlerce yıl süren adına gelenek denen kanlı boğa güreşleri... Dönemin rantçıları kullanır boğaları, atları, gençleri. Arena soğuk, kan kokar; burnunda soba borusu gibi duman çıkaran azgın boğalarla göz göze geldiğimizde kalbimiz yerinden oynar. Manuel kararlı, hırslı ya ablasını yoksulluktan kurtaracak ya da…

Dominique Lapierre ve Larry Collins’in ortak eseri Yasımı Tutacaksın, epik bir anlatımla tarihi bir sürece ışık tutar. Boğalar, arenalar, atlar, yoksulluk, diktatörlük, faşizm, iç savaş, direniş, isyan, devrim ve darbenin de işlendiği kitapta El Cordobes’in hayatı, kusursuz şekilde tasvir edilen iç savaşla iç içe işlenir. Dolores İbarruri adlı genç kadının sözleri ise tüm dünyada günceliğini korumaya devam edecek: “Direnin… Boyun eğerek yaşamaktansa ölmek daha iyidir.”

Depremde yaşamlarını kaybedenlerin anılarına saygıyla…

Görsel: Nebat Bukrek/Ekmek ve Gül